به گزارش ایرنا، «ملاخلیل» متولد سال ۱۲۵۹ روستای «گورهمهری» یکی از روحانیون مبارز منطقه مُکریان مخالف با سیاست کشف حجاب رضاخان بود که با سرپیچی از این قانون و علیه این رژیم مبارزه مسلحانه را در سال ۱۳۰۷ آغاز کرد و سرانجام پس از چند سال نبرد با نیروهای حکومتی به عراق مهاجرت کرد و در سالهای پایان عمر خود دوباره در زادگاهش روستای «گورهمهری» ساکن شد.
این روحانی مبارز و خستگی ناپذیر پس از سالها تبلیغ دین اسلام و مبارزه با حکومت طاغوت در سال ۱۳۳۴ از دنیا رفت اما یاد و خاطر وی برای همیشه در بین مردم این منطقه زنده ماند و در دوران طاغوت در هیچ آیین و مراسمی از وی یاد نمیشد.
با انتشار چندین کتاب و مقاله علمی برجسته در دانشگاه های معتبر منطقه و تبیین جایگاه والای این روحانی مبارز که با قیام خود علیه قانون کشف حجاب رضاخان و آن هم در سالهای قدرت گرفتن پهلوی اول، ابعاد این مبارزه بیشتر و بیشتر نمایان شد.
هر چند در آن دوران در نبرد زمینی و بمباران هوایی حکومت زیان زیادی به مردم منطقه و بویژه یاران ملاخلیل وارد شد، اما این مبارزه وی زمینه ای شد که قانون کشف حجاب به رغم تصویب در مجلس شورای ملی وقت، هرگز اجرایی نشود.
طبق اسناد بجا مانده از دوران قیام ملاخلیل که برخی منابع به آن اشاره کردند، ملاخلیل پس از مهاجرت به کشور عراق و درخواست رضاشاه برای بازگشت به وطن و پایان قیام خود هم ۲ شرط مهم یکی لغو قانون کشف حجاب و دیگری آزادی زندانیان معترض به این قانون در دیگر شهرهای کشور از جمله تهران و تبریز خواستار شد.
قیام ملاخلیل برای حفاظت از دین اسلام بود
نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی و امام جمعه ارومیه گفت: قیام «ملاخلیل گوره مهری» در مقابل قانون کشف حجاب، در واقع قیامی برای حفاظت از دین اسلام بود.
حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی قریشی اظهار کرد: مساله حجاب و عفت زنان یکی از مسایل مهمی است که خداوند در آیات متعدد در قرآن کریم آن را تذکر و تبیین کرده است و ملاخلیل به عنوان عالم دینی برای مقابله با فرمان کشف حجاب قیام کرده است.
وی اضافه کرد: اکنون نیز روحانیون باید به تداوم راه ملاخلیل توجه کرده و در برابر هجمه های فرهنگی دشمنان ایستادگی کنند و اجازه ندهند بیحیایی و بی عفتی در جامعه گسترش پیدا کند و به عنوان عالم دینی وظیفه خود را در این خصوص انجام دهند.
نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی با اشاره به اینکه روحانیون ادامه دهنده رسالت پیامبر اکرم(ص) هستند، گفت: اگر علما از جامعه ما حذف شوند، رسالت انبیای الهی هم به پایان می رسد و علما ادامه دهنده راه پیامبران هستند.
حجت الاسلام والمسلمین قریشی با اشاره به احادیث و آیات قرآن کریم در مورد جایگاه عالم دینی گفت: خداوند به مومنان وعده داده است که اگر از علما پیروری کنند و در کنار آنان بنشیند، خداوند آنان را با علما محشور می کند.
وی اظهار کرد: در اسلام جایگاه عالم دینی از عابد بسیار بالاتر است و هر گاه شیطان در بین مردم بدعت ایجاد کرد، عالم دینی می تواند این بدعت را زود تشخیص دهد در حالی که عابد تنها مشغول عبادت کردن است.
قیام «ملاخلیل گورهمری» برگ زرینی از تاریخ ایران است
امام جمعه میرآباد هم در این خصوص گفت: قیام «ملاخلیل گورهمری» علیه قانون کشف حجاب رضاخان، برگ زرینی از تاریخ ایران و سند افتخاری برای مردم این منطقه است.
ماموستا عبدالرحمان باروزه اظهار کرد: قیام «ملاخلیل گورهمری» که عشایر منگور منطقه مهاباد، سردشت و پیرانشهر هم با وی همراه شدند، به یک مبدا تاریخی مردم علیه ظلم و استبداد تبدیل شد.
وی اضافه کرد: در این قیام مردم منطقه بر باورهای دینی و مذهبی خود تاکید و در برابر دستور رضاشاه و تصویب مجلس وقت، نافرمانی کردند و به همین دلیل حکومت طاغوت مناطق مختلفی از میرآباد و شهرهای اطراف را بمباران کرد و علاوه به کشته شدن صدها نفر از مبارزان « ملاخلیل» خسارات زیادی به کشاورزان و دامداران وارد شد.
امام جمعه میرآباد گفت: طبق اسناد تاریخی در این منطقه و در زمان برخورد ۲ دولت صفوی و عثمانی، مردم شهرستان های مرزی سردشت و پیرانشهر اعلام کردند که خود را ایرانی می دانند و الحاق شدن به دولت عثمانی را نپذیرفتند.
ماموستا باروزه یاداور شد: در دوران جنگ تحمیلی هم مردم این منطقه مورد تهاجم هوایی و توپخانهای دشمن بعثی قرار گرفتند و در این راه شهدای زیادی را تقدیم انقلاب اسلامی کردند.
