نقش مراقبت از حرمت نگاه مردم در توفیق رسانه‌ای

ایکنا _ بحث معنای زندگی و فلسفه تعلیم و تربیت کودک در جهان تکنولوژیکی دشواری‌های فراوانی دارد که والدین برای رسیدن به دانایی و طی مسیر صحیح، نیازمند آموزش‌های فرهنگی و علمی به روز هستند. به آغاز بحث و تفاوت‌های کودک دیروز و کودک امروز بازگردیم. به عنوان کسی که از نوجوانی در مدرسه رسانه کوشیده‌اید و به تعبیر خودتان «همراه کودکان رشد کرده‌اید» و از قاب جادویی تلویزیون که دیگر خیلی اوقات مخاطب را جادو نمی‌کند! با ما سخن گفته‌اید.. این تفاوت‌ها را چگونه می‌بینید؟

امروز دیگر هیچ چیز ما را جادو نمی‌کند! مشکل این است که اکنون ما به دوران حیرت رسیده‌ایم و خیلی دشوار است بتوانیم کسی را تحت تأثیر قرار دهیم، مگر آنکه مبحثی فراتر از همه این جادوهایی را که در حال حاضر دنیا در مقابل چشم‌ها گسترده می‌کند، بیاموزیم! شاید تعبیر درست این باشد که اکنون، زمان جادوگرها، جادوها، سحرها و تأثیرات شگرف به پایان رسیده است و امروز انسان به شیوه دیگری باید احساس تعلق به چیزی را داشته باشد و این احساس مخاطب وابسته به تجهیز رسانه و اهالی رسانه به علم روز است.

ایکنا _ همینطور است، با این توصیف اکنون می‌توانیم بحث دیگری را باز کنیم که البته مجال مبسوط خود را می‌طلبد. بنابراین اگر اجازه دهید بحث قبلی را ادامه دهیم، به نظر گیتی خامنه که سال‌های متمادی تجربه ارتباط با کودک دیروز را داشته است و پس از آنها سال‌ها برای ارتباط بهتر و مؤثرتر با مخاطب خویش درس ارتباطات از سویی و روانشناسی را از دیگر سو آموخته است، به طور روشن تفاوت این نسل با نسل دیروز را در چه می‌بینید؟ با این تفاوت که نسل دیروز دوران جنگ تحمیلی را با تمام وجود تجربه می‌کرد و این درک برای مخاطب و رسانه درکی متقابل بود، همه ما خاطرمان است که گویندگان و مجریان دیروز برنامه کودک به دلیل شرایط سخت روحی که همه ایرانیان تجربه می‌کردند حتی در انتخاب رنگ لباس برای نشاط در تصویر نیز مختار نبودند، خانواده‌های بسیاری از ما ایرانیان به شکل مستقیم و همه ما ایرانیان به شکل غیرمستقیم سوگوار جوانان وطن بودیم و نشاط با همه ما فاصله فراوان داشت؛ این شرایط با شرایط همکاران امروز شما تفاوت‌های جدی و اساسی دارد…

از سؤال خوبتان سپاسگزارم. چند روز پیش دوستی در فضای مجازی برای من اینگونه نوشت؛ «چرا هر کاری می‌کنید که دیده شوید؟» باید بگویم از بین پیام‌هایی که از مخاطبان عزیز دریافت می‌کنم، 99 درصد پیام عشق، دوستی و.. است ولی اینگونه پیام‌ها نیز وجود دارد. به نظر من سرنوشت‌سازترین، تأثیرگذارترین و خط‌دهنده‌ترین پیام‌ها آنگونه پیام‌هایی است که خیلی صادقانه مسیر فعلی را به ما نشان می‌دهد؛ در پاسخ آن پیام نوشتم؛ دوست عزیز! قسم یاد می‌کنم، گاهی حاضرم هر کاری انجام دهم که دیده نشوم! سال‌هاست از مهر و لطف مردم اشباع شده‌ام، سال‌های سال است هر جا رفته‌ام در آغوش گرفته شده‌ام، مردم را بوسیده‌ام، با اشک‌های هموطنانم اشک ریختم و… این عشق مردمی فوق‌العاده است، این عشق تمام دارایی و انرژی زندگی من است، اما گاهی از قضاوت نادرست نیز خسته می‌شوم، بنابراین برای آن دوست نوشتم؛ دوست من! تا زمانی که تصویر درستی از زندگی فردی نداریم، قضاوت کار دشواری است! برای آن دوست نگفتم، نسبت به مردم کشورم احساس دِین دارم، چرا که هم‌میهنان عزیزم هر یک به نوع و شیوه خویش مرا در محبت و لطف خود غرق کرده‌اند، دیده شدن و شهرت چیزی نیست که امروز بعد از 45 سال رویارویی با مردم عزیزمان برایم لذت‌بخش و آرزویی بی‌تکرار باشد.

