نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
امام علی(ع) به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام، همواره به‌عنوان الگویی از عدالت و احترام به حقوق انسانی شناخته شده‌اند و سیره حکومتی و اجتماعی ایشان در دوران خلافت، به‌ویژه در برخورد با مسائل حقوقی و اجتماعی، به‌طور برجسته‌ای بر عدالت و حقوق شهروندی تأکید دارد. در نگاه امام علی(ع)، عدالت تنها یک ارزش اخلاقی نبوده، بلکه اساس حکومت و حاکمیت اسلامی به‌شمار می‌رود و ایشان در مواجهه با مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی، همواره به رعایت حقوق شهروندان و به‌ویژه افراد محروم و ضعیف جامعه توجه داشتند.
یکی از اصول اساسی در سیره امام علی(ع)، اصل عدالت اجتماعی است و عدالت در نظر وی به‌معنای توزیع عادلانه منابع، فرصت‌ها و حقوق در جامعه است و در این راستا تأکید داشتند که هیچ فردی نباید به دلیل موقعیت اجتماعی یا اقتصادی خود از حقوقش محروم شود. در خطبه‌های مختلفی که در نهج البلاغه آمده است، به این نکته اشاره می‌کنند که برقراری عدالت در جامعه، همگان را در برابر قانون یکسان و از تفرقه و فساد جلوگیری می‌کند.
امام علی(ع) در نامه‌ای به مالک اشتر که یکی از برجسته‌ترین متون سیاسی ایشان است، می‌فرمایند: «با مردم بر اساس عدالت رفتار کن و در حق هیچ‌کسی ظلم نکن، حتی اگر در جایگاه قدرت قرار داشته باشی» که این جمله نشان‌دهنده آن است که در حکومت اسلامی، هیچ فردی حتی قدرت‌مندان، نباید از عدالت فرار کنند و برقراری آن وظیفه‌ای همگانی است.
حقوق شهروندی در نگاه امام(ع) به‌عنوان یکی از اصول بنیادین در حکمرانی مطرح است و به‌وضوح بیان می‌کنند که برقراری عدالت اجتماعی باید شامل تمامی افراد جامعه، بدون توجه به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و یا نژادی باشد و همواره در تلاش بودند تا حقوق تمامی افراد جامعه را حفظ کرده و از هرگونه بی‌عدالتی، تبعیض و استثمار جلوگیری کنند، به‌ویژه، تأکید داشتند که حقوق اقلیت‌ها، زنان و افراد محروم باید مورد احترام و رعایت قرار گیرد و در خطبه‌ها و نامه‌های خود، به حاکمان و مسئولان جامعه سفارش می‌کنند که با تمامی افراد، به‌ویژه مستضعفان، به عدل و انصاف رفتار کنند و حقوق آنها را محترم بشمارند.
یکی از ویژگی‌های برجسته حکومت امام علی(ع)، تلاش برای مقابله با فساد و انحرافات اجتماعی بود و در دوران خلافت خود، به‌طور مداوم با فساد در دستگاه حکومتی و میان والیان و مسئولان مختلف مبارزه می‌کردند، هیچ‌گاه در برابر ظلم و فساد تسلیم نمی‌شدند و در این زمینه به رعایت حقوق عمومی و حفظ کرامت انسانی تأکید داشتند. در نگاه ایشان، حکومت باید به‌عنوان یک ابزار برای تحقق عدالت اجتماعی و برقراری حقوق شهروندی باشد، نه برای تحکیم قدرت و منافع شخصی.
در دنیای امروز که جوامع مختلف با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روبه‌رو هستند، آموزه‌های امام علی(ع) در زمینه حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی همچنان به‌عنوان یک الگوی ارزنده در جهت حل این چالش‌ها مورد توجه قرار دارد. ترویج عدالت، مقابله با فساد و بی‌عدالتی، و احترام به حقوق انسان‌ها به‌ویژه اقلیت‌ها و محرومان، از اصولی است که در حکومت امام(ع) به‌صورت عملی پیاده شد و امروزه نیز می‌تواند در جوامع مختلف راهگشا باشد.
در جمع‌بندی، سیره امام علی(ع) نه‌تنها یک مدل اخلاقی برای مسلمانان، بلکه الگویی عملی برای تحقق عدالت اجتماعی و رعایت حقوق شهروندی در سطح جهانی است و ایشان با تأکید بر اصل برابری در برابر قانون، رعایت حقوق فردی و اجتماعی و مبارزه با فساد، همواره به‌عنوان یک پیشوای دینی و سیاسی برجسته در تاریخ اسلام شناخته می‌شوند و آموزه‌هایشان در دنیای معاصر نیز می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها باشد.
رضا ملازاده یامچی، پژوهشگر دینی
انتهای پیام
منبع
