۸ تا ۱۰ میلیون ایرانی مواد دخانی مصرف می‌کنند

سازمان جهانی بهداشت می‌گوید در سال ۲۰۱۷ حدود یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون نفر در جهان مصرف کننده دخانیات بودند و از این میزان حدود ۱۰ میلیون نفر به علت مصرف مستقیم و غیرمستقیم دخانیات فوت کردند. در ایران سالانه ۵۵ تا ۶۰ هزار مرگ بر اثر مصرف دخانیات رخ می‌دهد. یعنی به ازای هر یک میلیون نخ سیگار، یک مرگ محاسبه می‌شود که با مصرف سالانه ۵۵ تا ۶۰ میلیارد نخ سیگار در کشور، ۵۵ تا ۶۰ هزار مرگ اتفاق می‌افتد.

روزانه ٢٠ میلیارد تومان و سالی ١٠٠ هزار میلیارد تومان خرج سیگار می‌شود و بزرگترین خطر ابتلاء به فشار خون بالا، مصرف دخانیات است و خطر سکته قلبی تا ٢ برابر با مصرف دخانیات افزایش پیدا می‌کند.

 دود ناشی از مصرف دخانیات سالانه باعث بیش از ۱.۲ میلیون مرگ زودرس می‌شود که از این تعداد ۶۵ هزار کودک در سال بر اثر بیماری‌های ناشی از دود غیرمستقیم دخانیات، جان خود را از دست می‌دهند. صنایع دخانی با تولید سالانه ۸۴ مگاتن گاز گلخانه ای، باعث بر هم زدن تعادل آب و هوا در کره زمین می شوند و علاوه بر هدر دادن منابع محیط زیست به اکوسیستم آسیب می رسانند.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سالیانه بیش از ۶۰ هزار نفر در ایران، بر اثر مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند که اگر روند افزایش مصرف سیگار کنترل نشود، میزان مرگ و میر در ایران در ۱۰ سال آینده به ۲۰۰ هزار نفر در سال خواهد رسید.

بیشترین گروه مصرف کننده مواد دخانی در مردان در گروه سنی ۴۵-۵۴ سال قرار دارند که نزدیک به ۳۰ درصد مصرف کننده دائمی هستند

رئیس اداره پیشگیری و کاهش آسیب مصرف مواد و دخانیات وزارت بهداشت در گفت و گو با خبرنگار حوزه سلامت ایرنا افزود: بیشترین گروه مصرف کننده مواد دخانی از جمله سیگار و قلیان در مردان در گروه سنی ۵۴-۴۵ سال قرار دارند که نزدیک به  ۳۰ درصد آنها مصرف کننده دائمی هستند.

ابراهیم قدوسی اظهارداشت: بیشترین گروه مصرف کننده دخانیات در زنان در گروه سنی ۳۴-۲۵ سال قرار دارند که نزدیک به ۶ درصد آنها مصرف کننده دائمی بوده و آمار مصرف کنندگان دخانیات هم در مردان و هم زنان در مناطق روستایی بالاتر از مناطق شهری است.

وی ادامه داد: بیشترین گروه مصرف کننده سیگار در مردان در گروه سنی ۵۴-۴۵ سال قرار دارند که حدود ۲۶ درصد آنها مصرف کننده دائمی بوده و بیشترین گروه مصرف کننده سیگار در زنان در گروه سنی ۷۵ سال و بالاتر قرار دارند که حدود  یک و نیم درصد آنها نیز بصورت دائمی این ماده دخانی را می کشند.

به گفته قدوسی، بیشترین گروه مصرف کننده قلیان در مردان در گروه سنی ۴۴-۳۵ سال قرار دارند که حدود ۶ درصد آنها دائمی مصرف کرده و بیشترین گروه مصرف کننده قلیان در زنان در گروه سنی ۴۴-۳۵ سال قرار دارند که قریب سه و نیم درصدشان مصرف کننده دائمی هستند.