به خاطر عشق، لطف و محبتی که از مردم شریف ایران می‌گیرم، احساس می‌کنم در قبال بچه‌های دیروز و فرزندان امروز مسئولم. برای اینکه واسطه گران‌قیمتی به نام «رسانه» در اختیار ما بود. آیا من آنگونه که باید از رسانه بهره بردم؟ فکر نمی‌کنم اینطور باشد. کمی صریح‌تر و قوی‌تر بگویم؛ باور ندارم! بنابراین در قبال همه کوتاهی‌هایم از شما عذرخواهی می‌کنم، آماده جبرانم، هر مراسمی و هر دعوتی را که می‌پذیرم برای این است که فکر می‌کنم آن زمان سواد، آگاهی و تجربه کافی را برای ارتباط با مخاطب نداشتم و امروز که کمی تجربه بیشتر از دوران نوجوانی و جوانی یافته‌ام، باید به احترام نگاه مردم عزیزمان جبران مافات کنم. بعضی از دوستان وقتی با من روبرو می‌شوند، می‌پرسند چرا در گذشته از این روحیه و انرژی امروز برای ارتباط با مخاطب بهره‌مند نبودید؟ نمی‌خواهم برای تک تک کسانی که این پرسش را دارند، توضیح دهم که زمانی من و شما از طریق تلویزیون با هم ملاقات می‌کردیم، شاید نیم ساعت از زمانی که تمام شیشه‌های خانه ما در موج انفجار به کف خانه ریخته بود، می‌گذشت و من پس از جارو کردن آن شیشه‌ها، به سرعت آماده شده بودم که به اجرای برنامه برسم. نمی‌توانم بگویم آن زمانی که من آمدم برای تو برنامه اجرا کنم، کمتر از یک ساعت بود که خبر شهادت «مهدی رضایی مجد» همسایه‌مان رسیده بود و من پس از همراهی و همدلی با خانواده شهید با چشمانی اشک‌آلود، مقابل دوربین حاضر شدم. نمی‌توانم بگویم نیم ساعت قبل از پخش برنامه، از طریق تلفن سازمان صدا و سیما خبر رسید که خیابان پیروزی تهران – موشک‌باران شده است و تعدادی از مردمان آن محله زیر آوار ماندند و…

اکنون در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که به مدد مقوله توانمند رسانه‌های نوین در جریان قرار می‌گیریم، بعضی انسان‌ها با هم‌نوعان خود چه می‌کنند! و این دنیایی نبود که ما وعده آن را به بچه‌ها می‌دادیم و دنیایی نبود که وعده آن به منِ نوجوان 15 ساله داده شده بود! شاید به خاطر اینکه بزرگ‌ترهای ما در شیب تندی از اتفاقات آن زمان فراموش کردند که باید به کودک خود بگویند؛ هر جایی بلندی است، پستی هم وجود دارد، هر جایی خوبی است، بدی نیز وجود دارد، هر جایی دارا هست، همانگونه امام علی(ع) فرمودند در کنار او ندار هم زندگی می‌کند. کودکان امروز بسیار آگاه هستند و می‌دانند در چه دنیایی زندگی می‌کنند، فکر می‌کنم وظیفه پدر و مادرها و همچنین رسانه‌های جمعی امروز این است که به بچه‌ها بگویند، دوست عزیز من آن چهره بزک کرده‌ای که بعضی‌ها در فضای مجازی به تو نشان می‌دهند همه زندگی آنها در فضای حقیقی نیست!

