نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیبه گزارش ایرنا، سال ۱۳۳۰، ساختمان سینما نور در حوالی میدان ارگ شهر کرمان بنیان گذاشته شد و حدود نیم قرن با پخش صدها فیلم پاتوق فیلم‌دوستان و خانواده های کرمانی بود که خاطرات زیادی از خود در ذهن اهالی این شهر بر جای گذاشته است.
این مکان که در زمان خود بنایی مدرن و مجهز محسوب می شد امروز در آستانه تخریب کامل است و مالکان و حوزه هنری کرمان به عنوان صاحب کسب و متولی بهره برداری یکدیگر را مقصر وضعیت موجود می دانند و نبود توافق مناسب در گذشته و تصمیم های ناکارآمد، بازسازی سینما را با وجود شروع کار مرمت به بن بست کشانده است و معلوم نیست چه کسی باید پاسخگوی هزینه های انجام شده در آن طی چندسال اخیر باشد.
داستان تعطیلی و تخریب تدریجی سینما نور به ۴۰ سال قبل برمی گردد، از جایی که مالکیت آن پس از انقلاب دستخوش تغییراتی شد و بخشی از این مالکیت که شامل حق کسب و پیشه بود تحت اختیار بنیاد شهید و سپس حوزه هنری انقلاب اسلامی قرار گرفت، اما مالکیت عرصه و بنای سینما در اختیار مالکان باقی ماند و همین دوگانگی مالکیت مهمترین دلیل وضعیت نابسامان فعلی این مرکز مهم فرهنگی و هنری شهر کرمان در طول سالهای بعد، چه در اداره سینما و چه در نگهداری آن اعلام می شود.
داستان تعطیلی و تخریب تدریجی سینما نور به ۴۰ سال قبل برمی گردد، از جایی که مالکیت آن پس از انقلاب دستخوش تغییراتی شد و بخشی از این مالکیت که شامل حق کسب و پیشه بود تحت اختیار بنیاد شهید و سپس حوزه هنری انقلاب اسلامی قرار گرفت، اما مالکیت عرصه و بنای سینما در اختیار مالکان باقی ماند و همین دوگانگی مالکیت مهمترین دلیل وضعیت نابسامان فعلی این مرکز مهم فرهنگی و هنری شهر کرمان در طول سالهای بعد چه در اداره سینما و چه در نگهداری آن اعلام می شود
تصور کنید با وجود این وضعیت در مالکیت، مسئولان تصمیم به اخذ اعتبار برای بازسازی آن گرفتند و هزینه کردهایی نیز انجام شده تا اینکه الان کار به اینجا رسیده است؛ هرچند اظهارامیدواری دارند که مالکان باید هزینه را جبران کنند و امید است که چنین شود.
سینما نور پس از ۵۳ سال فعالیت عاقبت در سال ۱۳۸۳ به دلیل کاهش مخاطب و همچنین فرسودگی و سایر مشکلات فنی و ناتوانی در اداره این مکان، تعطیل شد و بنای آن به‌تدریج رو به تخریب نهاد، به طوری که به مکانی متروک تبدیل و تنها اسکلتی از شکوه گذشته‌اش برجا ماند.
هر چند در طول تعطیلی طولانی‌مدت سینما نور، برخی مسئولان استان کرمان قصد بازسازی و احیای این محل را داشتند، اما آنطور که متولیان بهره برداری سینما اظهار می دارند از طرف مالکان که حال تحت شرکت نور مالکیت ملک و ساختمان سینما را در اختیار داشته‌اند، تصمیم و اراده ای وجود نداشت و چراغ سینما نور همچنان خاموش ماند.
بازسازی سینما تابیدن نور امید
اما عاقبت پس از ۱۸ سال تعطیلی در بهمن سال ۱۴۰۰، مجتبی اسدی رییس حوزه هنری انقلاب اسلامی استان کرمان اعلام کرد «بازسازی و بهسازی سینما نور آغاز شده است»، که در وانفسای کمبود مراکز فرهنگی، تفریحی به ویژه سینمایی، شهر کرمان خبر بسیار خوبی بود.