برنامه تشخیص و مراقبت اختلالات مصرف دخانیات در حال اجراست و آماده خدمت به گروه سنی ۱۸-۶۵ سال در همه مراکز خدمات جامع سلامت است

وی با اشاره به برنامه ­های مبتنی بر پیشگیری و درمان اختلالات مصرف دخانیات در وزارت بهداشت، تصریح کرد: برنامه تشخیص و مراقبت اختلالات مصرف دخانیات با پشتوانه تجربه موفق ۶ ساله در مراکز مربوطه در حال اجراست و آماده ارائه خدمت به گروه ۶۵-۱۸ سال در همه مراکز خدمات جامع سلامت هستند.

قدوسی اظهار داشت:این برنامه با غربالگری توسط بهورز، کارشناس مراقب سلامت شروع و مداخلات روانشناختی توسط کارشناس سلامت روان و پزشک مرکز صورت می گیرد و درمان علایم و وسوسه مواد دخانی به خوبی با داروهای مناسب در اقصی نقاط کشور قابل دسترسی است.

وی با بیان اینکه یکهزار و ۹۰۰ کارشناس سلامت روان مجری این برنامه هستند، ادامه داد: گروهی از مصرف کنندگان که به هر دلیل تمایلی به مراجعه حضوری ندارند یا دسترسی محدودتری دارند می توانند با استفاده از خدمات مشاوره تلفنی ترک دخانیات از طریق خط تلفن ۴۰۳۰ زیرشماره ۵ از ساعت ۸ لغایت ۱۶ به مشاوران آموزش دیده دسترسی پیدا کنند و طی یک برنامه مدون هشت جلسه با پیگیری­های دوره­ای تا یکسال از خدمات یاد شده بهره مند شوند.

به گفته قدوسی، ارزشیابی این برنامه نیز در سال جاری انجام و نتایج حاکی از استقبال مردم و موفقیت چشمگیر طرح است و تون آموزشی تیم سلامت در سال ۱۴۰۰ بازبینی شده و بازآموزی آن توسط دانشگاههای علوم پزشکی انجام شده است.

بر اساس سیاست های کلی سلامت افزایش آگاهی و توانمندی و مشارکت ساختارمند برای پیشگیری از اعتیاد ضروریست

 محمد رضا مسجدی دبیر کل جهانی مبارزه با دخانیات نیز در این زمینه گفت: رهبر انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی؛ در سیاست های کلی «سلامت» به مواردی از قبیل وضع عوارض بر محصولات، مواد و خدمات زیان‌آور سلامت، همچنین اولویت پیشگیری بر درمان، افزایش آگاهی، مسئولیت پذیری، توانمندی و مشارکت ساختارمند و فعالانه فرد، خانواده و جامعه در تأمین، حفظ و ارتقای سلامت با استفاده از ظرفیت نهادها و سازمان‌های فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای کشور تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تاکید کرده اند.

وی افزود: بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از جمله کشورهای همسایه نظیر ترکیه و پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس با افزایش مالیات بر دخانیات تا ۸۰ درصد قیمت خرده فروشی، باعث کاهش مصرف محصولات دخانی، افزایش درآمد دولت و کاهش قابل توجه مرگ و میر و بار بیماری های ناشی از آن شده اند.

رئیس جمعیت مبارزه با دخانیات کشور تاکید کرد: سالانه بیش از سه میلیارد پاکت سیگار با قیمت (۶ تا ۲۰۰ هزار تومان) به طور میانگین پاکتی ۲۰ هزار تومان مصرف و حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان بر اثر استعمال سیگار دود می شود. بر اساس محاسبات بانک جهانی و سازمان بهداشت جهانی، دولت ها ۲ تا ۳ برابر این مقدار (بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان) برای درمان بیماری های ناشی از دخانیات هزینه می کنند.

مسجدی اظهار داشت: مصرف دخانیات با افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی، فشار خون بالا، سکته (قلبی و مغزی)، بیماری های تنفسی، سرطان و غیره مرتبط است که هزینه های انسانی و اقتصادی قابل توجهی به همراه دارد.

وی گفت: قانون جامع کنترل دخانیات، تبلیغات محصولات دخانی را ممنوع اعلام کرده و در صورت وجود این تبلیغات دستگاه‌های قضایی باید با آنها برخورد کنند و البته مسئولیت رسیدگی به تبلیغات اینترنتی بر عهده پلیس فتا است.