نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
کتاب «تاریخ شفاهی مساجد شهرکرد» تازه‌ترین اثر قاسم فتاحی نافچی و سیده آزیتا رضوی بِنی پس از حدود چهار سال تحقیق و پژوهش و طی مراحل مختلف آماده‌سازی و در روزهای اخیر وارد بازار نشر شد. این کتاب در ۳۳۰ صفحه و در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه به همت انتشارات مایک و با حمایت حوزه هنری انقلاب اسلامی چهارمحال‌وبختیاری به چاپ رسیده است و به زودی مراسم رونمایی کتاب در شهرکرد برگزار می‌شود.
قاسم فتاحی نافچی متولد ۱۳۴۵ و دانش‌آموخته مقطع دکتری تاریخ اسلام است که تاکنون ۶ عنوان کتاب در حوزه تاریخ و فرهنگ تألیف و به چاپ رسانده است. «چهارمحال و بختیاری در عصر زندیه»، «چهارمحال و بختیاری در عهد افشاریه»، «استان‌شناسی چهارمحال و بختیاری»، «با حسین(ع) از مدینه تا کربلا»، «انقلاب اسلامی به روایت زنان چهارمحال و بختیاری» و کتاب ۲ جلدی «تاریخ انقلاب اسلامی در چهارمحال و بختیاری» از جمله این تألیفات است. وی همچنین تاکنون موفق به انتشار بیش از ۴۲ مقاله شده و بالغ بر ۳۸ سخنرانی و چهار طرح پژوهشی را نیز در کارنامه علمی خود دارد. برای آشنایی بیشتر با کتاب تاریخ شفاهی مساجد شهرکرد، گفت‌وگویی با این نویسنده انجام شده است که با هم می‌خوانیم.
قاسم فتاحی نافچی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با تأکید بر کارکردهای مهم سیاسی و اجتماعی مساجد در تاریخ اسلام، اظهار کرد: مسجد از صدر اسلام تاکنون علاوه بر کارکرد عبادی، نقش مهمی در مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم مسلمان ایفا کرده و در زمان حیات پیامبر اسلام(ص)، محل ملاقات‌های حضرت، مکان مشورت برای اقدامات نظامی و همچنین آشنایی مسلمانان با احکام و تعالیم فردی و اجتماعی اسلام بوده است.
وی با ذکر اینکه نقش مساجد در جریان شکل‌گیری انقلاب اسلامی بسیار پررنگ بوده است، ادامه داد: انقلاب بهمن ۱۳۵۷ در ایران به رهبری امام خمینی(ره)، با مشخصه دینی و اسلامی از سایر انقلاب‌های جهان متمایز شده است و مسجد مهمترین کانون در این نهضت اسلامی به حساب می‌رفت یعنی جلسات سخنرانی وعاظ انقلابی در ایام محرم و صفر و شب‌های ماه رمضان در این اماکن مقدس برپا می‌شد.
فتاحی با تأکید بر اینکه مساجد در تاریخ انقلاب اسلامی به فراخور هر حادثه و در هر صحنه مهم نقش خود را ایفا کردند، افزود: علاوه بر مساجد تأثیرگذار تهران چون مسجد جامع، مسجد ارک، مسجد هدایت، مسجد ابوذر، حسینیه ارشاد و … مساجد سایر شهرها نیز این نقش‌آفرینی و تأثیرگذاری را داشته‌اند که در مساجد شهرکرد نیز، علاوه بر علما و روحانیون بومی، شخصیت‌های برجسته و روحانیون و طلاب مدعو از شهرهای قم، اصفهان، شهرضا، نجف‌آباد و … به‌صورت مرتب حضور فعال داشته و با مبارزان و انقلابیون، اتفاقات بزرگ و تعیین‌کننده را از پایگاه مساجد، برنامه‌ریزی و راهبری می‌کردند.
پیوند تاریخ انقلاب اسلامی با مساجد
وی مسجد را از مهمترین نهادهایی دانست که در مسیر حوادث و جریانات انقلاب تا پیروزی آن نقش حساس و مؤثری داشته‌اند و تأکید کرد: بنابراین برای آشنایی و شناخت عمیق و بنیادین تاریخ انقلاب اسلامی، باید شناخت کافی از مساجد تأثیرگذار به‌عنوان هسته اصلی شکل‌گیری انقلاب و جریانات مرتبط با آن به دست آورد که همین مهم، ما را بر آن داشت تا پژوهش منسجم و جامعی را درباره تاریخ مساجد مرکز استان چهارمحال و بختیاری انجام داده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم.
فتاحی با یادآوری اینکه مساجد زمینه‌های بروز انقلاب اسلامی را فراهم کرده و به آن جهت دادند، ادامه داد: تمرکز دو نهاد مهم بازار و مسجد در کنار یکدیگر که هر کدام در طول تاریخ با کارکردهای متفاوت در مسائل مختلف جامعه نقش‌آفرینی داشته و همواره در فعل و انفعالات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه مؤثر بوده‌اند در کنار مراکز آگاهی‌بخش همچون دانشگاه‌ها و مدارس توانستند در جریان شکل‌گیری انقلاب اسلامی نقش مهمی ایفا کنند.
