نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
به گزارش ایرنا، برخی از کارشناسان بر این عقیده‌اند که بخش فرهنگ و هنر با توجه به نقش و نفوذی که در جامعه دارد می‌تواند به عنوان یک تسهیل‌گر در تحقق و دست‌یابی به توسعه و پیشرفت عمل کند.
در طول سالیان مختلف اگرچه در مناسبات ، سیاستگذاری‌ها و اختصاص اعتبارات کمتر به بخش فرهنگ و هنر اهمیت داده شده است اما فرهنگ و هنر بخش جدایی‌ناپذیر جامعه است و می‌تواند به مثابه ابزاری قدرتمند برای انعکاس، تفسیر و تحول واقعیت‌های اجتماعی، فرهنگی و هویتی عمل کند از همین رو سهم بسزایی در رشد و پیشرفت و توسعه هر جامعه‌ای دارد.
بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش فرهنگ و هنر برای مناطق و استان‌هایی که هنوز در بخش زیرساختی و عمرانی به توسعه‌یافتگی کامل نرسیده‌اند می‌تواند از اهمیت دوچندانی برخوردار باشد که در این بین چهارمحال و بختیاری از جمله استان‌هایی است که با فرهنگ و هنر غنی و هنرمندان توانمند و بااستعداد می‌تواند از این ظرفیت در جهت رشد و توسعه خود بهره گیرد.
اکنون امید می‌رود با سیاست‌های دولت چهاردهم و حمایت از بخش فرهنگ و هنر با تحقق توسعه فرهنگی در استان بستر و شرایط مناسب برای توسعه اقتصادی و سایر بخش‌های این منطقه نیز حاصل شود.
در خصوص استان چهارمحال و بختیاری نیز نظرات و دیدگاه‌ها متفاوت است و در حالیکه برخی فعالیت بخش فرهنگ و هنر استان را موثر در روند توسعه‌یافتگی استان ارزیابی می‌کنند اما برخی دیگر نسبت به این حوزه نقد داشته و عقیده دارند برنامه‌هایی که تاکنون در این رابطه اجرا شده از تاثیرگذاری چندانی برخوردار نبوده و نیاز است تا در این خصوص سیاستگذاری‌های بهتری انجام گیرد و هنرمندان نیز به تولید آثار فرا استانی و با نگاه ملی و بین‌المللی بپردازند.
در ابتدای امر لازم است بدانیم وضعیت فرهنگ و هنر در استان چگونه است و از چه ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی برخوردار و با چه چالش‌هایی روبروست؟
وضعیت فرهنگ و هنر استان چگونه است؟
یک کارشناس حوزه فرهنگ و هنر در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به ارزیابی وضع موجود این بخش از استان پرداخت و گفت: برای بررسی وضعیت، جایگاه و ظرفیت‌های بخش فرهنگ و هنر استان باید به جوانب مختلف توجه شود که بهتر است موضوع را به ۲ بخش نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تقسیم کنیم.
حجت‌الله شیروانی افزود: در بخش زیرساخت‌ها و سخت‌افزاری باید گفت که در استان هرچند وضعیت مطلوب و ایده‌آلی نداریم اما در اوضاع نامناسبی هم قرار نداریم و سالن‌های فرهنگی هنری در شهرستان‌های مختلف فعال است و در مرکز استان نیز فرهنگسرا، سالن‌های نمایش و پردیس سینمایی وجود دارد و سرانه فضای فرهنگی هنری در استان در مقایسه با برخی استان‌ها در شرایط بهتری قرار دارد.
فضاهای فرهنگی هنری استان به شدت نیازمند بهسازی، استانداردسازی و به‌روزرسانی است و ضرورت دارد تا در مرکز شهر واقع شوند.
وی تصریح کرد: با این وجود چالش اساسی که در این بخش با آن روبرو هستیم این است که فضاهای فرهنگی هنری استان به شدت نیازمند بهسازی، استانداردسازی و به‌روزرسانی است و در حالیکه باید در مرکز شهر و در دسترس مردم ایجاد شده باشند اما در حاشیه قرار دارند.
