محافل قرآنی؛ زمینه‌ساز فهم و عمل به قرآن

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، فرخنده کریم‌زاده، مدرس، داور و فعال قرآنی باسابقه کشورمان و رئیس هیئت داوران بخش بانوان چهل و هفتمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم روز گذشته ۱۸ دی‌ماه در نشستی در جمع بانوان قرآنی چهارمحال و بختیاری که به همت مؤسسه قرآن و عترت(ع) الرحمن شهرکرد در محل این مؤسسه برگزار شد به بیان مطالبی با موضوع رونق‌بخشی به محافل قرآنی و جلسات و برنامه‌های قرآنی پرداخته است که بخش نخست این سخنان تقدیم مخاطبان گرامی ایکنا می‌شود.

در ابتدا از همت مدیر مؤسسه قرآنی الرحمن شهرکرد که همواره در برپایی محافل قرآنی بانوان پیشقدم بوده است قدردانی می‌کنم. برپایی محافل در هر مناسبتی زمینه خیر و برکات فراوانی در خانواده‌ها و جامعه است و برپایی محافل پرشور و باشکوه انس با قرآن ویژه بانوان با تلاوت خود بانوان قاری از اقدامات درخشان این مجموعه بوده است که جای قدردانی دارد. امروز، استقبال مردم از برپایی محافل و جلسات قرآنی جای شکرگزاری دارد و اگر قدردان نباشیم این موهبت از کف خواهد رفت لذا خادمان قرآنی باید شکرگزار حقیقی حضور افراد در برنامه‌های قرآنی باشند که زمینه ارتباط را با آنها فراهم می‌کند. 

بنده در ۱۷ سالگی در حالی وارد حیطه داوری مسابقات قرآن کریم شدم که از پنج سال قبل با ورودم به حوزه علمیه و در پیش گرفتن تحصیلات دینی در وادی قرآن قرار داشتم اما در مورد مفاهیم عمیق کلام وحی چیز زیادی نمی‌دانستم بااینحال انس با قرآن برکات و آثار خودش را داشت. امروز در طی بیش از سه دهه کار تخصصی قرآنی، معتقدم باید جاذبه‌های کلام وحی را به آحاد جامعه نشان دهیم و کاری نکنیم که مردم از این کتاب انسان‌ساز دور شوند. مسابقات و محافل و جلسات قرآنی باید بتوانند چهره زیبای این کتاب آسمانی را به عموم مردم نشان دهند، الفاظ و الحان و موسیقی بخشی از زیبایی قرآن کریم است و بخش بزرگ زیبایی قرآن ناظر بر جاذبه و جذب دل‌هاست. 

آسیب‌ها را از محافل قرآنی دور کنیم 

برگزاری محافل و جلسات و رویدادهای قرآنی یک حُسن است بااینحال از دل این محافل ممکن است آسیب‌هایی هم ظهور و بروز یابند که خادمان قرآنی باید نسبت به این آسیب‌ها شناخت و مراقبت کافی داشته باشند؛ یک آسیب ناظر بر ایجاد تلقی نادرست از فعالیت قرآنی است مثلاً اینکه اگر حافظ قرآن بتواند از پایین به بالای صفحه را از حفظ بخواند یا آدرس دقیق فلان واژه را در قرآن بگوید، یک فضیلت دانسته می‌شود در حالی که معنای حفظ قرآن هیچ‌یک از این توانایی‌ها نیست و فضیلت یک حافظ و هر انسانی به تعبیر خود قرآن، تقوا و پرهیزکاری اوست. باید ببینیم چقدر تقوای الهی در محافل و مجالس قرآنی، حافظان و قاریان و به تبع آن در کل جامعه ساری و جاری است، پس تقوا را معیار فضیلت بدانیم. 

وقتی از حفظ قرآن صحبت می‌کنیم ضرورتاً کل ۱۱۴ سوره مبارکه قرآن منظور نیست و شاهد این گفته زمان پیامبر اسلام(ص) است که حتی حفظ یک سوره فضیلت بود و حضرت به جوان فقیری که توان مالی ازدواج نداشت اما دو سوره بقره و آل عمران را از حفظ بود فرمودند همین حفظ را مهریه همسرت کن. 

ما عصر سه‌شنبه هر هفته محفل قرآنی «تالیات» را در مؤسسه مهد قرآن کریم و ولایت اصفهان برگزار می‌کنیم که همین‌جا از علاقه‌مندان و بانوان قاری دعوت می‌کنم برای اجرای تلاوت به این نشست بیایند یا به‌صورت مجازی در این محفل شرکت کنند. از محاسن این محفل که قابل تسری به تمام محافل و مجالس قرآنی است می‌توانم به ایجاد فرصت برای دیده شدن بانوان اشاره کنم با این توضیح که بانوان قاری چون قاعدتاً در رادیو و تلویزیون نمی‌توانند اجرای تلاوت داشته باشند این امکان برایشان فراهم شده که هر هفته بتوانند برای یک جمعیت خوبی تلاوت داشته باشند و دیده شوند، حُسن دیگر تالیات این است که هر کسی می‌تواند داوطلب شود و خودش را به این محفل دعوت کند تا روی صحنه برود و قرآن بخواند. همچنین محفل تالیات همراه با ارائه مباحث آموزشی قرائت است و دیگر آنکه این محفل دائمی است و سال‌هاست به فضل الهی برگزار می‌شود، ایجاد امکان حضور همه بانوان علاقه‌مند از سراسر کشور برای حضور در این محفل قرآنی از دیگر محاسن آن است که خوشبختانه از سراسر کشور مخاطب این برنامه هستند. 

