نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیبه گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا کامبیز میرکریمی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در برنامه زنده تلویزیونی با موضوع تجارت ایران و روسیه اظهار کرد: موافقت نامه اوراسیا از ترجیحی به آزاد تغییر و مجلس هم آن را تصویب کرده که با تایید شورای نگهبان، تعرفه های گمرکی به صفر می رسد و باعث جهش روابط ایران و روسیه می شود، رئیس اتاق بازرگانی رئیس جمهور را در سفر به مسکو همراهی می کند.
تجارت ۳۰ میلیارد دلاری با روسیه امکانپذیر است
میرکریمی گفت: دستیابی به تجارت ۳۰ میلیارد دلار قابل دستیابی است. علت عقب ماندگی در روابط به قبل از سال های ۹۶ و ۹۷ برمی گردد. دو کشور متکی به درآمدهای نفت و گاز بوده و از توسعه زیرساخت های تجاری غافل بودند. ما مشکلات عدیده ای داشتیم. مثلا کشتی های ما نمی توانستند در بنادر روسیه پهلو بگیرند و ویزای تجاری به سختی داده می شود اما در حال حاضر بانک های ما آنجا شعبه باز کردند و روابط تجاری خوبی داریم؛ کشتی های زیادی خریداری شده و در شرق دریای خزر هم باید به این وضعیت تغییر داده شود.
وی افزود: قبل از سال ۹۸ تراز ما با روسیه سه به یک، به نفع روس ها بود امال الان به سرعت به سمت صادرات ایران در حال تغییر است؛ ما صرفا مواد معدنی و نفت خام صادر نمی کنیم و در حال صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالا هستیم و کالاهای اساسی و ماشین آلات از آنجا وارد می کنیم
نایب رئیس اتاق ایران و روسیه ادامه داد: رسیدن به تجارت ۳۰ میلیارد دلاری با روسیه با توجه به اینکه با موافقتنامه اوراسیا تعرفه صفر می‌شود و ارز هم در بازار ارز تجاری به سمت تک نرخی شدن می رود، باعث خواهد شد تا همان طور که تجارت آزاد، کم اظهاری صادرات را صفر می کند، تک نرخی شدن ارز هم این شفافیت را افزایش دهد.
ایران در بندر سالیانکا سرمایه گذاری کرده است
محمود شوری معاون اندیشکده اوراسیا گفت: تلاش و اراده زیادی بوده تا زیرساخت ها شکل بگیرد و موانع برطرف شود. در این سال ها کارهای زیادی صورت گرفته است. ما در دریای خزر بندر سالیانکا را برای صادرات کالاهای ایرانی به روسیه داریم که یک بندر ایرانی در روسیه است. همچنین بسیاری از توافق نامه ها در این سال ها بین دو طرف امضا شده است.مثلا در مقطعی توافق کریدور سبز را داشتیم اما متاسفانه از آن زیاد استفاده نشد. با این حال هنوز هم موانع زیادی برای تجارت دو کشور داریم.
وی افزود: وزنه موانع بر ظرفیت ها و امکانات می چربد و با همه پیگیری ها در دولت های گذشته هنوز هم این موانع پابرجاست. بازار روسیه بازار پیشرفته ای است و ترک ها و چینی ها و اروپایی ها تا قبل از بحران اوکراین حضور داشتند. لذا بازار سختی است و باید هم کیفیت تولید را افزایش دهیم و هم قیمت را بکاهیم.
شوری ادامه داد: دولت ها اجازه قدرت مانور به بخش خصوصی نمی دادند. روابط ایران و روسیه به شدت دولتی است و دولت ها در این روابط تاثیرگذار هستند. در گذشته هم که هیات های خصوصی با دولتی به روسیه می رفتند، دستاوردی در میدان نداشتند.
وی خاطرنشان کرد: حجم تجارت دو کشور در سال ۹۸ از ۶۰۰ میلیون دلار به یک میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده اما در سطح تجارت جهانی می بینیم که ۴۰۰ میلیون دلار تاثیر جدی بر روی روابط اقتصادی نمی گذارد.
شوری گفت: متأسفانه هنوز کریدور شمال جنوب را با وجود گذشت ۲۴ سال از امضای توافقنامه آن، مشکلات جدی دارد؛ در بخش بانکی هم مشکلات داریم.
بخشنامه های یک شبه با امضای موافقت نامه جامع تعدیل می شود
میرکریمی گفت: دولت های ایران و روسیه هر آنچه باید انجام می داده اند، انجام داده اند. چالش ها به مسائل داخلی برمی گردد. در عمل در حوزه بخشنامه ها می بینیم که در راستای توافق حرکت نمی کند. مثلا سازمان توسعه تجارت به تشویق صادرات و واردات می پردازد اما وقتی کالایی گران می شود، سازمان حمایت جلوی صادرات را می گیرد.
