نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیاهالی رسانه فارس در دکه فصلی خود این‌بار میزبان اساتید تاریخ و فرهنگ و هنر بودند و درباره تلفیق دین و هنر و حماسه در استان فارس، بویژه شیراز شنیدند.
مصطفی ندیم، استاد برجسته دانشگاه شیراز در این نشست به سده‌های دیرین تاریخ رفت و از دل آن، دلایل موفقیت تمدن‌سازی در سرزمین فارس را برشمرد .
او گفت: باید دید فارس چه ویژگی‌هایی داشته که وارد مرحله تمدنی شده و تمدن‌سازی در این سرزمین موفق بوده است.
به گفته او یکی از مهمترین ویژگی‌ها جغرافیا است و تاریخدانان مسلمان نوشته اند که فارس سرزمینی بوده که دشت، کوه، بر و بحر داشته است و این تعریف مختصر از فارس، همه عوامل مهم در تمدن فارس را بیان می‌کند.
استاد دانشگاه شیراز توضیح داد: یکی از نظریات پر طرفدار سرزمین‌ها را به ۲دسته تقسیم می‌کند، آنهایی که تولید کننده کالاهای مصرفی هستند و در این بخش، تولید غلات حرف نخست را می‌زند و آنهایی که کالاهای تولیدی مانند فناوری و تجهیزات تولید پی دارند، که در گذشته سنگ، چوب، فلز و حیوانات بارکش و سواری را شامل می‌شده است.
او اضافه کرد: تولید کالاهای تولیدی از چنان اهمیتی برخوردار بوده که هیتی‌ها ۵۰۰ سال فناوری ذوب آهن را از دیگر اقوام پنهان کردند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: بین النهرین در کشاورزی حرف نخست را می‌زند اما محرومیت آن از کالاهای تولیدی مانند سنگ و چوب مرغوب، بارها او را به جنگ واداشته است.
امپراتوری هخامنشیان در سرزمین فارس و نقش‌آفرینی جغرافیا
ندیم ادامه داد: در دوران باستان شاهد روی کارآمدن امپراتوری بزرگ هخامنشیان هستیم که ۲ برگ برنده دارد؛ یکی از مهمترین عوامل هماهنگ کردن ۲ نیاز کالاهای مصرفی و تولیدی است و همین جا است که جغرافیای فارس اهمیتمییابد.
به گفته این استاد داشگاه، چنانکه تاریخدانان نوشته‌اند، فارس جایی که هم از دشت برخوردار است و این یعنی مزیت تولید کالاهای مصرفی را دارد و هم دارای کوه و منابع کالاهای تولیدی است.
او اضافه کرد: بر اساس منابع تاریخی، فارس صدها سال به دریا (بحر فارس) راه داشته و بندر سیراف از مهمترین بنادر دنیا به شمار می‌رفته است و از سویی برخوردار از بر بوده است.
او گفت: برّ تنها به معنای خشکی نیست بلکه به معنای جلگه و مَرغ (جایی که چمن می‌روید) است، فارس بهترین مرغزارها را داشته است و باید بدانیم که چمنزارها بهترین مکان برای پرورش اسب هستند که در گذشته اهمیتی بسیار بالا داشته است.
استاد دانشگاه شیراز یادآور شد: حیات امپراتوری‌ها و تمدن سازی آنها در کنار بر دیگر عوامل، بسته به پیروزی در جنگها بوده و از این لحاظ برخورداری از چمنزار مرغوب و اسب سواری اهمیت بالایی داشته است.
ندیم اضافه کرد: فارس سرزمینی غنی از منابع و معادن اثرگذار بوده و به این ترتیب عامل جغرافیا در تمدن سازی این سرزمین بسیار اثر گذار بوده است.
تسامح ادیان؛ برگ برنده تمدن فارسی
اما عامل دیگری که استاد دانشگاه شیراز آن را برگ برنده تمدن فارس می‌خواند، “تسامح دین” است.
ندیم، توضیح درباره اثرگذاری این عامل را اینگونه آغاز می‌کند که فارس از نظر اقلیم به سه بخش شمالی سردسیر، جنوبی گرمسیر و خط اعتدالی تشکیل شده است که شیراز در مرکز این خط اعتدالی آب و هوا است.
او گفت: به جبر جغرافیایی معتقد نیستم اما معتقدم که گرایش ذهن مردم این خطه به شعر و عرفان، بیش از هر چیز زاده این آب و هوا است و به همین دلیل صنعت در این استان شکل نگرفت.
استاد دانشگاه شیراز پس از این توضیح، عنوان کرد: کوروش در پایه‌گذاری تمدن هخامنشی، چند برگ برنده داشته که یکی از آنها تسامح مذهبی بوده است؛ چنانکه هر جا رفته به باورهای آن قوم احترام گذشته است.
ندیم ادامه داد: در سرزمین فارس، در دوره های مختلفی پیروان ادیان به راحتی در کنار یکدیگر زندگی کرده و اعمال خود را ادا می‌کردند.
او اظهار کرد: پس از اسلام نیز در در دوران آل بویه، اتابکان سلجوقی، صفویان این تسامح در فارس قابل مشاهده است و امروز نیز در جنوب فارس شیعه و سنی با یکدیگر کار، زندگی و وصلت می‌کنند.
استاد دانشگاه شیراز تاکید کرد: تسامح مذهبی از ویژگی‌های شیراز و فارس بوده که در پیشرفت تمدن آن بسیار اثرگذار بوده است .
منبع
