نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
در شب یلدا کوچکترها به دیدار بزرگترها می‌روند که یکی از مصادیق بارز صله‌رحم است، در همین راستا خبرنگار ایکنا از قزوین گفت‌وگویی با موضوع صله‌رحم با ناهید دیال‌آبادی، مبلغ حوزه علمیه خواهران قزوین انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم:
ایکنا_ صله‌رحم به چه معناست؟
صله به معنای دوستی و رحم به معنای خویشاوندان است. اسلام تحکیم پیوندهای خویشاوندی و استحکام روابط خانوادگی را مورد تأکید و توجه قرار داده و صله‌رحم و رسیدگی به بستگان را به‌عنوان یک ارزش الهی واجب کرده است. به گفته «سید محمدحسین طباطبایی» صله‌رحم تنها رفت و آمد و دیدار نیست بلکه هدف از صله‌رحم برقرار کردن ارتباط و پیوند عاطفی با خویشاوندان است و این ارتباط از راه‌های گوناگونی امکانپذیر است.
در جایی که جان یکی از بستگان در خطر باشد در چارچوب اسلام و معیارهای مکتبی تا پای جان بایستید و دفاع کنید تا ضرر از او دفع شود. در خصوص کمک‌های مالی باید گفت اگر میان بستگان انسان نیازمند وجود داشته باشد رسیدگی مالی به ایشان لازم است. جایی هم که یکی از بستگان به راهنمایی نیاز داشته باشد باید آنان را راهنمایی کرد البته یکی از بهترین روش‌های صله‌رحم با خویشاوندان ترک آزار و اذیت آنان است پرهیز از غیبت، تهمت و زخم زبان از جمله این آزارها به شمار می‌رود.
پیامبر خدا(ص) فرمودند «سفارش می‌کنم امت حاضر و غایبم را و آن‌هایی را که در نزد صلب مردان و رحم زنانند تا روز قیامت که صله‌رحم کنند گرچه به فاصله یک سال راه باشد زیرا صله‌رحم جز دین است». حضرت سجاد(ع) فرمودند «هر کس دوست دارد خداوند عمرش را طولانی و روزی‌اش را افزایش دهد باید صله‌رحم کند». در اهمیت صله‌رحم باید گفت که قرآن کریم مکرر در این باره سخن گفته و متذکر شده است که در روز رستاخیز از انجام این فریضه سؤال خواهد شد و افراد درباره آن مسئول خواهند بود.
در آیه یک سوره نساء آمده است «وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیکمْ رَقِیبًا؛ و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست می‌کنید و درباره ارحام کوتاهی نکنید، که خدا مراقب اعمال شماست».
ایکنا_ منظور از ارحام چه کسانی هستند؟
منظور از ارحام خویشاوندان است در حقیقت رحم به کسی می‌گویند که با ما قرابت و نزدیکی نسبی داشته باشد یعنی ما و آنها از یک ریشه باشیم که برادر، خواهر، عمو، عمه، خاله، دایی و فرزندان آنها ارحام محسوب می‌شوند. ارحام همگی به یک جد و نسب مشترک برمی‌گردند برای همین به آنان بستگان نسبی گفته می‌شود.
صله‌رحم می‌تواند با اشکال مختلفی از جمله دیدار و ملاقات با خویشاوندان، کمک مالی و معنوی به خویشاوندان، هدیه دادن به خویشاوندان و دعا و خیرخواهی برای خویشاوندان انجام شود. صله ارحام واجب و قطع رحم حرام است، صله رحم به معنای نیکی و احسان به ارحام است و لازم نیست در مجالس آنها شرکت شود و اگر شرکت مستلزم گناه است جایز نیست.
ایکنا_ آیا ارتباط با ارحام واجب است؟
صله‌رحم به دو دسته واجب و مستحب تقسیم می‌شود؛ در صله‌رحم واجب، اگر کسی آن را ترک کند گناهکار محسوب شده و از رحمت خداوند دور خواهد شد. در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) آمده است «صله‌رحم عمر را طولانی و رزق را زیاد می‌کند». در مورد صله رحم مستحب باید گفت هرچه این امر بیشتر انجام شود فضیلت بیشتری خواهد داشت در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است «صله رحم از گناهان پاک ایمان را کامل می‌کند».
در اهمیت صله رحم باید گفت که خداوند متعال در قرآن مجید مکرراً در خصوص این موضوع سخن گفته و تأکید کرده است که روز رستاخیز از انجام این فریضه سؤال خواهد شد و افراد درباره آن مسئول خواهند بود. در حدیثی از ابن عباس آمده است که می‌گفت «بر جهنم هفت پل قرار دارد پل اول ایمان، پل دوم نماز، پل سوم زکات، پل چهارم روزه، پل پنجم حج و عمره، پل ششم صله رحم و پل هفتم مظالم و حقوق بندگان است.»