این نویسنده و پژوهشگر تاریخ در خصوص سازوکار تدوین کتاب تاریخ شفاهی مساجد شهرکرد، گفت: با توجه به اینکه محور و اساس تألیف کتاب مبتنی بر «تاریخ شفاهی» است، لذا پس از مطالعات و بررسی‌های ابتدایی حدود ۳۴ نفر از فعالان پیشکسوت مساجد این شهر شناسایی و با آن‌ها مصاحبه‌هایی انجام شد که گزینش این افراد عمدتاً بر مبنای میزان اطلاعات و مشارکت آن‌ها در برنامه‌های مساجد فعال شهرکرد در جریان نهضت اسلامی بود.
فتاحی افزود: روش انجام این پژوهش بر منابع شفاهی و گردآوری اسناد و مدارک تاریخی استوار بوده و هدف این اثر ارائه تحلیلی توصیفی از نقش مساجد شهرکرد در نهضت اسلامی است. با توجه به اینکه موضوع این پژوهش هم از حیث محتوا و هم روش، کاملاً جدید بود و هیچ پیشینه‌ای نداشت، لذا موانع و دشواری‌های زیادی در مسیر بررسی و پژوهش داشتیم. نبود منابع معتبر از اسناد، مدارک و شواهد مربوط به فعالیت مساجد در استان و نیز در اختیار نداشتن پیشینه‌ای از بررسی‌ها و تحلیل‌های علمی و مستند در مورد تاریخچه مساجد از جمله موانع و محدودیت‌های این اثر پژوهشی بود.
این نویسنده و پژوهشگر تاریخ تصریح کرد: در بخش میدانی نیز محدودیت در دستیابی به برخی اهالی مؤمن و متدین و نیز افراد فعال و اثرگذار در فعالیت‌های مساجد داشتیم، ضمن اینکه برخی مسجدی‌های فعال و مؤثر شهرکرد در قید حیات نبودند و برخی از نقش‌آفرینان در برنامه‌های مساجد نیز بنا به دلایلی حاضر به مصاحبه نشدند؛ گذشت بیش از چهار دهه از زمان پیروزی انقلاب قاعدتاً فراموشی بسیاری از خاطرات آن دوران را به دنبال داشته و برخی از افرادی هم که با ما همکاری داشتند به دلایل مختلف از جمله کهولت سن، جزئیات خیلی از خاطرات را در ذهن نداشتند.
فتاحی در خصوص محتوا و ساختار کتاب تاریخ شفاهی مساجد شهرکرد، بیان کرد: این کتاب در دو بخش و ۹ فصل ساماندهی شده که بخش اول تحت عنوان: «تاریخچه، نقش و کارکردهای مساجد و کانون‌های فعال مذهبی شهرکرد»، شامل چهار فصل «تاریخچه و کارکردهای مساجد»، «نقش و کارکردهای مساجد در نهضت اسلامی»، «گذری بر تاریخ تحولات مذهبی شهرکرد» و «نگاهی به کانون‌ها و مراکز فعال مذهبی و تاریخچه مساجد دیرینه شهرکرد» بوده و به بررسی مراکز و کانون‌های مذهبی فعال و معرفی مختصر مساجد تاریخی شهرکرد می‌پردازد.
وی افزود: بخش دوم کتاب با عنوان «مساجد تأثیرگذار شهرکرد در نهضت اسلامی» نیز شامل پنج فصل است که در فصل اول «نقش و تأثیر مسجد اتابکان یا امام صادق(ع)» بررسی می‌شود، فصل دوم به «نقش و تأثیر مسجد خان یا مسجد جامع شهرکرد» می‌پردازد، در فصل سوم «نقش و تأثیر مسجد و حسینیه ابوالفضل(ع)» بازخوانی شده است، فصل چهارم به «نقش و تأثیر مسجد و حسینیه اعظم» و فصل پنجم و پایانی نیز به «نقش و تأثیر مسجد صاحب‌الزمان(عج)» در نهضت اسلامی می‌پردازد؛ در پایان هم فهرست منابع و مآخذ و … آمده است.
فتاحی در پایان با تأکید بر اینکه در بخشی از کتاب تاریخ شفاهی مساجد شهرکرد به معرفی مراکز فرهنگی و مذهبی شهرکرد نیز پرداخته شده است، توضیح داد: اماکنی همچون امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون(س)، سقاخانه حضرت ابوالفضل (ارباب میرزا)، مدرسه علمیه امامیه و مساجد داری پیشینه تاریخی بالای نیم قرن مانند مسجد سید آقابزرگ، مسجد نو، مسجد ابومحمد و مسجدالرضا نیز در این کتاب معرفی شده‌اند.
انتهای پیام
منبع