این کارشناس حوزه فرهنگ و هنر، توزیع عادلانه زیرساخت‌های فرهنگی را از ضرورت‌های این بخش عنوان کرد و گفت: در حالی که در برخی از شهرستان‌ها چندین بنای فرهنگی، هنری وجود دارد اما در برخی دیگر از مناطق یک فضای فرهنگی نیز وجود ندارد.
شیروانی در ادامه با ارزیابی مطلوب از شرایط نرم‌افزاری بخش فرهنگ و هنر استان اظهار داشت: در استان تمامی رشته‌های فرهنگی هنری فعال است و هنرمندان ما در رشته‌هایی نظیر فیلم‌سازی، ادبیات، موسیقی و هنرهای تجسمی حرفهای زیادی برای گفتن در سطح ملی و حتی بین‌الملل دارند.
وی تصریح کرد: با این ارزیابی می‌توان گفت بخش فرهنگ و هنر استان ظرفیت‌های زیادی برای اثرگذاری در دیگر مناسبات استان نظیر حوزه اقتصادی و اجتماعی دارد و چنانچه بتوان مهندسی فرهنگی داشت و برای این بخش چشم‌انداز مشخصی ترسیم کرد بی‌شک فرهنگ و هنر می‌تواند در فرایند توسعه‌یافتگی همه جانبه استان نقش بی‌بدیلی ایفا کند.
این کارشناس حوزه فرهنگ و هنر یکی از الزمات نقش‌آفرینی فرهنگی در فرایند توسعه‌یافتگی جوامع را تحقق توسعه فرهنگی عنوان کرد و گفت: اگر بخش فرهنگ و هنر بتواند به بالندگی برسد و در جامعه فرهنگ توسعه را نهادینه کند، اثرگذاری آن در بخش‌های دیگر از جمله اقتصاد سریع‌تر و بهتر انجام می‌گیرد.
شیروانی تصریح کرد: توسعه‌یافتگی به این معناست که شرایط “به‌زیستن” برای مردم فراهم و رفاه نسبی حاصل شود و هر کشوری متناسب با فرهنگ و شرایط جامعه خود الگوی خاصی از توسعه را تعریف و دنبال می‌کند.
وی افزود: زمانی که در استان با چالش‌هایی نظیر خشکسالی، بیکاری و پایین بودن درآمد سرانه روبرو هستیم هنرمندان می‌توانند با خلق آثار مرتبط فرهنگ کارآفرینی، مصرف بهینه منابع، تقویت روحیه خلاقیت و نوآوری را در افراد تقویت کنند و از این طریق با تزریق امید و انگیزه به جامعه آنها را برای کار و تلاش و فعالیت آماده کنند.
بخش فرهنگ و هنر مسئولیت‌پذیری خود را در قبال استان به جا آورده و در روند رو به رشد استان موثر واقع شده است.
این کارشناس حوزه فرهنگ و هنر در خصوص اینکه بخش فرهنگ و هنر استان تا چه میزان در جهت رشد و توسعه استان فعال بوده است توضیح داد: بی‌شک این بخش مسئولیت‌پذیری خود را در قبال استان به جا آورده و در روند رو به رشد استان موثر واقع شده است اما اگر در جایی با خلا و یا کاستی روبرو هستیم به این سبب است که سرمایه‌گذاری مناسبی در حوزه فرهنگ و هنر نداشته‌ایم که خروجی آن را در جامعه ببینیم.
بیشتر بخوانید:
مسئولیت اجتماعی تئاتر و نبود حمایت فراسازمانی
ظرفیت‌های فرهنگی در استان بالاست
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری نیز به فرهنگ و هنر در روند توسعه یافتگی سهم بالایی اختصاص داد و گفت: ظرفیت‌های فرهنگی هنری در استان بالاست و می‌توان از این طریق توسعه همه‌جانبه استان را رقم زد.
پیام احمدی افزود: اگر فرهنگ و هنر پایه و اساس توسعه در هر جامعه‌ای باشد بی‌شک آن جامعه با چالش‌ها و آسیب‌های کمتری روبرو می‌شود.
