به گزارش ایکنا از چهارمحالوبختیاری، ناهید سبزیان، مدرس تدبر در قرآن در بخش دوم و پایانی از تدبر در آیات نورانی سوره مبارکه «انسان» که با نامهای «دهر» و «هل اتی» نیز شناخته میشود توضیحاتی داشته است که تقدیم مخاطبان گرامی ایکنا میشود.
در آیه ۲۳ از سوره مبارکه انسان، خداوند بعد از آنکه در آیات قبل به گروه ابرار و عبادالله اشاره داشت، رسولش را خطاب قرار میدهد و میفرماید: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلً» یعنی محققاً ما این قرآن عظیم الشأن را بر تو نازل کردیم و در آیه بعدی تعبیر «فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ» گویای آن است که فشارها و دشواریهایی از سوی گنهکاران و کافران در راه پیادهسازی دستورات و احکام الهی بر پیامبر(ص) تحمیل میشود که خدا از ایشان میخواهد صبر و مقاومت پیشه کند چرا که اراده الهی بر آن شده که این مسیر دشوار را طی کند.
بیشتر بخوانید
این آیه برای ما یادآور آیه چهارم این سوره است که فرمود «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا» یعنی خداوند راه حق و باطل را مشخص ساخته و اختیار بر عهده انسانهاست که راه هدایت یا راه کفر و تاریکی را انتخاب کنند. در صدر اسلام گناهکاران و کفرپیشگانی بودند که رسول خدا(ص) را تحت فشار قرار میدادند و لذا خدا رسولش را به صبر و استقامت دعوت میکند که نگران نباشد و در ابلاغ قرآن کریم صبوری کند. بر طبق آیات ۷۲ تا ۷۵ از سوره مبارکه اسراء نیز خدا خطاب به پیامبر(ص) میفرماید که اگر ذرهای به کافران اعتماد میکردی و به سمتشان متمایل میشدی، عذاب تو را در حیات دنیا و پس از مرگ مضاعف میگردانیدیم و آنگاه از (قهر و خشم) ما بر خود هیچ یاوری نمییافتی.
در آیه «وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا» که خطاب خدا همچنان پیامبرش است، میفرماید برای آنکه حضرت بتواند در برابر کفر و لجاجت کافران بتواند صبوری کند باید نام پروردگار را هر صبح و شام بر زبان آورد چرا که یاد خدا انسان را صبور و مقاوم میکند و اوج تجلی یاد خدا، نماز است. لذا انسان وقتی به نماز میایستد و عبادت خدا را به جا میآورد و نماز میخواند صبر و استقامت را در خود ارتقا میدهد. در آیه بعدی «وَمِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَسَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا» فرمان دعوت به اطاعت و عبادت خدا را داریم که تكرار كلمه «ليل» در این آيه كوتاه، نشانه اهمیت و نقش شب در عبادت انسان است که امام صادق(ع) اشاره آیه به عبادت در شب را تعبیر به نماز شب میکنند.
سه دستور قرآنی «وَاذْكُرِ»، «فَاسْجُدْ» و «وَسَبِّحْهُ» که در این آیات برای دعوت پیامبر (ص) به صبر و استقامت در اجرای فرامین الهی و مواجهه با کفر و جهالت کفار آمده مؤید این مطلب هستند که وقتی فشار جریان کفر بر ارزشهای دینی شدت میگیرد مردان خدا تنها با ایستادگی و مقاومت میتوانند به مقابله با این جریان بپردازند اما کسانی که خودشان را به خداوند متصل نکرده باشند، خیلی زود میدان را خالی میکنند. پرسش اینجاست که چرا پیامبر(ص) و همه مؤمنان نباید حتی ذرهای تحت تأثیر جریان کفر قرار گیرند که پاسخ را خداوند در آیه «إِنَّ هَٰؤُلَاءِ يُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَيَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ يَوْمًا ثَقِيلًا» آورده و تأکید دارد که این کافران دنیای نقد عاجل را دوست میدارند و روز قیامت سخت سنگین را به کلی از یاد میبرند بنابراین، حب دنیا و دلبستگى به تعلقات دنیوی، سرچشمه گناه و كفر و از نشانههاى گناهپيشگان است ضمن اینکه توجه به زودگذر بودن دنيا و سختى و سنگينى روز قيامت، از عواملى است كه مىتواند دلبستگی انسان را به دنيا كم كند.
فراز «إِنَّ هَٰؤُلَاءِ يُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ» ما را یاد تعبیر «عَلَىٰ حُبِّهِ» در چند آیه قبلتر میاندازد که اهل بیت پیامبر(ص) با وجود حب و میلی که به علت گرسنگی به غذای دنیوی داشتند اما چشمپوشی کردند و طعام خود را به نیازمندان بخشیدند؛ نقطه مقابل عبادالله، اهل کفر و گناهکاران هستند که دنیا را رها نمیکنند و حب دنیا در دلهایشان ریشه کرده است تا جایی که روز قیامت را فراموش کردند. در آیه بعدی بر توانايى خداوند بر آفرينش انسان و نیز توانایی او بر نابود كردن انسان تأکید شده است و میفرماید: «ما اینان را آفریدیم و محکم بنیان ساختیم و هرگاه بخواهیم همه را فانی ساخته و مانندشان قوم دیگر خلق میکنیم».
در آیه شریفه «إِنَّ هَٰذِهِ تَذْكِرَةٌ ۖ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِ سَبِيلًا» خداوند حجت را بر همگان تمام کرده و قرآن را عامل هوشیاری و پند و تذکر معرفی میکند که هر انسانی بخواهد به سعادت برسد بايد این راه را خودش انتخاب كند. اینکه خداوند به انسان قوه اختیار عطا کرده به این معنا نیست که هر کاری دوست داشت انجام دهد بلکه ما اجازه داریم از بین راههایی که خداوند پیش روی ما گذاشته یکی را انتخاب و طی کنیم. انسان اختیار دارد از بین دو راه شرک و ایمان یکی را انتخاب کند، مسیرش را ادامه دهد و نتیجهای که حاصل میشود بر اساس مشيت الهی بوده و كسانى كه او بخواهد، مشمول رحمت الهى مىشوند. ما در دنیا راه را انتخاب میکنیم و نتیجه آن را در آخرت دریافت خواهیم کرد یعنی نتیجه ایمان، بهشت و نتیجه کفر و گناه، جهنم است. درست مانند کسی که سیگار میکشد و نمیتواند از عواقب آن در امان باشد چرا که نتیجه استعمال سیگار، مواجهه با بیماریهای تنفسی و ریوی است.
انتهای پیام
منبع