اسدی در توضیح طرح بازسازی این سینما گفته بود: سینما نور به پردیس سینمایی نور شامل پنج سینما، پلاتو تئاتر، کافی شاپ، سینمای تابستانه، کافه کتاب و سالن همایش تبدیل خواهد شد و انتظار می رود این پروژه در شهریور ماه ۱۴۰۱ به بهره برداری برسد.
محمد خزاعی رییس وقت سازمان سینمایی و معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به همراه جمعی از مدیران این وزارتخانه و مسئولان فرهنگ و ارشاد کرمان، در تیرماه سال ۱۴۰۱ در سفر خود به استان از طرح بازسازی سینما نور بازدید کرد که طبق مشاهدات میدانی عملیات بهسازی در حال انجام بود.
همان موقع رییس حوزه هنری کرمان در این بازدید گفت: برای مرمت سینما نور ۲ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده که عملیات مقاوم‌سازی آن در جریان است و اگر طبق برنامه پیش‌بینی شده کار مرمت و بازسازی این بنا انجام شود تا پایان سال شاهد افتتاح این طرح خواهیم بود.
قول مسئولان برای تجهیز سینما نور
طرح بازسازی سینما نور مورد توجه مسئولان وقت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داشت و قول هایی برای کمک به تجهیز این مجموعه نیز داده شد، در مجموع کارها بر روال افتاد و اهالی سینما امیدوار به داشتن مجموعه ای سینمایی بسیار مجهز و لوکس شدند که به قول معروف، افتاد مشکل ها.
توقف بازسازی و آغاز ماجرای تخریب
اما افتتاح سینما نور نه تنها در سال ۱۴۰۱ انجام نشد، بلکه در سال ۱۴۰۲ زمزمه هایی مبنی بر توقف کار به گوش رسید؛ مالکان سینما که از بازسازی و بهسازی سینما خبردار شده بودند، با مراجعه به مرجع قضایی نسبت به عملیات مرمت اعتراض کردند و کار در ادامه متوقف شد.
آنطور که باز هم اسدی رییس حوزه هنری سال گذشته در گفت و گو با یکی از رسانه ها اظهار داشته، «در دادگاهی در سال ۵۹ حق استفاده و بهره‌برداری از این ساختمان به حاکمیت و بعد از آن به بنیاد شهید و امور ایثارگران و سپس به حوزه هنری سپرده شد، اما مالکان این بنا و شرکت نور اعتراض کردند که از سوی حوزه هنری غصب انجام شده است. زمان دادرسی به این ادعا و اتهام حدود چهار ماه طول کشید و این باعث وقفه در اجرای پروژه شد
آنطور که باز هم اسدی رییس حوزه هنری سال گذشته در گفت و گو با یکی از رسانه ها اظهار داشته، «در دادگاهی در سال ۵۹ حق استفاده و بهره‌برداری از این ساختمان به حاکمیت و بعد از آن به بنیاد شهید و امور ایثارگران و سپس به حوزه هنری سپرده شد، اما مالکان این بنا و شرکت نور اعتراض کردند که از سوی حوزه هنری غصب انجام شده است. زمان دادرسی به این ادعا و اتهام حدود چهار ماه طول کشید و این باعث وقفه در اجرای پروژه شد».
ماجرای تخریب شبانه
هر چند حوزه هنری گویا بعدا از اتهام غصب تبرئه شد، اما کار بازسازی و بهسازی سینما نور همچنان متوقف ماند تا اینکه خبر رسید شامگاه دوشنبه ۲۶ آذرماه، ساختمان سینما که از بناهای قدیمی است توسط افرادی در حال تخریب بوده که با ورود نیروهای اجراییات شهرداری منطقه پنج، از ادامه تخریب این ساختمان جلوگیری شد.