وقتی نگاهمان به محافل و جلسات قرآنی مبتنی بر آموزش، انس و جذب باشد یقین بدانید که مخاطبان دائمی پیدا خواهیم کرد همچنان که در محفل تالیات، بانوان پرشماری از فاصله‌های دور و نزدیک هر هفته به این محفل می‌آیند. محفل قرآنی باید به حدی جذاب و اثربخش باشد که وقتی کسی در آن شرکت کرد دفعه بعدی دوستان و نزدیکانش را نیز دعوت کند و با آنها به محفل بیاید و این از محاسن محافل قرآنی به‌ویژه برای بانوان است. همان‌طور که وقتی فروشگاهی یک حراجی راه می‌اندازد ما همه بانوان فامیل یا محله همدیگر را مطلع می‌کنیم، این همت را برای محافل قرآنی هم باید داشته باشیم. 

مبلغ دلسوز محافل قرآنی باشیم

زمانی که ما در مسابقات قرآن دانش‌آموزی شرکت می‌کردم به یاد دارم سالن مسابقات مملو از تماشاگر بود و از این سیل جمعیت انسان دچار ترس و اضطراب برای تلاوت می‌شد. امروز اما مسابقات قرآن حتی در سطح کشوری بیننده ندارد و حتی در مرحله کشوری مسابقات اوقاف نیز استقبال اندک است. پرسش اینجاست که چرا سالن‌های مسابقات یا فضای محافل انس با قرآن خالی از جمعیت شدند؟ خود اهل قرآن و دغدغه‌مندان و دلسوزان چقدر در کنار بهره‌گیری خودشان از رویدادها و محافل و مجالس قرآنی برای این برنامه‌ها تبلیغ می‌کنند؟

باید کاری کنیم که خانه‌ها، محافل، مؤسسات، جلسات و مسابقات قرآن پربار شود و از این بی‌برگی دربیاید، ریشه قرآن کریم شکی نیست که همیشه قوی و مستحکم است اما شاخ و برگ‌های آن یعنی جلسات و محافل ممکن است دچار خزان شود. محافل و مجالس، مسابقات و رویدادهای قرآنی زمینه‌های متنوعی از انس با قرآن کریم هستند که می‌تواند در نهایت انسان را به ریشه فهم و عمل به مبانی کلام وحی برساند. 

تلاوت قرآن نباید در حد گوش باقی بماند

نباید صرفاً جذب زیبایی تلاوت شویم و تلاوت قرآن نباید در حد گوش باقی بماند بلکه در انسان اثرگذار باشد همچنان که در روایتی از رسول گرامی اسلام(ص) پرسیده شد چه کسی زیباترین صوت قرآن را دارد؟ ایشان فرمودند: «من اذا سمعت قرائة رأیت انه یخشی الله» یعنی کسی که وقتی تلاوت او را می‌شنوید، ببینید که از خداوند خشیت دارد و اهمیت تلاوت خاشعانه اینجا مشخص می‌شود. هدف از نزول قرآن قرائت آیات با این یا آن دستگاه و لحن نیست. قرآن در طول ۲۳ سال بر پیامبر(ص) نازل شده و جبرئیل بیش از شش هزار بار برای گفت‌وگو با حضرت از عرش به زمین آمده است و قطعاً هدفی والا در این رفت و آمد عرش و فرش دنبال می‌شده است نه آنکه انسان‌ها فقط به زیبایی حفظ و قرائت بسنده کنند. تلاوتی خاشعانه است که تأثیرگذار باشد و انسان را به سمت فهم عمیق و عمل به دستورات قرآن سوق دهد. 

محافل و مجالس قرآنی و رویدادها و مسابقات قرآن بهانه‌ای برای رفتن به در خانه قرآن کریم هستند و فعالیت‌های قرآنی اعم از قرائت و حفظ هم باید بهانه‌ای برای سوق یافتن به مبانی و مفاهیم باشند، نباید در این بهانه‌ها متوقف شویم تا جایی که اصل و هدف را گم کنیم. خیلی از ما در مسیر گشت و گذار در وادی‌های حفظ و قرائت و ترتیل قرآن کریم از هدف و نیت اصلی غفلت کردیم و گم شدیم. 

یک نکته مهم دیگر در خصوص محافل و مجالس قرآنی، دیدن قرآن در کنار اهل بیت(ع) است با این توضیح که پیامبر اسلام(ص) در حدیث شریف ثقلین بر پیوند جاودان قرآن کریم و اهل بیت عصمت و طهارت تأکید کردند و فرمودند من در حالی از میان شما می‌روم که دو چیز گرانبها را به امانت می‌گذارم، قرآن و اهل بیتم و این دو هرگز از هم جدا نخواهند شد. پرسش اینجاست که در محافل قرآنی چقدر این دو امانت پیامبر(ص) را در کنار هم گذاشتیم؟ جلسات ما یا قرآنی یا اهل بیتی هستند و جا دارد به این موضوع فکر کنیم. یک باور غلط که شاید عمداً ایجاد شده این است که گفته می‌شود مداحی صدای فرد را برای قرائت قرآن از بین می‌برد در حالی که اصلاً اینطور نیست و چه مداحی، چه تلاوت قرآن اگر به‌صورت اصولی باشد با هم می‌تواند پیش برود.

ادامه دارد…

انتهای پیام