باورهای غلط دوران بارداری از ویار خاک تا وزن مناسب

به گزارش ایکنا، کتاب «پاسخ‌های علمی درست به باورهای تغذیه‌ای نادرست» شامل ۱۸۵ باور غلط مردم ایران در خصوص تغذیه است که به همت دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت منتشر شده است.

برای تدوین این کتاب هزار و ۵۰۰ کارشناس تغذیه در ۶۵ دانشگاه علوم پزشکی باورهای اشتباهی که در خصوص تغذیه و مواد غذایی بین مردم رواج دارد، مطرح کرده‌اند. این باورها توسط تیمی ۲۰ نفره از متخصصان بررسی و پاسخ‌های علمی به آنها رائه شده است.

ایکنا، با هدف ترویج سبک زندگی سالم و بهبود تغذیه مردم ایران، بخشی از مهم‌ترین باورهای اشتباه در خصوص تغذیه را از این کتاب نقل می‌کند.

در طول بارداری هیچ گونه فعالیت بدنی لازم نیست و باید فعالیت و تحرک را به صفر رساند / بارداری مساوی است با استراحت کامل و 9 ماه زندگی بدون فعالیت بدنی/ هر نوع ورزش و فعالیت بدنی احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد/کم تحرکی و استراحت زیاد در بارداری برای وزن‌گیری بهتر جنین مناسب است.

پاسخ: انجمن متخصصین زنان و زایمان آمریکا حداقل 20 تا 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط، در اکثر روزها را برای زنان باردار توصیه می‌کند. هیچ مدرکی مبتنی بر مضر بودن ورزش در دوره بارداری وجود ندارد و مطالعات علمی نشان داده ورزش با خطر کمتر دیابت بارداری، فشار خون بالا ناشی از بارداری و پره اکلامپسی مرتبط است. به نظر می‌رسد که ورزش شدید برای کوتاه مدت بدون مانع باشد، ولی اثر فعالیت شدید و طولانی مدت بر جنین نامشخص است. ورزش بیش از حد، همراه با دریافت انرژی ناکافی، ممکن است منجر به افزایش وزن نامناسب مادر و رشد ضعیف جنین شود، بنابراین یک زن باردار باید همیشه در مورد مدت زمان و شدت ورزش با پزشک خود مشورت کند. ورزشکاران حرفه‌ای ممکن است در دوران بارداری نیاز به تغییر فعالیت‌های عادی ورزشی خود داشته باشند.

مادران باردار چاق باید در دوران بارداری وزن کم کنند/ در طی بارداری هر اندازه که افزایش وزن بیشتری داشته باشیم، بارداری سالم‌تر و فرزند سالم‌تری خواهیم داشت/ غذا نخوردن و کاهش وزن در ابتدای بارداری ضرری ندارد/مادر باردار هر قدر هم که افزایش وزن داشته باشد اشکالی ندارد.

پاسخ: میزان افزایش وزن توصیه شده برای حمایت از بارداری سالم، بر اساس وضعیت وزن قبل از بارداری مادر (BMI قبل از بارداری) متفاوت است.

محاسبات جدول بر اساس 1 تا 3 کیلوگرم افزایش وزن در سه ماهه اول بارداری برای زنان تک قلوی باردار و با شرایط کم وزنی، وزن نرمال و اضافه وزن، و 0/5 تا 2 کیلوگرم افزایش وزن برای زنان باردار چاق است.

افزایش ناکافی وزن در طول بارداری، به خصوص در خانم‌هایی که قبل از بارداری کمبود وزن داشته‌اند، می‌تواند خطر تولد نوزاد کوچک برای سن بارداری و زایمان زودتر از موعد را افزایش دهد. افزایش بیش از حد وزن مادر در طول بارداری می‌تواند با خطر نوزادان بزرگ برای سن بارداری و زایمان پرخطر همراه باشد.