شهردار منطقه پنج کرمان (بافت تاریخی) در این زمینه گفت: نیروهای اجراییات شهرداری جلو تخریب سینما نور را گرفتند و برای هر نوع تخریب و نوسازی ساختمان باید به شهرداری مراجعه شود.
امیرحسین تویسرکانی اظهار داشت: حتی برای ملکی که خطرساز است باید از شهرداری مجوز تخریب و نوسازی گرفته شود که برای سینما نور، این اقدام انجام نشده بود.
وی گفت: خوشبختانه تخریب عمده‌ای در این ساختمان انجام نشده و پلیس ساختمان، جلو ادامه تخریب را گرفته است.
شهردار منطقه پنج کرمان ادامه داد: اگر نیروهای اجراییات شهرداری جلو ادامه این تخریب را نگرفته بودند، تمام ساختمان تخریب و به زمین خالی تبدیل شده بود.
تشکیل پرونده ثبت ملی سینما
دادستان کرمان هم اعلام کرد: از سوی هیچ مرجع قضایی در کرمان دستوری مبنی بر تخریب بنای فیزیکی سینما نور کرمان صادر نشده است.
مهدی بخشی افزود: چنانچه از سوی اداره کل میراث فرهنگی مدارکی دال بر تاریخی بودن هرگونه ابنیه در استان کرمان به دستگاه قضایی ارائه شود مورد حمایت قوه قضاییه در استان کرمان خواهد بود.
همچنین بنا به اعلام اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان، بنای این سینما مربوط به دوره پهلوی دوم و دارای ارزش تاریخی است که تشکیل پرونده و مراحل اداری ثبت ملی آن شروع شده است.
آخرین وضعیت از زبان رییس حوزه هنری
در پیگیری هایی که خبرنگار ایرنا انجام داد، رییس حوزه هنری استان کرمان در گفت و گویی به تشریح آخرین جزییات حواشی سینما نور پرداخت و گفت: طرح بهسازی، مقاوم‌سازی و به‌روزرسانی سینما نور کرمان با استفاده از بودجه اندکی که استانداری کرمان اختصاص داده بود از سال ۱۴۰۰ آغاز شد.
مجتبی اسدی تصریح کرد: در طول ۶ ماه سبک‌سازی سازه و تخلیه نخاله ها به طور کامل انجام شد و به مرحله آرماتوربندی و بتون سازی رسیدیم، اما در این مرحله مالکان اصلی که در تهران ساکن هستند حضور پیدا کردند و در مذاکراتی که داشتیم نتوانستیم هویت سینمایی این سینما را برای آنها جا بیندازیم تا همکاری کنند که کاربری فرهنگی سینما باقی بماند و سهم هر کسی هم مشخص شود.
چرا به‌موقع توافق نشد یا در این وضعیت هزینه شد؟
وی با اشاره به چرایی توافق نشدن عملیات بازسازی سینما قبل از آغاز با مالکان خاطرنشان کرد: در چند مرحله طی سال های گذشته و زمان استانداری علیرضا رزم حسینی(استاندار سابق کرمان) مذاکره برای بازسازی سینما نور انجام شد، اما مالکان به طور جدی پای کار نمی آمدند و می گفتند هر زمان شما مرمت را آغاز کردید، به ما اعلام کنید چکار می خواهید انجام بدهید.
رییس حوزه هنری استان کرمان تصریح کرد: طرف حساب ما مشخص نبود چه کسی است زیرا شرکت نور که مالک سینما محسوب می شد، در ابتدا ۶۰ سهامدار داشت و پس از آن برخی از سهامداران فوت کردند و این سهام به ورثه انتقال یافت که باعث شده تعداد سهامداران افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: زمانی که طرح بهسازی و مرمت سینما آغاز شد و کارهای سبک سازی و طرح و نقشه مقاوم سازی را انجام دادیم، شرکت و مالکان اصلی به این نتیجه رسیدند تا برای شرکت نور مدیر تسویه‌حساب مشخص کنند و طرف حساب ما مشخص شود که این کار انجام شد.
