سکته مغزی؛ رشد تصاعدی و چالش اطلاع رسانی

به گزارش ایرنا، با وجود رشد و توسعه مطلوب علوم مختلف پزشکی به خصوص در رشته مغز و اعصاب در ایران و به تناسب آن عملیاتی شدن راهکارهای درمان سکته مغزی، اما بنا به ادعای متخصصان و صاحب نظران، نبود اطلاع رسانی کافی و مستمر درباره علایم، شاخص ها و نحوه پیشگیری و مقابله با این بیماری و نارسایی مغزی به پاشنه آشیل وقوع سکته های مغزی در کشور تبدیل شده است که اگر در این خصوص غفلت های گذشته تداوم یابد، بدون تردید در آینده نزدیک مرگ و میر ناشی از این بیماری به سرعت در حال گسترش بوده و رو به افزایش خواهد گذاشت.

آمارهای جهانی و داخلی نشان دهنده کاهش سن بروز سکته مغزی در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته دارد، به طوری که سنین وقوع آن در کشور ما نسبت به کشورهای اروپایی و توسعه یافته ۱۵ سال پایین تر است که این موضوع مساله ای نگران کننده برای آینده نظام سلامت، اقتصاد خانوارها و مجموعه های بهداشتی و درمانی به شمار می رود.

باید توجه داشت که اگر فردی به ویژه در بین مردان دچار سکته مغزی شده و بر اثر آن به ناتوانی های جسمانی و حرکتی مبتلا شود، علاوه بر اینکه از نظر درمانی، پزشکی، توانبخشی و ارایه انواع خدمات بهداشتی بار هزینه ای هنگفت به خانوار تحمیل می کند، به دلیل حذف نان آور خانواده و نقش سرپرستی این عده، هزینه های بسیار هنگفت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز برای جامعه و خانواده تحمیل می شود.

متخصصان عقیده دارند، مهمترین و بزرگترین عامل برای کنترل سکته های مغزی، آگاهی دهی به خانواده ها و اطلاع رسانی دقیق در نوع مواجهه با این بیماری پرهزینه است تا نحوه انتقال بیمار به اورژانس و مراکز درمانی، مصرف داروهای تجویزی و مهمتر از همه کنترل های مستمر ماهانه و سالانه به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود.

آنها با اشاره به اینکه سکته مغزی دومین علت مرگ و میر در بین بزرگسالان کشور است، معقدند: برای کاهش مرگ و میر اقدامات پیشگیرانه اولیه بسیار لازم و ضروری است که برای تحقق آن آموزش های مداوم و فرهنگ سازی و اطلاع رسانی اجتناب ناپذیر است.

رییس مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی تبریز و متخصص فلوشیب سکته مغزی روز یکشنبه در گفت وگو با ایرنا، سکته مغزی را یکی از شایع ترین بیماری ها در جهان، ایران و آذربایجان شرقی برشمرد که در سال های اخیر رو به گسترش نهاده و آمارها نشان می دهد در یک دهه گذشته وقوع این نارسایی بین سنین ۴۰ تا ۶۵ سال نیز بسیار وسیع تر شده است.

دکتر مهدی فرهودی اظهار کرد: طبق آمارهای جهانی از هر چهار نفر یک نفر در جهان دچار سکته مغزی شده و هر ۶ ثانیه نیز یک نفر بر اثر همین بیماری فوت می شود که نشان دهنده وسعت و همه گیری آن در جهان و البته ایران است.

وی نامگذاری ۲۹ اکتبر به عنوان روز جهانی سکته مغزی را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه این موضوع نشانه ای آشکار از عمق نگرانی های جامعه جهانی است، یادآور شد: طبق یافته های علمی متخصصان، در صورت آگاهی و اطلاع درست و دقیق به آحاد جامعه می توان نسبت به پیشگیری ۸۰ درصدی از وقوع آن اقدام کرد.

فرهودی سکته مغزی را قابل درمان توصیف و اظهار کرد: چنانچه افراد دارای علایم مشخص به موقع به مراکز اورژانسی و درمانی مراجعه کنند، در بدترین حالت بیش از ۵۰ درصد آنها قابل درمان در همان مراحل اولیه هستند.

به گفته وی آشنایی مردم با علایم ، شاخص ها و اطلاعات مربوط به سکته مغزی بزرگترین چالش در حوزه پیشگیری است که همراهی و کمک رسانه های گروهی در این خصوص می تواند بسیاری از مشکلات را رفع کند.

