ناامیدی از آمرزش الهی؛ ممنوع

«حق‌الناس» مهم‌ترین و پربسامدترین موضوع در دین اسلام است تا جایی که طولانی‌ترین آیه قرآن(سوره بقره آیه ۲۸۲) نیز به همین موضوع اختصاص دارد و امیرالمؤمنین امام علی(ع) نیز می‌فرمایند: «خدای متعال رعایت حقوق بندگانش را مقدمه‌ای بر رعایت حقوق خودش قرار داده است.» 

اوج جلوه‌گاه توجه به حق‌الناس در مکتب اسلام و اهل‌بیت(ع) را می‌توان در شب عاشورا مشاهده کرد؛ هنگامی که امام حسین(ع) شرط پیکار با ظلم و همراهی با خود را بدهکار نبودن گذاشت و بیعت خود را از افرادی که حقی بر گردن دارند، برداشت، چراکه پرداخت حق مردم را مقدم بر حضور در جهاد با طاغوت می‌دانستند.  

همین رویداد مهم و درس‌آموز از واقعه کربلا سبب شد تا ایکنا با آغاز ماه محرم امسال به موضوع مهم «حق‌الناس» بپردازد و بخش‌هایی از کتاب «حق‌الناس، ارتباط متقابل حقوق مردم و اخلاق اسلامی» نوشته آیت‌الله مظاهری را به نظر مخاطبان خود برساند که در ادامه مشروح بخش هشتادو چهارم با عنوان «توبه و جبران تضییع حقوق» را می‌خوانید.

یأس از رحمت، مغفرت و آمرزش خداوند تعالی در فرهنگ تعالیم دینی، بسیار نکوهش شده و از نظر اخلاقی نیز یکی از رذائل و صفات ناپسند انسانی شمرده می‌شود. قرآن کریم یأس و ناامیدی از رحمت خداوند را در حد کفر دانسته است؛ «وَلَا تَیَأْسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا ییأس مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ»، هر چه گناه انسان، بزرگ و فراوان باشد، حق ندارد از بخشش و چشم‌پوشی پروردگار متعال ناامید گردد؛ چراکه رحمت و عفو خداوند، از گناه او بزرگ‌تر است و خدای تبارک و تعالی وعده حتمی داده است که گناهان را می‌بخشاید. «قُلْ یَا عِبادِی الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرّحیم». 

خداوند متعال در آخر سوره فرقان، ابتدا ویژگی‌های «مؤمنان» یا «عباد الرحمان» را برمی‌شمرد، سپس زشتی‌ها و اعمال ناپسندی نظیر «شرک»، «قتل نفس» و «زنا» که بندگان خوب خدا مرتکب نمی‌شوند را بیان داشته و می‌فرماید؛ «یضاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَیَخْلُدْ فِیهِ مُهاناً»؛ این گناهان انسان را فاسق می‌کند و سزای آن عذاب مضاعف و ماندن همیشگی در جهنم است. بعد می‌افزاید که اگر انسان فاسق، با آن همه گناهان بزرگش توبه کند، خداوند غفور و رحیم، او را می‌آمرزد نه تنها می‌آمرزد، بلکه بدی‌های او را مبدل به نیکی می‌کند.

«إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صَالِحاً فَأُوْلَئِکَ یُبَدِّلُ اللهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَنَاتِ وَکَانَ اللهُ غَفُوراً رَحِیماً»، رحمت خداوند به قدری است که پرونده سیاه ظالم و گناهکار را پس از توبه نابود می‌کند و پرونده درخشانی برای او جلو می‌آورد که در صفحه اولش ثواب توبه که والاترین ثواب‌هاست‌، می‌درخشد.

در روایتی از قول پیامبر اکرم(ص) آمده است؛ ابلیس به خدای عزوجل عرضه داشت، به عزتت سوگند که تا هستم، نسل آدم را مادام که جان در بدن دارند، گمراه می‌کنم، خدای عزوجل فرمود به عزتم سوگند که همواره آنان را مادام که از من مغفرت بخواهند، می‌آمرزم، از این گذشته خداوند سبحان بنده‌ای که با توبه به سویش بازگردد، را دوست دارد. «إن الله یحب التوابینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ»، یعنی کسی که توبه کند، پاک و پاکیزه شده، محبوب خداوند تعالی می‌گردد. راوی می‌گوید از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: «إِذَا تَابَ الْعَبْدُ الْمُؤْمِن تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبّهُ اللهُ»، هنگامی که بنده توبه نصوح، یعنی توبه حقیقی کند خداوند او را دوست دارد. 

انتهای پیام