تصور ناتوانی و کم فهمی علمی زنان باید اصلاح شود

به گزارش ایکنا، فریبا علاسوند؛ استاد حوزه خواهران، چهارم دی‌ماه در نشست علمی «چالش‌های جنسیت، خانواده و نظام تعلیم و تربیت در حوزه‌های علمیه» که در جامعه الزهرا(س) برگزار شد با بیان اینکه جریانات فمنیستی در بازسازی خود در دهه 60 و 70 میلادی به این نتیجه رسیدند که ما نیازمند دانش جایگزین برای دانش کنونی مرادنه هستیم زیرا الان سوژه و ابژه در دانش جنسیت، مردان هستند، گفت: یعنی کسانی که در عرصه مسائل زنان، می‌اندیشند مردان هستند لذا ما به علم جایگزین نیاز داریم و این علم جدید باید فمنیستی و زنانه باشد و خود زنان در مورد خودشان بیاندیشند و مطالعه کنند، کتاب بنویسند و نظریه بدهند. 

علاسوند با بیان اینکه ما در حوزه دینی می‌توانیم از فواید برخی کارهای فمنیستی در زمنیه زن و خانواده استفاده کنیم، تصریح کرد: آیا ما آنطور که در غرب درباره زن و خانواده کار شده و می‌شود کار کرده‌ایم؟ این روزها بحث اجتهاد زنان داغ است؛ آیا اساسا اجتهاد زنان در حوزه علمیه، مسئله بوده است یا خیر؟ مدیران دانش در حوزه حتی در جامعه‌ الزهرا(س) که 90 درصد آنان آقایان هستند باید این نوع دغدغه‌ها را داشته باشند که به عقیده بنده ندارند.

استاد حوزه خواهران با بیان اینکه طبیعی است که مدیران دانش در حوزه چون عمدتا مردان هستند حساسیت لازم را به موضوعات زن، خانواده و جنسیت ندارند، افزود: چندی قبل یکی از استادان جامعه الزهرا مطلبی بیان کرد که بنده متاثر شدم زیرا در مورد یکی از دروس و رشته‌هایی که در دهه اخیر با حساسیت اضافه شده بود گفت به درد نمی‌خورد و فایده ندارد چرا؟ چون رشته او نبود و دغدغه آن را نداشت یعنی ما باید به عزلت علمی گذشته برگردیم و از کاروان دانش در حوزه زن و خانواده عقب بمانیم.  

وی با بیان اینکه براساس برآورد یکی از استادان در چندسال قبل 20هزار صفحه مطلب در حوزه اقتصاد خانواده احصاء شده بود، افزود: ما فکر نمی‌‎کنیم خانواده از منظر اقتصاد می‌تواند یک دانش باشد و وقتی هم بخواهیم آن را تبدیل به دانش کنیم موضوع را به مهارت خانواده و مهارت زوجیت و مباحث مهم ولی ساده تقلیل می‌دهیم و به همین دلیل اقبال دانشجویان ما به رشته‌های جدید مانند خانواده مانند رشته‌هایی نیست که سابقه آکادمیکی زیادی دارد. 

علاسوند با بیان اینکه ما وقتی به عنوان یک زن وارد فضای کار و اقتصاد و محیط بیرون از خانواده شویم نمی‌توانیم بگوییم که چرا بقیه افراد ملاحظه ما را ندارند زیرا من یک زن هستم، افزود: در سال 86 بنده ملاقاتی با رئیس بخش خانواده در کلیسای واتیکان داشتم و او گفت من به اتحادیه اروپا پیشنهاد داده‌ام که برای تمام زنان به ازای هر فرزند، سه سال مرخصی با حقوق و مزایای کامل بدهید و هیچ محدودیتی هم برای برگشت به کار نداشته باشند ولی ایشان می‌گفت که جز من و نماینده جمهوری چک هیچ کسی به این پیشنهاد رای نداد و دلیل اصلی آن مسائل اقتصادی بود بنابراین اقتصاد تا یک جایی می‌تواند به مسائل زنانه امتیاز بدهد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه در کشور خود ما هم تقلیل ساعت کار زنان و امتیازات دیگر جواب نداد و آهسته آهسته هم حذف شد، گفت: کارفرما وقتی ببیند امتیازات زیادی باید به زنان بدهد ترجیح می‌دهد یک مرد را استخدام کند که نه مرخصی زایمان دارد و نه مرخصی شیردهی و مشکلات بیماری فرزند و …؛ لذا این ایده مطرح است که قوانین تامنیی لزوما به سود زنان نیست؛ البته این مسئله در مورد کارگران و اقشار دیگر هم وجود دارد. 

برچسب ناتوانی در فهم به زنان

علاسوند افزود: در حوزه که بنده از سال 1362 وارد شدم با یکسری تضادها و چالش‌ها در ارتباطات زن، خانواده و حوزه مطالعات دینی مواجهیم؛ زمانی گفته می‌شد که زنان فهم فلسفی ندارند و فلسفه نمی‌فهمند در حالی که همان وقت ما بهترین استادان زن فلسفه را داشتیم؛ بنده همیشه می‌گفتم شما امتحان فقه و همین اجتهاد را که الان مطرح است بگیرید و ببینید چند خانم و چند آقا قبول خواهند شد. این ذهنیت که زنان نمی‌فهمند یکی از مهمترین چالش‌ها در تمامی سطوح حوزوی است.

