یلدا؛ مجالی برای حفظ سنت ها و نه به فضای مجازی

به گزارش ایرنا، آیین های مذهبی و ملی زیادی در ایران اسلامی در طول سال وجود دارد که اکثر آنها هنوز زنده و ماندگار هستند و همچنان توسط بسیاری از خانواده ها گرامی داشته می شوند.

آیین هایی نظیر نوروز، سیزده بدر، چهارشنبه سوری، یلدا، روزهای مادر، پدر، دختر، روز ازدواج (سالروز ازدواج حضرت علی (ع) با حضرت فاطمه (س) و آیین های مذهبی دیگری نظیر عاشورا و ایام محرم، ایام فاطمیه و نظیر اینها مراسمی هستند که همواره با حضور پرشور مردم گرامی داشته می شوند و خانواده ها نسبت به بزرگداشت آنها اهتمام ویژه دارند.

از بین اینها بسیاری از آیین ها به شمار می روند که شاید در نسل جوان کم رنگ تر شده است و شاید بتوان گفت که تنها با ارسال پیامکی، پیام تلگرامی، فیلم تبریک یا کارت پستال اینترنتی آن را گرامی بدارند و فقط چند دقیقه برای آن وقت بگذارند.

به طور مثال، در ایامی نظیر نوروز، بسیاری از دید و بازدیدها که در سال های گذشته اتفاق می افتاده و کوچک ترها به خانه بزرگترهای خود رفته و ضمن تبریک، این ایام را جشن می گرفتند ولی امروزه دیگر این دید و بازدیدها کمتر و کمتر شده و شاید تنها به خانه پدر و مادر خلاصه شده و جای آن را مسافرت های داخلی و خارجی گرفته است.

اما در بین این مناسبت ها، شب یلدا شاید به خاطر اینکه تنها یک شب است و طولانی ترین شب، هنوز باعث جمع شدن اعضای خانواده ها در کنار هم می شود و بسیاری از بزرگترها با گردهم آوردن کوچک ترهای خانواده، این شب را جشن می گیرند و آیین های مربوط به آن را نیز نظیر خواندن فال حافظ برگزار می کنند.

همین دور هم جمع شدن ها، شب یلدا را متفاوت از آیین های دیگر کرده و شور و شوق بچه ها و حتی بزرگترها را برای بزرگداشت این شب افزایش داده است.

این دور هم جمع شدن بسیاری از صاحبان شبکه های اجتماعی را وادار می کند که در ساعات پایانی شب یلدا، از انتشار مطالب نیز خودداری کنند تا دیگر اعضای خانواده تلفن به دست نباشند و دور هم خوش بگذرانند.

خانواده ها در حال آماده شدن برای میزبانی از فامیل در شب یلدا

«سعید» که در بازار عطایی ارومیه مشغول خرید لوازم مربوط به شب یلدا بود، در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ما همیشه برای شب یلدا میهمان پدر و مادرم یا پدرخانمم بودیم ولی امسال قصد داریم ما میزبانی را برگزار کنیم که برای همین مجبور به خریدهای شب یلدا شده ام.

وی اضافه کرد: سال های گذشته ما خریدی انجام نمی دادیم و بیشتر پدرو مادرم خرید می کردند و ما نیز میهمان می رفتیم ولی امسال خریدها را انجام می دهم که بسیار کار سخت و وقت گیری است.

وی با ابراز خوشحالی از این امر اظهار کرد: ما همیشه مدیون بزرگترها هستیم و امسال تصمیم گرفتیم که همه مراسم ها خارج از خانه پدر و مادرم و در خانه یکی از فرزندان برگزار شود.

«فاطمه » نیز که در دیگر بخش بازار مشغول خرید اقلام شام یلدا بود، به خبرنگار ایرنا گفت: ما همیشه به خانه پدرشوهرم جمع می شویم و شاید نزدیک ۳۰ نفر در شب یلدا دور هم گفت و گو می کنیم.

وی ادامه داد: خرید اقلام مربوط به شب یلدا به من و ۲ خواهر دیگر خانواده سپرده می شود و ما نیز با رغبت زیاد این کار را انجام می دهیم تا سهمی در این دورهمی بزرگ و خوشحال کننده داشته باشیم.

دیگر شهروندان نیز در خیابان عطایی ارومیه و حتی دیگر خیابان ها نظیر بعثت و امام خمینی (ره) به همین منوال در حال خرید اقلام شب یلدا بودند و حتی هدیه هایی نیز برای کوچک ترها و بعضا بزرگترهای فامیل آماده می کردند که صحنه های بسیار خوبی را خلق می کرد و البته این صحنه ها تا ساعات پایانی روز سی ام آذر هم ادامه دارد.

آیین های شب یلدا؛ بهانه ای برای دورهم بودن و جشن گرفتن

محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه ارومیه در این خصوص معتقد است: یکی از قدیمی‌ترین مراسم‌های رایج در آذربایجان که همچون جشن سال نو ارتباط نزدیکی با نجوم دارد، مراسم شب یلدا یا چیلله گجه سی است.

توحید ملک زاده گفت: این آیین هر سال با شکوه فراوان در میان خانواده‌ها برگزار می‌شود و آمادگی برای این شب به یادماندنی از چندین روز قبل شروع و با شب نشینی در آخرین شب آذر به اوج می‌رسد.

وی افزود: مردمان قدیم برای در امان ماندن از شر شب طولانی و در ضمن خوشحالی از تولد خورشید و نورانیت به جشن و پایکوبی می‌پرداختند.

وی اضافه کرد: در آذربایجان به سبب دارا بودن زمستان‌های سخت این عید و مراسم خیلی ملموس‌تر است.

پژوهشگر ارومیه ای اظهار کرد: در آذربایجان، این شب، آغاز چله بزرگ (بویوک چیلله) است که ۴۰ روز ادامه دارد؛ سرما پس از ۴۰ روز زورش را می‌زند تا دوباره سرما را بر جهان حاکم گرداند ولی گرم شدن زمین عمر چله کوچک (کیچیک چیلله) را کوتاه‌تر می‌کند و پس از بیست روز بایرام آیی (ماه اسفند) فرا می‌رسد.

ملک زاده ادامه داد: پای گوندرمه (هدایایی برای فرزندان خصوصا نوعروسان) در شب چله رسمی است که با جدیت و علاقه فراوان در آذربایجان اجرا می‌شود.

وی گفت: «چیلله قارپیزی» و استفاده از میوه‌های قرمز رنگ نظیر سیب قرمز و انار برای سمبولیزه کردن خورشید و گرمی، حلواهای مخصوص گردو، آجیل و میلاخ ( انگور خشک شده)از دیگر مراسم این شب است.

وی، گرد آمدن در منزل بزرگان و بایاتی گویی، خاطره گویی، تاپماجا (چیستان) گویی، داستانسرایی و شنیدن سخنان عاشیق های باستانی را از دیگر سنت‌های این شب به یاد ماندنی برشمرد.

با این اوصاف انتظار می رود که در شب یلدای امسال نیز که شاید یکی از سردترین شب های یلدای سال های اخیر باشد، حضور خانواده ها در کنار هم به دور از تلفن های همراه و شبکه های اجتماعی، گرمای خانوادگی را افزایش دهد و اعضای خانواده را به هم نزدیک تر کند؛ امری که شاید مهمترین هدف چنین آیین هایی باشد.