ایکنا _ برای نجات از این فضا و آشنایی و باور به ابعاد حقیقی زندگی به نسل جدید چه باید کرد؟

چندی پیش در فضای مجازی پویشی ترتیب داده شده است که مورد استقبال جوانان آمریکایی نیز قرار گرفته است. فکر می‌کنم شاید ما هم باید یک چنین اقدامی را ایجاد کنیم. پویش به این شکل بود که دوستان در همین لحظه مثلا ساعت 2:15 دقیقه برای شما یک پیامک می‌آید که همین الان در هر موقعیتی هستید فورا از خودتان یک تصویر برای ما بفرستید، ممکن است شما در حال بازسازی خانه خود باشید و سر و روی آشفته و نگرانی داشته باشید؛ در آن مجال، فرصت مرتب‌سازی و آراستگی به شما داده نمی‌شود بلکه باید در همان لحظه بخش واقعی زندگی خود را به نمایش بگذارید، در هر وضیعتی ظاهری که هستید، شاید ما به چنین پویشی نیاز داریم که به بچه‌های ما بگوید زندگی فقط لحظه‌هایی نیست که افراد با زیباترین پوشش در حالی که یک لبخند به پهنای صورتشان دارند، زندگیشان را به رخ تو و دنیا می‌کشند و می‌گویند من جزو قشر توانمندم! دوست نوجوان من! بسیاری افراد هستند که آرزو دارند در جایگاه اکنون تو باشند، تو این را خوب می‌دانی!

در پایان پاسخ به این پرسش باید گفت؛ بچه‌های دیروز به نوعی زندگی عادت کرده بودند که خیلی شبیه به زندگی دیگران بود، همه ما کفش ملی و بلا می‌پوشیدیم به جز طبقه ممتاز که تعدادشان زیاد نبود. همه ما یک نوع ظروف ملامین‌ و یک نوع چینی گل سرخ در کمدهای مادرانمان پیدا می‌شد، مادرهای بسیاری از ما یک زنبیل پلاستیکی قرمز، نارنجی یا رنگ دیگر داشتند و با همان زنبیل به خرید می‌رفتند، نوع خریدها نیز مشخص بود؛ سبزی، گوجه، سیب‌زمینی و… کسی آن زمان خاویار یا سوشی نمی‌خورد، یا در خانه ما ایرانی‌ها صبحانه نان تُست فرانسوی نبود که بخواهیم در فضای غیرواقعی به رخ دیگران بکشیم. امروز به واسطه زندگی در فضای مجازی آدمیان مدام مورد مقایسه قرار می‌گیرند؛ مقایسه دارا و ندار در فضای مجازی مقایسه‌ای سرشار از بی‌عدالتی است.

ایکنا _ به نظر شما به عنوان کسی که سابقه دوستی‌اش با کودکان ایرانی دیرینه است و برای تأثیرگذاری بیشتر در این دوستی، نسبت به کسب دانایی در دو حوزه ارتباطات و روانشناسی که هر دو در شمار دانش‌های اساسی و انسانی است، اقداماتی کرده است، این دو دانایی چقدر به کمک شما در ارتباط با مخاطب آمده است؟

فوق‌العاده؛ تأکید می‌کنم فوق‌العاده! برای اینکه سؤالتان فوق‌العاده عالی بود. من بسیاری از موارد و نکاتی را که طی روز می‌دیدم و می‌فهمیدم، عصر برای بچه‌ها تعریف ‌می‌کردم، اگر در کنار مردم نبودم، اگر سوار همان اتوبوسی نمی‌شدم که دیگران سوار می‌شدند، اگر همراه مردم درد نمی‌کشیدم، لحظه‌های دشوار را نمی‌گذراندم، اگر بسیاری از تنگناها را مثل مردم تجربه نمی‌کردم، شاید امروز ارتباطات انسانی و اجتماعی‌ام با مخاطب به این شکل دوستانه معنا نمی‌شد. فکر می‌کنم زندگی با مردم از ملزومات کار هنری موفق است. هنرمند برای آموختن نیازمند نظرگاه مردم است، نظر، پیشنهاد، انتقاد و ایده برای ادامه راه، بدون «مردم» شدنی نیست. با این وصف به نظر من، جدا کردن هنرمند از مردم، حتی در سالن تماشای فیلم در سینما می‌تواند به ضرر آن هنرمند باشد، چون این قشر در کنار و در تعامل با مردم فرصت آموختن، شنیدن و گفتن را از آن خود می‌کنند و در همین فضای مردمی ایده‌های خلق و آفرینش هنری در هنرمند جوانه می‌زند. بنابراین در پاسخ به سؤال شما باید بگویم گیتی خامنه در پیوند با مردم به کمبودهای خود در امر تولید و اجرا رسید و در همین پیوند درصدد آموختن برآمد و در نهایت هرچه آموخت با مردم وطن خویش شریک شد و این مسیر همچنان ادامه دارد.

انتهای پیام