وی اظهار کرد: مردم این منطقه برای باورهای دینی خود احترام و ارزش قایل هستند و در طول تاریخ برای حفظ این ارزش ها هزینههای مادی و معنوی زیادی دادند و با جان و مال خود از کیان ایران اسلامی دفاع کردند.
ملاخلیل قهرمانانه موضعگیری کرد
امام جمعه مهاباد هم در این باره گفت: قیام ملا خلیل علیه قاون کشف حجاب در دوران استبداد رضاخان، موضع گیری قهرمانانه بود و باعث همراهی و همگامی مردم این منطقه هم با ملاخلیل شد.
ماموستا عبدالسلام امامی افزود: این قیام که با همراهی و همگامی معتمدان و عشایر این منطقه و مردم سایر شهرهای ایران نیز همراه شده بود، سرانجام توانست در آن دوران سخت و استبدادی، رژیم طاغوت را مجبور به عقب نشینی کند.
وی با اشاره به اسناد تاریخی در همراهی مردم این منطقه با نهضت تنباکو نیز گفت: یکی دیگر از روحانیون این منطقه به قاضی کوثر مشهور است و همزمان با شروع نهضت تنباکو با حرام اعلام کردن آن باعث عقب نشینی رژیم طاغوت از واگذاری امتیاز تنباکو به کشورهای استعماری شد.
وی اظهار کرد: این منطقه دارای اندیشمندان و عالمان بزرگی است که نه تنها در ایران بلکه در جهان اسلام هم برجسته و شناخته شده هستند و لازم است با برگزاری یادواره ها، یاد و خاطر این انسان های بزرگ برای همیشه در یاد و خاطر مردم زنده بمانند.
ماموستا امامی به وضعیت کنونی کشور سوریه نیز اشاره کرد و گفت: پس از توطئه اتاق فکر آمریکا و رژیم صهونیستی و برخی کشورهای منطقه، حکومت در سوریه از هم پاشید و در طول سه روز گذشته رژیم صهیونیستی ۴۵۰ نقطه از مراکز نظامی، تحقیقاتی، فرودگاه های سوریه را بمباران کرده و زیرساخت های اقتصادی این کشور را نابود کرده است.
فرماندار میراباد هم گفت: قانون کشف حجاب همزمان با ایران توسط آتاترک نیز اجرایی شد و مردم ترکیه این قانون را قبول کردند اما در این منطقه مردم علیه آن قیام کردند و حکومت مجبور به عقب نشینی شد.
حسین خضری افزود: مردم این منطقه در طول انقلاب با نظام جمهوری اسلامی همراه و همگام بودند و شهدای زیادی را برای حفظ این خاک فدا کردند و همواره برسر آرمان های خود ایستادگی کردند.
وی با برگزاری باشکوه بدرقه شهدای تازه تفحص شده زندان آلواتان اشاره کرد و گفت: در این آیین برای نخستین بار زنان روستا تابوت های مطهر شهدا را حمل و بدرقه کردند و این گونه رشادت و از خودگذشتکی کمتر به چشم می خورد.
وی اظهار کرد: مردم این منطقه بارها توسط رژیم بعث عراق مورد هدف توپخانه و بمباران هوایی قرار گرفتند اما در برابر تمام این تجاوزها مقتدرانه ایستادند.
برگزاری آیین گرامیداشت پس از ۷۰ سال از وفات
یکی از روحانیون شهرستان سردشت هم در این آیین در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: ملاخلیل در سال ۱۳۰۷ علیه قانون ظالمانه رضاخان قیام کرد و پس از گذشت بیش از ۷۰ سال از وفاتش برای وی یادواره و گرامیداشت برگزار می شود.
ماموستا احمد شریعتی گفت: یاد و خاطر ملا خلیل برای همیشه در بین مردم این منطقه زنده است و در طول چندین سال حکومت طاغوت نتوانست یاد این روحانی مبارز را در بین مردم از میان بردارد و اکنون هم برای وی یادواره و کنگره گرامیداشت برگزار می کند.
وی افزود: هر چند این یادواره هم دیر برگزار شده و باید تاکنون دهها سمینار و کنگره با حضور شخصیت های ملی و بین المللی جهان اسلامی برای ملاخلیل برگزار می شد، اما باز هم بسیار جای امید است.
این روحانی سردشتی اظهار کرد: لازم است در سال های آتی این آیین گرامیداشت به صورت علمی و آکادمیک و با حضور اساتید دانشگاهی و مولفانی که در زمینه قیام ملاخلیل آثار مکتوب دارند، برگزار شود و در حاشیه سمینار هم این آثار به مهمانان عرضه شود.
برای نخستین بار گرامیداشت قیام دینی «ملاخلیل گورهمری» روز چهارشنبه با حضور جمعی از مسوولان، روحانیون و معتمدان منطقه و نوادگان این روحانی مبارز در شهرستان میرآباد برگزار شد و در آن از خانواده معظم شهدای میراباد و نوادگان ملاخلیل تقدیر شد.
این آیین گرامیداشت در یکی از تالارهای حاشیه میرآباد برگزار شد و به دلیل فاصله چند کیلومتری با شهر و همچنین اهمیت موضوع مبارزات ملاخلیل، جمعی از روحانیون و سران قبایل و عشایر منطقه به آن دعوت شده بودند.
برگزاری این آیین گرامیداشت علاوه بر اینکه در نوع خود در این منطقه کمنظیر بود، مهمانان برجسته ای هم برای حضور در آن دعوت شده بودند و این امرنشان از اهمیت آن و توجه ویژه برگزار کنندگان به مساله بررسی ابعاد این قیام داشت.
شهرستان مرزی میرآباد در جنوب آذربایجان غربی واقع شده است.
منبع