وی با بیان اینکه هر جامعه‌ای بیش از آنکه به توسعه اقتصادی و صنعتی برسد باید به توسعه فرهنگی برسد تصریح کرد: با ابزار فرهنگ و هنر می‌توان اختلافات و چنددستگی‌هایی که مانع رشد و پیشرفت است را از میان برداشت و وحدت را در جامعه فرهنگسازی کرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری یادآور شد: با ابزار فرهنگ و هنر می‌توان سرمایه‌گذار به استان جذب و مردم را با طرح‌های عمرانی و اقتصادی دولت همراه ساخت، فرهنگ کار و سخت‌کوشی را در بین مردم نهادینه کرد و مانع مهاجرات نخبگان شد از همین رو فرهنگ و هنر تاثیر بسیاری در روند توسعه هر جامعه‌ای دارد و در استان نیز باید به این ظرفیت توجه بیشتری شود.
برای بهره‌گیری از ظرفیت فرهنگ و هنر در استان با چالش بزرگی همچون کمبود زیرساخت‌ها روبرو هستیم.
احمدی یادآور شد: برای بهره‌گیری از ظرفیت فرهنگ و هنر در استان با چالش بزرگی همچون کمبود زیرساخت‌ها روبرو هستیم به طوری که ما تماشاخانه و یا مجتمع رسانه‌ای در استان نداریم و دیگر زیرساخت‌های استان نیز بسیار محدود و نیازمند استانداردسازی است که همین موضوع مانع بهره‌برداری مطلوب از ظرفیت هنرمندان شده است.
بیشتر بخوانید:
پیوست‌نگاری فرهنگی در طرح‌های زیرساختی چهارمحال و بختیاری مغفول مانده است
فرهنگ بسترساز توسعه همه‌جانبه
یک نویسنده و پژوهشگر حوزه فرهنگ در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه فرهنگ به عنوان یکی از مهمترین لایه‌های زندگی بشر، نقشی مهم در بسترسازی هرگونه تحول و توسعه را دارد اظهار داشت: این یک واقعیت انکارناپذیر است که به طور تقریبی تمام تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آموزشی، ورزشی، هنری، ادبی و نظایر آن، امکان‌پذیر نمی‌شود، مگر آنکه به مولفه‌ها یا ظرفیت‌های فرهنگی مراجعه کنند.
احمد رحیم‌خانی افزود: به طور مثال شما وقتی در بستر یک جامعه عشایری قرار دارید، بهترین راهِ توسعه، توجه به ساختار عشایری و نمودهای این سبک زندگی در فرهنگِ آن جامعه است، این جامعه می‌تواند از طریق «تورهای بوم‌گردی»، «تورهای کوچ‌گردی»، «برپایی نمایشگاه‌های عرضه محصولات دامی»، «کشف و معرفی گونه‌های دامی مقاوم»، «آموزش و پرورش مبتنی بر زندگی عشایری»، «برگزاری کارگاه‌های آموزشی پرورش دام»، « برگزاری کارگاه‌های آموزشی مبارزه با بیماری‌ها»، «برگزاری کارگاه‌های آموزشی فروش محصولات در بسترهای مجازی»، برگزاری کارگاه‌های آموزشی حفاظت از محیط‌زیست»، «مطالعات زبان‌شناسی»، «مطالعه بیماری‌های بومی و پُربسامد»، «بهره‌گیری از نیروهای متخصص از میان عشایر در سمت‌های مدیریتی و اجرایی» و ده‌ها فعالیت یا برنامه دیگر به توسعه استان کمک کند.
وی تصریح کرد: در میان برنامه‌های عنوان شده، برخی «بلندمدت» و برخی «کوتاه‌مدت» هستند، هم‌چنین برخی از آنها به طور مستقیم هزینه‌بَر هستند ولی در درازمدت، نتایج مستقیم و غیرمستقیم آنها، منجر به سرمایه‌گذاری و سرمایه‌افزایی خواهند شد.
چهارمحال و بختیاری چه ظرفیت‌هایی در بخش فرهنگ و هنر دارد؟
این مدرس دانشگاه در ادامه در پاسخ به این سوال که این استان چه ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی در عرصه فرهنگ و هنر دارد؟ توضیح داد: چهارمحال‌وبختیاری مانند هر استان دیگری، آن‌قدر ظرفیت و قابلیت فرهنگی دارد که «کشف»، «توسعه» و «مدیریت» آنها می‌تواند یک استان را از وابستگی بودجه‌ای یا هر نوع وابستگی دیگر، بی‌نیاز کند.