اسدی بیان کرد: ما تمام تلاش خود را انجام دادیم تا این محل به صورت سینما باقی بماند و حتی نام سینما هم به نام خود شرکت نور باشد و از طریق رسانه ها اعلام کنیم که این سینما را به شهر کرمان اهدا کرده‌اند، اما به نتیجه نرسیدیم و حدس می زنم که مالکان و سهامداران شرکت نور ملک سینما را فروختند با در حال فروش هستند و خریدار جدید قصد احیای پول خود را با فروش ملک سینما داشت و دارد.
فروش سینما به پروژه صاروج پارس
وی خاطرنشان کرد: مالکان سینما بنا دارند این سینما را به پروژه صاروج پارس که در جنب سینما نور در حال ساخت است بفروشند، ما هم پس از این اتفاقات دیگر هزینه ای برای این طرح نکردیم تا فضا و مسائل حقوقی طرفین مشخص شود.
رییس حوزه هنری استان کرمان بیان کرد: در حال حاضر پس از سه مرحله برگزاری دادگاه و بررسی پرونده درنهایت با تشخیص دادستان و رییس دادگستری کرمان و کارشناسی رسمی دادگستری، به این نتیجه رسیده شده که سهم کسب و پیشه این سینما به مبلغ مشخص به حوزه هنری پرداخت و ملک به مالکان اصلی تحویل داده شود.
نکته مهمتر اینکه حال که مالکان عزم خود را جزم کرده اند تا ملک سینما را به پروژه بزرگ تجاری و تفریحی صاروج پارس به فروش برسانند، پیشنهاد می شود که متولیان با صاحبان این طرح مذاکره کنند تا طرح بازسازی و بهسازی سینما نور در قالب این پروژه همچنان دنبال شود و شهر کرمان از این میراث فرهنگی بی نصیب نماند.
وی با اشاره به آغاز تخریب این سینما در هفته گذشته تاکید کرد: البته مالکان دست به تخریب سالن سینما زدند تا هرچه زودتر ملک را به پروژه صاروج به فروش برسانند.
سرنوشت هزینه انجام شده
اسدی درباره سرنوشت هزینه های مرمت و بهسازی سینما نور گفت: هزینه هایی که تاکنون برای مرمت و بازسازی سینما نور انجام شده طبق نظریه کارشناس رسمی دادگستری قابل برگشت است و بر اساس صورت جلسه تنظیمی کل هزینه ها را مالکان باید برگردانند.
تخریب سینما نور کرمان که نخستین سینمای مدرن این شهر محسوب می شود و در خاطره افراد اهمیت نوستالژیک و فرهنگی دارد، به نوعی زدودن بخشی از هویت فرهنگی این شهر محسوب می شود، هر چند این کار در چارچوب قانون انجام شود، البته اینکه سینما دارای ارزش تاریخی شناخته شود و به ثبت ملی برسد خود نور امید را در دل شهروندان و علاقه مندان حوزه فرهنگی زنده نگه داشته است.
آنچه اینجا مورد ابهام و سوال است، اینکه با وجود نیت خیر و نگاه فرهنگی مسئولان حوزه هنری کرمان به بازسازی سینما نور، چرا قبل از بازسازی و بهسازی سینما نور و صرف هزینه ها، با مالکان این طرح رایزنی نشده بود تا مشکلات حقوقی و قضایی که امروز به وجود آمده همان اول کار پیش بینی می شد، حتی اگر مالکان سینما در عرصه و عیان مشخص نبودند، باید موضوع از طرف مراجع ذیصلاح حل و فصل می شد.
و نکته مهمتر اینکه حال که مالکان عزم خود را جزم کرده اند تا ملک سینما را به پروژه بزرگ تجاری و تفریحی صاروج پارس به فروش برسانند، پیشنهاد می شود که متولیان با صاحبان این طرح مذاکره کنند تا طرح بازسازی و بهسازی سینما نور در قالب این پروژه همچنان دنبال شود و شهر کرمان از این میراث فرهنگی بی‌نصیب نماند.
منبع