وی ادامه داد: دنیا برای داشتن بازار، تولید می کنند تا هزینه انبوه کاهش یابد اما در ایران صادرات از ظرفیت خالی تولید انجام می شود. این در حالی است که ما تولیدکنندگانی داریم که ضعف بازار دارند. لذا باید بازارهای جدید شناسایی شود.
میرکریمی بیان کرد: الان صادرکننده های متعددی داریم که مثلا صنعتی ایجاد کرده اند که فقط برای بازار روسیه بوده است اما با یک بخشنامه جلوی آن گرفته شده است. توافقنامه آزاد جلوی صدور این بخشنامه های یک شبه را می گیرد. از حالا به بعد را بدبین نیستم ولی همین مرغ و تخم مرغ، تا زمانی که مازاد تولید می شود را صادر می کنیم و زمانی که گران می شود، جلوی صادرات را می گیریم.
وی ادامه داد: گرانی تولید ربطی به صادرات ندارد. نباید در سازوکار بازار دخالت کنیم. واردکننده هم داشتیم که در روسیه کشتارگاه ایجاد کرده است اما جلوی واردات را گرفتند و آن شرکتی که در روسیه کشتارگاه زده بود، زیان دید.
از فرصت تنش روسیه – ترکیه استفاده نکردیم
در ادامه شوری گفت: قبلا هم توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و روسیه برای ۸۰۰ قلم کالا داشته ایم اما آن تجارت نامه نتوانست جهش خوبی ایجاد کند؛ اگر چنین توافقی بین روسیه و ترکیه بود، خیلی بیشتر می توانست تأثیر در اقتصاد داشته باشد.
وی افزود: اینها فرصت هایی است که برای کشورها تنظیم می شود در سال ۲۰۱۵ وقتی روابط ترکیه روسیه دچار تنش شد فرصت حضور در بازار روسیه ایجاد شد اما کالایی نداشتیم کالاها از ترکیه به ایران می آمد و بسته بندی مجدد می شد و به روسیه می رفت.
موافقتنامه جامع ایران و روسیه امضا می شود
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه با اشاره به سفر رئیس جمهور به مسکو گفت: هدف اصلی از این سفر، امضای موافقتنامه راهبردی همکاری ۲۰ ساله دو کشور است و این توافقنامه طی سه سال گذشته تدوین و آماده امضا شده است که در کاخ کرملین امضا می شود.
وی افزود: رئیس جمهوری با میشوستین نخست وزیر روسیه دیدار می کند و سپس دیدار خصوصی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دارد بعد هم جلسه ای با حضور وزرای دو کشور دارند و در حضور دو رئیس جمهور مطالب خود را بیان می کنند. این فضا فراهم می شود تا روابط را مرور کنیم.
فرصتی که در جنگ اوکراین از دست رفت
جلالی ادمه داد: علت عدم گسترده بودن حضور هیات تجاری ایرانی در سفر رئیس جمهور به روسیه این است که اولا این سفر برای امضای معاهده جامع دو کشور است. دوم اینکه این موضوع ریشه دار است و باید تجار ما در روسیه حضور داشته باشند. سه سال از جنگ اوکراین می گذرد و فرصتی بود که با توجه به اینکه غربی ها رابطه اقتصادی با روسیه را قطع کرده اند و از سوی دیگر بازار روسیه تشنه بود، کالاهای ایرانی به این کشور سرازیر می شد و باید بخش خصوصی ما در این کشور حضور می داشت.
وی بیان کرد: ما انتظار داشتیم اتاق بازرگانی در روسیه حاضر می شد و فضای جدید را درمی‌یافت. ما تلاش کردیم تا بازرگانان استان های مختلف را به این کشور بیاوریم و امیدواریم در دوره جدید مدیریت اتاق بازرگانی این اتفاق بیافتد. تجار ما حضور زیادی در روسیه ندارند و بخش خصوص تمایلی به حضور در این کشور نداشت.
میرکریمی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه گفت: حرف آقای جلالی درست است اما وقتی نمایشگاهی در روسیه برگزار می شود، نرخ بالایی دارد و تاجران ما عمدتا در کشورهای خلیج فارس حضور دارند و شناختی از بازار روسیه ندارند.