بیشتر برنامه‌های فرهنگی هنری استان یا بدون پشتوانه مطالعاتی یا در قالب برنامه‌های کوتاه‌مدت و به اصطلاح ضربتی و قرارگاهی اجرا شده‌است.
رحیم‌خانی افزود: اما آن‌چه از دیروز تا امروز شاهد آن بوده و هستیم، هرگز نخواهد توانست به رشد و توسعه استان کمک کند و سه فرآیندی که تحت عنوان «کشف، توسعه و مدیریت» نام بردم، تاکنون به هیچ عنوان ریل‌گذاری مناسبی نداشته است و به طور تقریبی بیشتر برنامه‌ها یا بدون پشتوانه مطالعاتی اجرا شده‌اند یا در قالب برنامه‌های کوتاه‌مدت و به اصطلاح ضربتی اجرا و برایشان گزارش و بیلان تهیه شده است یا مدیران گزینشی و یا مدیران کارآمد اما با دستان خالی و بدون اختیارات ویژه، مجریان آن بوده‌اند و یا برخی از این برنامه‌ها در راستای منافع شخصی، جناحی و گروهی، به بی‌راهه رفته‌اند.
برنامه‌های ناکارآمد و غفلت از ظرفیت‌های فرهنگی
این پژوهشگر حوزه فرهنگ و هنر ادامه داد: به طور مثال اگر بپذیریم که یکی از نمودهای فرهنگی در چهارمحال‌وبختیاری، انواع منسوجات سنتی نظیر فرش، گلیم، گبِه، جاجیم، خرسک، بقچه، سیاه‌چادر، سفره و گل‌دوزی است و این هنرِ دستی، در کنار ارزش‌های افزوده خود، مَحملِ بسیاری از تجلی‌های فرهنگی نظیر کارسروده‌ها، جلوه‌های بصری و نگارگری، افسانه‌ها و مَتل‌ها و ده‌ها جلوه دیگر بوده است، آن وقت، مجبور می‌شوید از یک تیم متخصص و آگاه، در حوزه‌های صنعت فرش، صنعت نساجی، طراحی و گرافیک، زبان‌شناس و ادبیّات، بازرگانی و تجارت، مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی و نظایر آن استفاده کنید تا بتوانید دست به «کشف»، «توسعه» و «مدیریت» این صنعت مهم بزنید اما حالا بروید و ببینید آن‌چه برای این میراث غنی فرهنگی تاکنون به عمل آمده، جز برخی مطالعات پراکنده و برنامه‌های اَبتر و فضاسازی برای جولان دلالان و واسطه‌ها و ارائه بیلان‌ها و گزارش‌های دهان‌پُرکُن چه بوده‌است؟
نه تنها از مَحملِ فرهنگ و هنر و میراث غنی استان در مسیر توسعه استان بهره‌برداری مناسبی نشده بلکه این صنعت کهن و میراث ارزشمند در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.
رحیم‌خانی گفت: بگذارید بی‌پرده به شما بگویم، این برنامه‌ها، نه تنها نتوانسته‌اند از مَحملِ این صنعت ارزشمند و میراث غنی در مسیر توسعه استان بهره‌برداری مناسب را داشته باشد، بلکه نتوانسته‌اند این صنعت کهن و میراث ارزشمند را حتی از معرض خطر نابودی و ورشکستگی نجات دهد.
وی با بیان اینکه احصا و برشماری همه ظرفیت‌های حوزه فرهنگ و هنر استان نیازمند صرف ساعت‌ها وقت و هزینه و بهره‌گیری از دانش متخصصان است، اظهار داشت: با این وجود می‌توان در یک نگاه کلی به برخی از این ظرفیت‌ها اشاره کرد، به طور مثال صنعت فرش و دیگر منسوجات سنتی نظیر فرش، گلیم، گبه، جاجیم، خرسک، بقچه، سیاه چادر، سفره و گل‌دوزی از جمله این ظرفیت‌هاست.
