ضرورت تدوین الگوی حکمرانی تمدنی در حوزه زنان با همکاری قوای سه‌گانه

به گزارش روز یکشنبه گروه علمی ایرنا از شورای عالی انقلاب فرهنگی، فهمیه فرهمندپور در دومین نشست از سلسله رویدادهای طراحی الگوی حکمرانی تمدنی در حوزه زنان و خانواده با موضوع الزامات نظام حمایت قضایی در حکمرانی تمدنی حوزه زنان و خانواده با اشاره به برنامه‌های ویژه این ستاد به مناسبت چهلمین سالگرد تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: در ستاد خانواده و زنان، تصمیم گرفتیم برنامه‌ای را با عنوان «حکمرانی تمدنی» طراحی کنیم که هدف آن تدوین الگوی حکمرانی تمدنی در حوزه زنان و خانواده است. این برنامه شامل سلسله‌نشست‌هایی است که به مسائل و چالش‌های کلیدی این حوزه پرداخته و تلاش می‌کند با طرح سوالات و مسائل اساسی، به پاسخ‌هایی ساختارمند و راهگشا دست یابد.

وی در ادامه افزود: در کمتر از یک ماه گذشته، توانستیم ۱۱ نشست را برنامه‌ریزی کنیم که تا پنجم آذر برگزار خواهند شد. این نشست‌ها با هدف پاسخگویی به نیازهای مختلف حوزه زنان و خانواده، ابعاد متنوعی از حکمرانی را پوشش می‌دهند.

فرهمندپور با اشاره به تنوع موضوعات مطرح‌شده در این نشست‌ها گفت: ما در اولین نشست به موضوع حکمرانی مردمی‌سازی پرداختیم. در تعامل با قوه قضاییه، به مباحث حکمرانی و نظام دادرسی در حوزه زنان و خانواده توجه کردیم و با شهرداری تهران نیز موضوعات مربوط به مدیریت شهری و شهر خانواده‌محور را دنبال می‌کنیم. همچنین با حوزه علمیه برای بررسی مبانی علوم دینی و نظریه جنسیت، با مجلس شورای اسلامی برای امکان‌سنجی تدوین قانون جامع خانواده، و با دانشگاه آزاد درباره آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری برش جنسیتی همکاری‌هایی را آغاز کرده‌ایم.

دبیر ستاد زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: این نشست‌ها تلاشی است برای حل مسائل کلیدی و مهم حوزه زنان و خانواده در چارچوب الگوی حکمرانی تمدنی و امیدواریم بتوانیم از یکپارچه‌سازی این پاسخ‌ها، به الگویی جامع و موثر در این زمینه دست یابیم.

فرهمندپور با اشاره به ضرورت توجه به عدالت و نظام دادرسی در الگوی حکمرانی تمدنی زنان و خانواده بیان کرد: هر تعریفی از حکمرانی که ارائه کنیم، فرایند دادرسی و نظام عدالت باید بخشی اساسی از آن باشد. در ستاد خانواده و زنان شورای عالی، میزهای تخصصی را در طول سال به‌طور مستمر برگزار می‌کنیم تا به موضوعات مهمی مانند حقوق خانواده و حقوق کودک بپردازیم. در همین راستا، بخشی از نشست‌های ما به موضوع عدالت و دادرسی اختصاص یافته و این نشست‌ها با مشارکت وزارت دادگستری و قوه قضاییه در حال برگزاری است.

وی به اهمیت احساس عدالت در جامعه اشاره کرد و گفت: عدالت، تنها در تحقق خود معنا پیدا نمی‌کند، بلکه باید احساس عدالت نیز در میان مردم، به‌ویژه زنان جامعه، تقویت شود. بسیاری از زنان جامعه احساس می‌کنند که نظام دادرسی کشور نسبت به مسائل و صدای آن‌ها حساسیت کافی ندارد. این حس عدم عدالت می‌تواند تاثیر منفی بر اعتماد عمومی به نظام قضایی داشته باشد، و ضروری است قوه قضاییه در کنار تحقق عدالت، به ایجاد و تقویت این احساس نیز توجه جدی داشته باشد.

دبیر ستاد زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی به تجربیات خود در حوزه زنان و آگاهی از خلأها و ظرفیت‌ها در نظام قضایی اشاره کرد و افزود: یکی از ظرفیت‌های جدیدی که اخیراً مورد توجه قرار گرفته، استفاده از مجازات‌های جایگزین است که به‌ویژه می‌تواند در ارتباط با زنان تأثیرگذار باشد. این امر، به ایجاد احساس عدالت در میان زنان کمک می‌کند و ارتباط میان مردم و نظام دادرسی را تقویت می‌کند.