زنان چاق باید قبل از باردار شدن اقدام به کاهش وزن کنند و از کاهش وزن در طول بارداری باید اجتناب شود. هیچ اثر سودمندی از کاهش وزن در دوره بارداری نشان داده نشده است. زیرا در حین کاهش وزن، ترکیبات نیمه فرار آلی (سموم، آفت کش‌ها، مواد شیمیایی) که در بافت چربی تجمع پیدا کرده‌اند، آزاد می‌شوند و می‌توانند وارد مغز جنین شوند و اثرات مخربی بر جای بگذارند.

خوردن سیرابی برای رفع حالت تهوع مفید است.

پاسخ: تهوع و استفراغ، 50 تا 90 درصد از زنان باردار را در طول سه ماهه اول تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولاً در هفته 20 تا 22 بارداری برطرف می‌شود. حرکت، بوهای خاص، صداهای بلند، نورهای درخشان و شرایط نامساعد آب و هوایی ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع شوند. خوشبختانه، مدیریت علائم و اقدامات ساده غذایی می‌تواند کمک‌کننده باشد. مکمل زنجبیل را می‌توان به عنوان خط اول درمان (کپسول‌های 250 میلیگرمی چهار بار در روز) ارائه داد، اما نباید برای زنان تحت درمان، داروهای ضد انعقاد استفاده شود زیرا خطر خونریزی افزایش می‌یابد.

در حالی که زنجبیل حالت تهوع را کاهش می‌دهد، ممکن است دفعات استفراغ را کاهش ندهد و برای بسیاری از افراد، به ویژه آنهایی که مبتلا به استفراغ بیش از حد هستند، مؤثر نباشد. علاوه براین، زنجبیل در بعضی افراد ممکن است باعث سوزش سر دل و سوزش گلو در هنگام استفراغ شود. متابولیت‌های ویتامین ب6 از جمله پیریدوکسین و پیریدوکسال در کنار داروهای ضد تهوع، تحت نظر پزشک می‌تواند موثر باشد. میان وعده‌های کوچک و مکرر از غذاهای کربوهیدراتی، از جمله کراکر یا غلات خشک، حالت تهوع را در برخی از مادران باردار کاهش می‌دهد، در حالی که غذاهای پروتئینی ممکن است به بعضی دیگر کمک‌کننده باشد. اجتناب از گرسنگی با خوردن وعده‌های غذایی مکرر توصیه می‌شود. علاوه بر این، جدا کردن غذاهای خشک و جامد از مایعات، اجتناب از غذاهای پرادویه یا غذاهای تلخ برای برخی زنان باردار مفید است. بعضی از زنان باردار بوها را تحمل نمی‌کنند و غذاهای گرم به علت تحریک حس بویایی آنها را آزار می‌دهد و غذاهای سرد یا در دمای اتاق را ترجیح می‌دهند. بوییدن لیمو ممکن است به جلوگیری از استشمام بوهای ناراحت‌کننده کمک کند. هنگامی که اوایل بارداری با استفراغ بیش از حد و از دست دادن وزن (اغلب بیشتر از 5 درصد وزن (و عدم تعادل مایعات و الکترولیت همراه شود، به این شرایط استفراغ شدید حاملگی گفته می‌شود و با عوارضی مانند رشد ضعیف جنین، زایمان زودرس، افزایش خطر از دست دادن جنین و سوء تغذیه می‌تواند همراه باشد. در شرایط استفراغ شدید حاملگی، بستری شدن در بیمارستان برای حمایت تعذیه‌ای و هیدراتاسیون (رساندن آب به بدن) انجام می‌شود.

اهداف مدیریتی شامل افزایش وزن مناسب برای بارداری، اصلاح کمبود مایعات و الکترولیت‌ها، اجتناب از کتوزیس و دستیابی به تعادل نیتروژن، ویتامین و مواد معدنی است.

خوردن خاک و ذغال برای مادر بارداری که ویار دارد خوب است.