رحیم‌خانی ادامه داد: تمام نمودهای بوم‌گردی مانند موزه‌گردی، پیاده‌روی زیستی، کوچ‌گردی، جنگل‌گردی، رودپیمایی، کوه‌نوردی، صخره‌نوردی، قایق‌رانی، دوچرخه‌سواری کوهستان، دوهای استقامت در بستر دشت‌ها، کوه‌ها، مسابقات ماهی‌گیری، غواصی، اسکی، برف‌آورد، اسب‌دوانی، مسابقات چندگانه آبی- خشکی، برگزاری تورهای فرهنگی مانند بازدید از اماکن تاریخی و باستانی، برگزاری جشنواره‌ها و جشن‌هایی نظیر سمنوپزان، آش‌پزان، آیین‌های برداشت محصولات کشاورزی از دیگر ظرفیت‌های حوزه فرهنگ و هنر است که می‌توان از قِبَل آن رشد و توسعه استان را هموار کرد.
وی تصریح کرد: برگزاری اردوهای هنری و ادبی با دعوت از هنرمندان کشوری و استانی با تکیه بر حضور در مناطق محروم و درآمدزایی از این طریق، برگزاری جشنواره‌های منطقه‌ای مانند شعر محلی، نقالی، پرده‌خوانی، بازی‌های بومی- محلی، موسیقی نواحی، صنایع‌دستی، توجه به سینمای مستند و ساخت فیلم مستند در حوزه‌های گوناگون فرهنگی برای معرفی چهره‌ها، آیین‌ها، اماکن، مشاغل و رویدادهای دیگر فرهنگی و برگزاری انواع جشنواره‌های غذایی و محصولاتِ دامی و کشاورزی مرتبط از جمله راهکارهایی است که می‌توان از طریق آن بستر لازم را برای رشد و توسعه استان فراهم کرد.
بیشتر بخوانید:
مطالباتی از جنس فرهنگ و هنر که در چهارمحال و بختیاری پیگیری شد + فیلم
توسعه فرهنگی پیش‌زمینه توسعه همه‌جانبه
یک دکترای علوم سیاسی و خبرنگار حوزه فرهنگ روزنامه هم‌میهن نیز در خصوص عوامل تاثیرگذار در روند توسعه‌یافتگی جوامع، برای فرهنگ و هنر نقش بی‌بدیلی قائل شد و گفت: این موضوع در زمانی محقق می‌شود که در ابتدای امر توسعه فرهنگی شکل گیرد.
فرزاد نعمتی افزود: تردیدی نیست که توسعه فرهنگی بدون وجود گروهی از کنشگران و فرهیختگان میسر نمی‌شود و فقط فعالیت‌های انسانی و مسائل نرم‌افزاری نیست که به توسعه جهت می‌دهد بلکه امکانات سخت‌افزاری نیز در این خصوص نقش مهمی دارد و سرانه‌های فرهنگی باید در شرایط مناسبی قرار داشته باشد.
وی تصریح کرد: شرایط در استان به گونه‌ای که زمینه مساعدی برای اینکه مسائل فرهنگی و هنری پرورش پیدا کند وجود ندارد و بسیاری از ادیبان و نویسندگان در تنهایی فعالیت‌های پراکنده و منقطعی را انجام می‌دهند و مشخص نیست تا چه حد در یک جهت کلی می‌توانند قرار بگیرند.
این فعال رسانه‌ای در عین حال که دخالت دولت در توسعه ساختارهای سخت‌افزاری بخش فرهنگ را مهم و حیاتی عنوان کرد و تاکید کرد تا دولت در اختصاص بودجه و اعتبارات باید عدالت را در کشور رعایت کند اما از سوی دیگر دخالت دولت در امور نرم‌افزاری را مخرب دانست و گفت هنرمند باید در تولیدات خود آزادی عمل داشته باشد تا بتواند خلاقیت و ابداعات خود را به فعلیت برساند.
نعمتی با بیان اینکه چهارمحال و بختیاری در توسعه فرهنگی در شاخص‌های مناسبی قرار ندارد، افزود: از آنجا که میان دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی استان هماهنگی وجود ندارد و بسیاری از منابع در جهت‌های موازی هدر می‌رود در بسیاری از مواقع الگوهای مقطعی و شعاری بر کارهای بنیادی غلبه پیدا می‌کند.
برخی از آثار هنرمندان استان مصرف داخلی دارد و تا زمانیکه نگاه ملی و جهانی در تولیدات فرهنگی هنری ما دیده نشود نمی‌توان تاثیرگذاری بالایی را از این آثار انتظار داشت.