فرهودی فشار خون بالا، سیگار کشیدن، بیماری های قلبی و عروقی را از عوامل بسیار مهم و موثر در بروز سکته مغزی بیان کرد و گفت: اگر این عوامل باعث اختلال در حرکت، تکلم، راه رفتن عادی، تعادل بدنی، انحراف صورت و ضعف در دست ها در فرد بشود، باید در سریع ترین زمان ممکن به مراکز اورژانس و درمانی مراجعه کند.

وی از دست دادن فرصت طلایی درمان را یکی از مشکلات بسیار مهم در بروز سکته های مغزی دانست و افزود: افزایش اطلاع رسانی عمومی و آگاهی دهی به مردم باعث کاهش این زمان شده و به همان میزان درصد درمان و جلوگیری از بروز مشکلات جانبی کاهش پیدا می کند.

عضو سابق انجمن علمی جهانی سکته مغزی بین سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ تماس سریع و به موقع با اورژانس را از عوامل موثر در کاهش زمان طلائی درمان و پیشگیری از سکته مغزی بیان و اضافه کرد: با توجه به امکانات مدرن مراکز بیمارستانی از جمله بیمارستان امام رضا تبریز و وجود متخصصان زبده در کشور و آذربایجان شرقی، درمان سکته مغزی امکان پذیر است.

فرهودی از بستری شدن تعداد ۱۵ تا ۲۰ نفر در بیمارستان امام رضا تبریز به دلیل سکته مغزی خبر داد و یادآور شد: به طور متوسط ماهانه تعداد یکصد نفر در این مرکز درمانی از خدمات مربوطه استفاده می کنند.

به گفته وی روزانه در ایران تعداد ۴۰۰ نفر دچار سکته مغزی می شوند.

متخصص مغز و اعصاب و استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز با تاکید بر اینکه پیشگیری مهمترین عنصر در کاهش تعداد سکته مغزی در جهان است، اظهار کرد: چنانچه در این زمینه اقدامات مقتضی و سریع به انجام نرسد، نظام بهداشت و سلامت کشور با چالش های بسیار بزرگتر و عدیده مواجه خواهد شد.

دکتر علی‌اکبر طاهراقدم با تاکید بر اینکه رسانه ها گروهی و جامعه خبری نقش بسیار تعیین کننده و ارزنده در زمینه کاهش وقوع سکته مغزی دارند، اطلاع رسانی را پاشنه آشیل و نقطه آسیب زای این حوزه بیان کرد که اگر از همین امروز نسبت به آگاهی دهی به مردم وارد عمل نشویم، فردا برای جبران مافات بسیار دیر خواهد بود.

وی کاهش سن سکته مغزی در ایران را موضوعی بسیار پیچیده و البته نگران کننده خواند و یادآور شد: متوسط وقوع سن سکته مغزی در کشور ما ۱۵ سال از متوسط جهانی بالاتر است که موضوع بسیار هشدار آمیز به حوزه پزشکی و آینده اقتصادی کشور به شمار می رود.

طاهراقدم آثار و تبعات جانبی و مخفی سکته مغزی را بسیار فراتر از هزینه های درمانی و توانبخشی بیان کرد و با تاکید بر اینکه بسیاری از خانوارها با حذف نان آور و سرپرست خود با چالش های جدی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روبرو هستند، ادامه داد: به همین دلیل درآمد بسیاری از خانوارها به صفر می رسد که جبران کمبودهای مبتلابه هزینه های هنگفتی را به کشور وارد می کند و در عین حال فرد مبتلا نیازمند پرستار نیز است.

وی شرایط سنی و افزایش سن در بین مردان و زنان و ویژگی های ژنتیکی را از عوامل تغییر ناپذیر سکته مغزی در بین افراد دانست و خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که مراجعه به مراکز درمانی آخرین مرحله از معالجات امور پزشکی است که باید اذعان کرد که مراکز درمانی آذربایجان شرقی و تبریز در این خصوص هیچ گونه کمبودی ندارند، اما نکته اصلی به مراحل قبلی و نوع آگاهی مردم از سکته مغزی بر می گردد که نیازمند انجام کارهای فرهنگی و رسانه ای است.

طاهراقدم با اشاره به اینکه صفر تا صد مواجهه با سکته مغزی در بیمارستان های کشور با امکانات عالی مهیاست، یادآور شد: در این حوزه امکانات درمانی و داروئی ایران همتراز اروپا و امریکاست و نگرانی زیاد در این باره وجود ندارد.

وی کنترل های مستمر به خصوص درباره دیابت و فشار خون و چربی خون بالا را از توصیه های خود برای آحاد مردم برای جلوگیری از سکته های مغزی برشمرد و ادامه داد: سیگار کشیدن و بی تحرکی نیز از عوامل اصلی بروز سکته های مغزی است.