پاسخ: به ولع برای خوردن مواد با ارزش غذایی کم یا بدون ارزش غذایی، پیکا گفته می‌شود. پیکا در دوره بارداری اغلب شامل مصرف خاک یا خاک رس، نشاسته لباسشویی، نشاسته ذرت، یا برنج نپخته و یا یخ است. مواد دیگر عبارتند از کاغذ، کبریت سوخته، سنگ یا شن، زغال چوب، سنگ نمک، سفیدکننده، خاکستر سیگار، پودر بچه، جوش شیرین، صابون، لاستیک و تفاله قهوه. خوردن مواد غیر خوراکی به طور بالقوه برای مادر باردار و جنین مضر است. خوردن مواد غیر غذایی ممکن است در جذب مواد مغذی از مواد غذایی سالم اختلال ایجاد کند و در واقع باعث کمبود شود. علاوه براین، اقلام غیرغذایی ممکن است حاوی مواد سمی یا انگلی باشند. علت پیکا به خوبی مشخص نیست، یک فرضیه بیان می‌کند که دلیل پیکا کمبود یک ماده مغذی ضروری (اغلب آهن) است، اما کمبود روی، کلسیم و پتاسیم هم در مطالعات ذکر شده است.

چند پیشنهاد برای کمک به مقابله با پیکا: به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهید و سوابق سلامت دوران بارداری خود را بررسی کنید. وضعیت آهن خود را همراه با سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی دریافتی بررسی کنید. جایگزین‌های بالقوه‌ای برای هوس‌هایی که دارید در نظر بگیرید. یکی از دوستانتان را در مورد هوس خود به مواد غیر خوراکی مطلع کنید، تا به شما کمک کند از اقلام غیر خوراکی دوری کنید.

جگر خاصیت تغذیه‌ای زیادی دارد و در دوران بارداری باید به مقدار زیاد مصرف شود/ خوردن جگر در دوران بارداری موجب عقب‌افتادگی جنین می‌شود/ جگر خیلی مفید هست، پس خانم باردار باید حتما جگر بخورد.

پاسخ: جگر یک منبع غنی از ویتامین آ است. مصرف مقادیر بیش از حد ویتامین آ، می‌تواند با ناهنجاری‌های مادرزادی جنین همراه باشد، بنابراین در سه‌ماهه اول بارداری توصیه به مصرف جگر و مشتقات آن نمی‌شود.

عدم مصرف قرص آهن در دوران بارداری به علت اینکه باعث درشت شدن جنین و عدم زایمان مادر می‌شود.

پاسخ: نیاز به آهن در بارداری به طور قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که مادر دچار کمبود شدید آهن باشد، کمبود آهن در نوزاد ایجاد می‌شود. علاوه براین، مواردی مانند پرفشاری خون مادر و در نتیجه محدود شدن جریان خون، دیابت مادر، سیگار کشیدن مادر و نارس بودن جنین نیز می‌توانند خطر کمبود آهن در نوزاد را افزایش دهند. کمبود آهن در نوزاد منجر به اختلالات عصبی-رفتاری می‌شود که بر خلق و خو، تعامل با دیگران، یادگیری و حافظه تأثیر می‌گذارد و همچنین ممکن است منجر به تغییرات ژنومی شود.

کمبود آهن در مادر نیز با علائمی مانند خستگی، تنگی نفس، احساس سبکی سر، تحمل ضعیف ورزش و وزن‌گیری کم در دوره بارداری می‌تواند همراه باشد. علاوه براین، کمبود آهن ممکن است باعث شود که مادر در معرض خطر نیاز به تزریق خون در هنگام زایمان باشد، بهبود زخم و عملکرد سیستم ایمنی مختل شود و ممکن است مادر از افسردگی پس از زایمان، تعامل ضعیف مادر و شیرخوار، و اختلال در شیردهی رنج ببرد. به دلیل اینکه بسیاری از زنان با ذخایر آهن ناکافی برای پوشش نیازهای فیزیولوژیک دوره بارداری وارد بارداری می‌شوند، مکمل یاری آهن در دوره بارداری معمولا ضروری است. مطابق با بررسی‌هایی که توسط پزشک متخصص برای ارزیابی وضعیت آهن مادر صورت می‌گیرد، دوز مکمل آهن تعیین می‌شود.

کتاب پاسخ‌های علمی درست به باورهای نادرست تغذیه‌ای

انتهای پیام