نیروی دریایی ارتش؛ بازوی اقتدار جمهوری اسلامی ایران

هفتم آذر، سالروز عملیات غرور‌آفرین مروارید در سال ۱۳۵۹ است که در جریان آن، رزمندگان نیروی دریایی با همراهی تیزپروازان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اهداف دشمن بعثی را در منطقه خلیج فارس منهدم کردند. در این عملیات، علاوه بر ناوچه پیکان، برخی از زبده‌ترین فرماندهان نیروی هوایی، به‌ویژه شهید حسین خلعتبری، سید‌علیرضا یاسینی و داوود اکرادی نقش ویژه‌ای در انجام عملیات داشتند و با شهامت و شجاعت بسیار موفق شدند تعداد زیادی از ناوچه‌های تندرو و اوسای عراقی را منهدم و همچنین بندر ام قصر و دو سکوی مهم نفتی عراق، البکر و الامیه را بمباران کنند.

نیروی دریایی عراق که در این عملیات، آسیب قابل توجهی متحمل شد، تا پایان جنگ نتوانست به ایفای نقش مؤثر بپردازد؛ این در حالی بود که دشمن بعثی قصد داشت با از بین بردن جزیره خارک و تصرف بندر امام، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به اقتصاد کشور وارد کند؛ اما نیروی دریایی با حمایت و حفاظت از کشتی‌های تجاری و سکوهای نفتی و از همه مهم‌تر، رشادت فرماندهان نیروی هوایی، موفق به شکست نقشه‌های دشمن شد. پس از این عملیات، نیروی دریایی نقش بسزایی در عملیات‌های دیگر مانند تاخت انهدامی تکسا، نبرد دریایی زوبین و والفجر ۸ داشت.

با گذشت بیش از ۴۰ سال از عملیات مروارید و بیش از ۳۰ سال از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در ادامه به بخشی از مهم‌ترین ویژگی‌های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اشاره می‌کنیم.

مجهزشدن به تسلیحات پیشرفته

نیروی دریایی ارتش توانسته است با استفاده از تجهیزات و ناوهای متنوع خود به دستاوردهای مهمی برسد که بخشی از آن‌ها به‌طور مختصر بیان می‌شود:

۱ ـ شناورهای سطحی: پس از جنگ تحمیلی، نیروهای مسلح کشور، به‌ویژه نیروی دریایی موفق به ساخت چندین شناور سطحی شدند که ناوشکن‌های جماران، سهند، دنا و دیلمان از مهم‌ترین آن‌ها هستند. دیلمان، آخرین مدل کلاس جماران است که بنابر اظهارات امیر دریادار حبیب‌الله سیاری، فرمانده اسبق نیروی دریایی ارتش، یک شناور سطحی قدرتمند در حوزه‌های کشف، شناسایی، رهگیری، امداد و نجات است و همچنین تجهیزات به‌‌روز و متناسب با فناوری دارد.

۲ ـ شناورهای زیرسطحی: کشورمان تا سال‌های پس از جنگ تحمیلی، زیرسطحی در اختیار نداشت؛ اما بعدها، به‌ویژه از دهه ۸۰ شمسی، محققان کشور توانستند به پیشرفت چشمگیری در این حوزه دست یابند و موفق به ساخت دو زیرسطح غدیر و فاتح شدند. زیردریایی غدیر در سال ۱۳۸۵ وارد ناوگان نیروی دریایی ارتش شد و یک زیرسطح متوسط است؛ به مرور زمان، نمونه‌های جدیدتر آن به تجهیزات پیشرفته‌تر مجهز شده‌اند، به‌طوری‌که توان شلیک موشک‌های کروز ضدکشتی را دارند. زیردریایی فاتح نیز با ۵۲۷ تن وزن، یک زیرسطح نیمه‌سنگین تلقی می‌شود و تناژ آن نیز ۵۹۳ تن در زیرسطح است؛ این زیردریایی از نظر بعضی از ویژگی‌ها، از جمله مشخصات عملیاتی، به‌مراتب بالاتر از زیرسطح غدیر است.

۳ ـ موشک‌های کروز و اژدر: در طول سال‌های اخیر، صنایع دفاعی کشورمان توانسته‌اند به پیشرفت‌های قابل توجهی در این حوزه، همانند سایر کشورهای قدرتمند جهان دست یابند. موشک‌های کروز دریایی نور، رعد، قادر و… از مهم‌ترین دستاوردهای نیروهای مسلح کشور هستند.

۴ ـ پهپاد: نیروی دریایی ارتش به پهپادهای پیشرفته‌ای نیز دست یافته که باعث افزایش توان رزمی آن شده و شامل پهپادهایی مانند پلیکان، هما، آرش، ابابیل و چمروش است.

گسترش قدرت هوشمندانه در کنار نیروی دریایی سپاه

جوزف نای قدرت را به دو نوع سخت و نرم تقسیم می‌کند و ترکیب این دو را قدرت هوشمند می‌نامد. نیروی دریایی ایران متشکل از نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران است که تلاش کرده‌‌اند به قدرت هوشمند دریایی تبدیل شوند. نیروی دریایی سپاه پاسداران با به‌‌کارگیری استراتژی دفاعی تهاجمی و با اعمال قدرت سخت، در مقابل تهدیدها و خطرات واکنش نشان داده و با افزایش قدرت بازدارندگی خود می‌تواند در فواصل بسیار دورتر از آب‌های سرزمینی، خطرات و تهدیدها را دفع کند.

از طرف دیگر، نیروی دریایی ارتش نیز با به‌کارگیری قدرت نرم خود، یعنی استراتژی دیپلماسی دریایی در آب‌های سرزمینی، توانسته به ایفای نقش بپردازد یا به تعبیر جوزف نای، باعث شکل‌گیری قدرت هوشمند دریایی کشور شده است.

تأمین امنیت کشتی‌رانی

همان‌طور که اشاره شد، نیروی دریایی ارتش در طول دوران جنگ تحمیلی، عملیات‌های مهمی در مقابل دشمن بعثی انجام داد. یکی دیگر از اقدامات مهم آن در طول جنگ تحمیلی، حفاظت از بیش از هزار کشتی از طریق تکاوران نیروی دریایی ارتش بود. از طرف دیگر، مبارزه با دزدان دریایی در سرزمین‌های آبی نیز جزئی از وظایف نیروی دریایی ارتش در حفاظت از نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری است؛ همچنین نیروی دریایی ارتش با همراهی نیروی دریایی سپاه پاسداران نقش مهمی در امنیت و ثبات شمال اقیانوس هند برای کشتی‌رانی ایجاد کرده است.

پگاه‌سادات طباطبایی

انتهای پیام