وی در عین حال نقدی هم بر فعالیت برخی از هنرمندان این استان وارد کرد و گفت: برخی از آثار هنرمندان استان مصرف داخلی دارد و نگاه ملی و بین‌المللی در آن دیده نمی‌شود و تا زمانیکه نگاه ملی و جهانی در تولیدات فرهنگی هنری ما دیده نشود نمی‌توان تاثیرگذاری بالایی را از این آثار انتظار داشت.
این پژوهشگر حوزه علوم انسانی تصریح کرد: اگر فرهنگ و هنر بخواهد نقش خود را در روند توسعه‌یافتگی استان نشان دهند نه تنها نیازمند حمایت‌های دولتی هستیم بلکه قبل از آن به تغییر نگرش هنرمندان و فرهیختگان استان نیاز داریم تا به تولید آثاری دست بزنند که اثرگذاری فرا استانی داشته باشد چراکه اگر نگاه بومی، قومی و محلی بر فرهنگ و هنر استان حاکم شود بعید است بتواند نقش کلیدی در توسعه استان داشته باشد و همچون گذشته با تکرار مکررات مواجه خواهیم شد.
بیشتر بخوانید:
یک مجموعه سینمایی برای جمعیت یک میلیون نفری چهارمحال و بختیاری/سالن‌های جدید ایجاد می‌شود
فرهنگ و هنر باید استقلال و اصالت ذاتی خود را حفظ کند
نعمتی افزود: فرهنگ و هنر باید استقلال و اصالت ذاتی خود را حفظ کند و اگر چالش و مشکلی در جامعه باشد این وظیفه هنرمند نیست که برای رفع آن راهکار دهد بلکه می‌تواند در این رابطه هدایت‌کننده و هشدار دهنده باشد.
وی یادآور شد: اگر بیکاری و خشکسالی مسائل مبتلابه جامعه است و مردم به صورت مشخص با آن درگیر هستند بی‌شک ذهن هنرمند و ادیب را هم درگیر می‌کند اما ریشه‌یابی و حل آن بر عهده فرهنگ و هنر نیست و بهتر است نه از هنرمندان دنبال راهکار برای رفع چالش‌ها باشیم و نه مدیران چنین نگاهی به هنرمندان داشته باشند و باید اجازه داد هنرمند در هر حوزه‌ای عقاید خود را بیان و آثارش را تولید کند تا از این طریق بتواند تاثیرگذاری خود را بیش از پیش نشان دهد.
وی پیشنهاد داد تا هر اثر هنری که تولید می‌شود رسانه‌های استان به معرفی و نقد آن بپردازند و با دعوت از هنرمندان و منتقدین محلی برای گردهمایی افراد فراهم کنند تا از گفت‌وگوی میان آنها هم هنرمند احساس بهتری داشته باشد و هم راهکارهایی برای برون‌رفت از برخی چالش‌ها به وجود آید.
کلام آخر:
اگرچه کارشناسان امر بر اهمیت و جایگاه مهم بخش فرهنگ و هنر بر روند توسعه‌یافتگی تاکید دارند و زیربنای توسعه هر جامعه‌ای را توسعه فرهنگی آن می‌دانند اما از سوی دیگر بخش فرهنگ و هنر این استان با چالش‌هایی نظیر کمبود زیرساخت‌ها و یا سیاستگذاری‌های نادرست روبروست که همین موضوع تاثیرگذاری این بخش بر روند توسعه‌یافتگی همه جانبه استان را تحت‌الشعاع قرار داده است.
بر اساس اعلام سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی چهارمحال و بختیاری سهم هنر، سرگرمی و گردشگری در تولید ناخالص این استان کمتر از یک درصد است و این نشان می‌دهد هنوز اقتصاد هنر در استان شکل نگرفته است و این موضوع نشان می‌دهد در ابتدا باید حال فرهنگ و هنر در استان خوش باشد تا بعد بتوان در سایه آن فرایند رشد و توسعه استان را در کنار سایر بخش‌های فراهم آورد.
چهارمحال و بختیاری با ۱۲ شهرستان دارای بیش از یک میلیون نفر جمعیت است.
منبع