وی همچنین از شجاعت برخی مسئولان قضایی و تلاش‌های ساختارشکنانه آن‌ها برای دستیابی به عدالت قدردانی و خاطرنشان کرد: این نگاه ساختارشکنانه در بسیاری از موارد، موجب تامین عدالت و دیده شدن تمایزات در حوزه زنان و خانواده می‌شود. به عنوان نمونه، در دوره فعالیت خود در وزارت کشور، تلاش کردم تا با بازدیدهای سرزده از بندهای نسوان در زندان‌ها، مشکلات زندانیان زن و پرسنل زندان را از نزدیک مشاهده و پیگیری کنم. این تجربیات نشان می‌دهد که در برخی موارد، رویکردهای جدید و انعطاف‌پذیری در نظام دادرسی می‌تواند به‌طور مؤثری به اجرای عدالت کمک کند.

زنان زندانی در بازگشت با مخاطرات جدی روبرو می‌شوند

فرهمندپور بر اهمیت همکاری‌های بین‌دستگاهی و ضرورت ایجاد ساختارهای حمایتی برای زنان و خانواده در چارچوب الگوی حکمرانی تمدنی تاکید کرد و آن را نشان‌دهنده تلاش‌های مداوم ستاد خانواده و زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تدوین یک مدل جامع و کارآمد در این حوزه دانست.

دبیر ستاد زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی، به مشکلات خاص زنان زندانی پس از آزادی اشاره کرد و گفت: زمانی که خانمی از زندان آزاد می‌شود، به‌ویژه اگر این زندان خارج از شهر باشد، اولین آسیب‌ها به محض خروج او از زندان آغاز می‌شود. بسیاری از این زنان پس از ورود به زندان، پشتوانه‌های خانوادگی خود را از دست می‌دهند و در مسیر بازگشت به شهر دچار مشکلات و مخاطرات جدی می‌شوند. ما در یکی از استان‌ها تلاش کردیم تا راهکاری برای تردد ایمن این زنان فراهم کنیم، در حالی که چنین مسائلی برای آقایان به این شدت وجود ندارد. این‌ها نقاط تمایز و تفاوت‌های ظریفی هستند که در سیاست‌گذاری‌ها باید مورد توجه قرار گیرند.

فرهمندپور همچنین با ذکر خاطره‌ای از شهید رئیسی بیان کرد: زمانی که خدمت خود را در شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز کردم، شهید رئیسی با من تماس گرفتند و ضمن تقدیر، جمله‌ای گفتند که هرگز آن را فراموش نمی‌کنم؛ ایشان فرمودند که زنان ما شایسته بهترین‌ها هستند. این جمله از سر صدق و عمق دلشان بود و از آن روز تاکنون، این مسئولیت را امانتی از جانب ایشان می‌دانم. امیدوارم بتوانیم به گونه‌ای عمل کنیم که زنان کشورمان به حقوق حقه خود و احساس عدالت دست یابند.

برای شکل‌دهی و طراحی الگوی حکمرانی حوزه زنان و خانواده، نیازمند پاسخ به پرسش‌های اساسی هستیم که هر یک از این پاسخ‌ها بخشی از این الگو را تکمیل می‌کند. این نشست‌ها در حوزه‌های مختلف، از جمله مدیریت شهری، نظام دادرسی، برش‌های علمی و سیاست‌های کلان، با همکاری قوه مقننه، قوه قضاییه، دستگاه‌های اجرایی، دانشگاه‌ها، دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و حوزه علمیه برگزار شده‌اند.

فرهمندپور تأکید کرد که این نشست‌ها به مناسبت چهلمین سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز شده، اما پایان کار در این مقطع نخواهد بود. تا زمانی که اجزای این الگو به‌طور کامل شکل نگرفته‌اند، نشست‌ها با مشارکت دستگاه‌های مرتبط ادامه خواهند یافت. نشست اول به موضوع نقش حلقه‌های میانی و مشارکت آنها در نظام حکمرانی اختصاص داشت که به نتیجه رسیدیم باید این نشست‌ها تکرار شوند. امروز نیز شاهد یک نشست علمی، جدی، مفید و پربار بودیم و نتیجه‌گیری همه متخصصین و کارشناسان حاضر این بود که این مباحث نیاز به پیگیری بیشتری دارند.