میرزا به خوبی پی برده بود که انگلیسیها به بوی نفت آمده و جنوب ایران را تصرف کردهاند. آنها حقوق بشر را با منافع خود میسنجند. این مرد بزرگ خطه گیلان می گوید: «در عقیده انگلیسیها حق فقط منفعت است و حقوق دولتها هرگاه موافق منافع آنها باشد، مشروع است وإلّا نه»؛ اقدامات داخلی که میرزا کوچک خان در هنگام قحطی مصنوعی انگلیسیها در گیلان انجام داد، باعث شد که در آن منطقه اثری از قحطی نباشد.
منبع