علاسوند بیان کرد: یکی از استادان حوزه در جلسه‌ مشترک حوزوی، یکسری سؤال مطرح کرد و گفت اگر بانوان بتوانند به این پرسش‌ها پاسخ دهند معلوم می‌شود با سواد هستند و بنده جسارت کردم و گفتم همین الان بپرسید ولی به شوخی و خنده عبور شد و این نشان می‌دهد حوزه خواهران باید به حوزه الصاق باشد و این خوب نیست؛ بنابراین این تصور که زنان نمی‌فهمند و نیاز ندارند در تمامی سال‌های حضور بنده در حوزه از دهه 60 وجود داشته است. 

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده افزود: یکی از آقایان در یک جلسه‌ای گفتند که من به مصر  رفتم و در آنجا دروس آشپزی و خانه‌داری و … برای زنان دایر است و منظور ایشان این بود که حد زنان همین مقدار است و نباید به بیشتر از این فکر کرد ولی اگر ما توانمندی زنان در عرصه فقه و فلسفه و کلام و … را روی میز بگذاریم در این صورت زاویه نگاه را تغییر  خواهد داد؛ الان فهم مشترکی از اقتضائات زنان در حوزه وجود ندارد، به همین دلیل یکی می‌گوید دروس را ساده در نظر بگیرید زیرا این‌ها مسائل دشوار را نمی‌فهمند. 

وی افزود: اگر طلاب و دانش‌پژوهان ما مسائل را به دانش فقه و تفسیر و … تبدیل کنند این وضع تغییر خواهد کرد؛ زمانی بنده قرار بود موضوع زن در قرآن را برای سطح چهار در رشته تفسیر تطبیقی تدریس کنم و عرض کردم من این سرفصل‌ها را حاضر نیستم در منبر هم برای مردم بیان کنم لذا یکسری سرفصل‌هایی را خودم ارائه کردم که موفق‌تر هم بود؛ کسانی که می‌خواهند مدیر در حوزه خواهران باشند باید ابتدا به این چالش جواب بدهند که آیا ما فهم مشترکی در مورد اقتضائات زنان و خانواده داریم؟ 

علاسوند با بیان اینکه در همه کره زمین هیچ دانشگاه و حوزه‌ای این همه امکانات برای تحصیل زنان فراهم نکرده است لذا همه باید قدردان باشیم، گفت: این حمایت‌ها فهم دوسویه نیاز دارد؛ یعنی سیستم نمی‌تواند دائما برای طلاب زن انعطاف به خرج دهد ولی برخی طلاب چنین توقعی دارند؛ یعنی فرزندآوری و همسرداری و خانه‌داری را عاملی برای این می‌دانند که در نمره و تحصیل و غیبت و … با آنان همراهی بیش از حدی انجام شود. خانه‌داری یکی از زیباترین کارها برای زن است و دلالت خاص خود را دارد لذا زنی که خانه‌دار است و می‌خواهد تحصیل کند باید بداند که دو برابر تلاش نیاز دارد. نباید فرزندآوری به اتفاقی تبدیل شود که نیمی از طلاب بی‌سواد شوند. 

روایت زنان قاجار و مشروطه به روایت فمنیست‌ها

وی به برخی آمارها اشاره کرد و افزود: براساس آمار گفته شد که قریب به 100 کتاب تا سال 1400 درباره زنان از جمله زنان عصر قاجار نوشته شد که یکی از آنها را بانوان طلبه و انقلابی ما و حتی مردان ما ننوشته بودند؛ ما در قم نه زن و نه مردی متخصص در حوزه تاریخ اجتماعی نداریم و این مایه تاسف است و این کتاب‌ها هم عمدتا زن در قاجار و مشروطه را به روایت افسانه نجم‌آبادی فمنیست گزارش کرده‌اند که می‌گوید همیشه در ایران همجنس بازی وجود داشته است و همیشه حرمسراها فلان بوده‌اند در حالی که واقعیت ندارد. 

علاسوند با بیان اینکه برخی به مدیران حوزه خواهران و جامعه الزهرا گلایه می‌کنند که چرا طلاب شما آشپزی بلد نیستند، گفت: بنده اگر در این مقام باشم می‌گویم آشپزی را باید در خانه یاد بگیرد، حوزه خواهران اگر یاد داد اشکالی ندارد ولی این وظیفه نهاد علمی نیست؛ اگر کسی بگوید بله طلاب مغرورند و معاشرت بلد نیستند  و به شوهرشان احترام نمی‌گذارند می‌توان بخشی از آن را به دانش و اخلاق نسبت دهیم.

استاد حوزه خواهران با اشاره به تاثیر نظام تعلیم و تربیت حوزه بر زندگی طلاب، اضافه کرد: یکی از تحقیقاتی که صورت گرفته است بحث توجه به بدن به عنوان مسئله مهم سبک زندگی است؛ برخی گلایه دارند که بحث حجاب طلاب جدید خوب نیست زیرا بحث زیباشناختی و نگاه به بدن و فلسفه آن تغییر کرده است.

وی با بیان اینکه تحقیقی از سوی کوثرنت با جامعه آماری بیش از دوهزار طلبه زن انجام شد، افزود: براساس این آمار بیشترین تاثیرپذیری طلاب از تحصیل در محیط حوزه خواهران از محتوای مطالب و دروس است تا از استادان و کارمندان حوزه خواهران و این مهم است زیرا قبلا بیشترین تاثیر را از استادان می‌گرفتند؛ همچنین در مورد تاثیرپذیری زیبایی‌شناختی و قناعت و ساده‌زیستی و …هم باز محتوا مؤثرتر بوده است. 

انتهای پیام