ایکنا_ قطع رحم چه عواقب دنیوی و اخروی دارد؟
قطع رحم عبارت است از قطع رابطه با محارم و خویشاوندان به همان اندازه که دوستی و رابطه برقرار کردن با اقوام و خویشاوندان و محبت به آنان مورد عنایت و تأکید رسول خدا بود، مغبوض ایشان بود. قطع رحم به معنای قطع ارتباط و دیدار با خویشاوندان است که یکی از گناهان کبیره به شمار می‌رود و ترک آن نسبت به خویشاوندان بدخلق یا گناهکار نیز مجاز نیست. قرآن و احادیث از قطع رحم نهی و بر صله رحم تأکید کرده‌اند بنابر حدیث قدسی صله رحم از رحمت خداست و هر کس آن را ترک کند از رحمت او محروم خواهد ماند.
در آیه ۲۷ سوره بقره آمده است «الَّذِینَ ینْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَیقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یوصَلَ وَیفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ ۚ أُولَٰئِک هُمُ الْخَاسِرُونَ؛ کسانی که عهد خدا را پس از محکم بستن می‌شکنند و رشتهای را که خدا امر به پیوند آن کرده می‌گسلند و در میان اهل زمین فساد می‌کنند، ایشان به حقیقت زیانکارند».
آیت‌الله جوادی آملی مفسر قرآن کریم منظور از عهد الهی را دین دانسته و به باور او خدا چنین پیمانی را از راه عقل و وحی گرفته است ر همین اساس بیشتر مفسران قطع پیوندها را در این آیه ناظر به قطع رحم دانسته‌اند.
صله‌رحم یکی از دستورات مؤکد دین مبین اسلام و یکی از مهمترین آداب اجتماعی است که با عمل صحیح به آن، ریشه بسیاری از کمبودها و نیازهای اجتماعی از بین می‌رود.
صله رحم به سه صورت در رشد معنوی انسان ایفای نقش می‌کند؛ اعمال انسان را پاک و بالنده کرده و انسان را از ارتکاب گناه باز می‌دارد. همچنین صله‌رحم موجب افزایش و استحکام ایمان می‌شود و در آخرت نیز باعث آسانی سکرات موت، حسابرسی و بهره‌مندی از پاداش‌های عظیم اخروی می‌شود.
صله‌رحم آثار بسیار مادی، معنوی، فردی و اجتماعی به دنبال دارد که کلیه ابعاد زندگی اعم از ابعاد اخلاقی، دینی، اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و فرهنگی را در بر‌می‌گیرد. از دیدگاه اسلام نگاه به ارحام نگاه به نعمت‌های با ارزش الهی است که اگر صله و ارتباط بین آنان نباشد کفران نعمت محسوب می‌شود همچنین انکار نسب و رحم بودن به منزله کفر به خداوند است. از جمله آثار اخروی صله‌رحم می‌توان به سریعترین پاداش، مانع گناه، نیکو مردن، پیوند با خدا، عبور آسان از پل صراط و مقامی در بهشت اشاره کرد. خداوند متعال در آیات ۲۵ سوره بقره، ۲۶ سوره رعد و ۲۴ و ۲۵ سوره محمد، قطع‌کننده رحم را مورد لعن قرار داده است.
ایکنا_ نحوه به جا آوردن صله‌رحم و فواید آن را بفرمایید؟
خداوند متعال در آیه یک سوره نساء آورده است «یا أَیهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکمُ الَّذِی خَلَقَکمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کثِیرًا وَنِسَاءً ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیکمْ رَقِیبًا؛ ای مردم، بترسید از پروردگار خود، آن خدایی که همه شما را از یک تن بیافرید و هم از آن، جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن پراکند، و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست می‌کنید و درباره ارحام کوتاهی نکنید، که خدا مراقب اعمال شماست«.
در احادیث اسلامی نیز فواید بسیاری برای صله رحم ذکر شده است که از جمله آن می‌توان به یادگیری رفتارهای شایسته، رشد روحیه حمایت اجتماعی و تعاون، افزایش عواطف انسانی، کمک به سلامت روانی ارحام، ارتقای سطح امید به زندگی و طولانی شدن عمر، افزایش زق و روزی، دفع شدن بلا، پاکیزه شدن اعمال و رشد معنوی اشاره کرد.
انتهای پیام
منبع