فقط یک رایزن بازرگانی در روسیه داریم
وی افزود: الان دو نمایشگاه را در روسیه در دست برگزاری داریم و اتاق بازرگانی به علاقه مندان یارانه می دهد. یکی صنایع پلاستیک و دیگری صنایع غذایی است؛ روس ها در ایران ۱۲ تا ۱۳ نفر تیم رایزنی بازرگانی دارند اما از سوی ایران ما یک نفر رایزن بازرگانی در این کشور داریم.
پنج مانع در روابط اقتصادی ایران و روسیه
جلالی سفیر کشورمان در مسکو گفت: ما پنج مانع در روابط اقتصادی با روسیه داریم که به مرور باید رفع شود. یکی اینکه عدم شناخت است و ما حتی نوعی روس هراسی و روس گریزی داریم. تجارت در روسیه عمدتا تصادفی است و کسانی که خواسته اند در اینجا درس بخوانند، دیده اند بازار برای برخی کالاهاست و به تدریج بازار کوچکی ایجاد کرده اند. مسأله دوم ترانزیت است که ما حمل و نقل جاده ای، ریلی و دریایی داریم که در بخش جاده ای کشورهای واسط مشکلاتی ایجاد کرده اند.
جلالی افزود: مسأله سوم مشکلات گمرکی است. در مرز آستارا ببینید چه قدر مشکلات زیاد است. البته کشورهای واسط هم نقش دارند اما ما هم باید توانمندی های خود را ارتقا دهیم.
وی گفت: مسأله چهارم در حوزه پولی و بانکی است که بخشی از آن حل شده است و محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی به مسکو آمده و دیداری با رئیس بانک مرکزی روسیه دارد. در بخش ناوگان حمل و نقل هم مشکل داریم. باید روسیه را جدی بگیریم و آن را کشور کوچکی ندانیم.
مشکلات روابط ایران و روسیه به سه دهه گذشته برمی گردد
شوری معاون اندیشکده اوراسیا گفت: مجموعه مشکلاتی که جلالی به آن اشاره کرد، به عنوان کسی که بیش از ۳۰ سال است درباره روسیه تحقیق می کنم، همچنان پابرجاست و نباید انتظار را آنقدر بالا ببریم که فکر کنیم با این توافقنامه اتفاق بزرگی رخ می دهد.
وی افزود: سفارت ما در مسکو یکی از شلوغ ترین سفارت خانه های ماست و دائما از ایران و نهادهای مختلف به این کشور هیأت می رود اما متأسفانه اتفاقی نمی افتد. ما باید به بخش خصوصی اهمیت می دادیم. اگر از بخش خصوصی حمایت می کردیم، اتفاق مهمتری رخ می داد. شرکت های کوچک نمی توانند در این کشور فعالیت کنند و ما با حجم بالایی از کالا در این کشور مواجهیم.
شوری گفت: من بحث رغبت تجار ایرانی را مطرح نمی کنم. به نظرم از بخش خصوصی حمایت نکرده ایم تا بتواند در بازار بزرگی مثل روسیه عمل کند. این که یک شرکت کوچک چند هزار تن به روسیه صیفی جات صادر کند که اتفاق مهمی رخ نمی دهد.
وی خاطرنشان کرد: روس ها علیرغم اینکه دستان بازی نشان داده اند اما در جاهایی باید پای کار می آمدند؛ مانند کریدور شمال جنوب؛ چرا روس ها در این ۲۳ سال برای توسعه کریدور شمال جنوب سرمایه گذاری نکردند؟
کریدور شمال جنوب معطل راه آهن رشت آستاراست
میرکریمی نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه گفت: روس ها همین انتقاد را دارند که چرا ایران در روسیه سرمایه گذاری نمی کند. شبکه بزرگ ایران به ریل روسیه متصل است اما معطل قطعه رشت آستارا هستیم که نشان می دهد تفکر ما در بودجه ریزی، تفکر توسعه تجارت نبوده است.
وی ادامه داد: در ایران و روسیه سرمایه گذای های خوبی در حال انجام است و با پنج سال قبل اصلا قابل مقایسه نیست؛ نرخ ارز هم مؤثر است. چون برخی صادرکنندگان ما معتقدند روبل را با نرخ پایین از صادرکننده خریداری کرده اند اما راه اندازی بازار ارز تجاری کار خوبی است که دولت در این مسیر در حال حرکت است و باید حمایت شود.
جلالی نیز در این برنامه اذعان کرد: همه نکاتی که گفته شد به نوعی بخشی از حقایق است؛ تا قبل از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ روابط ما با روسیه بیشتر در شاکله سیاسی و امنیتی بود و روس ها نگاه اقتصادی به ما نداشتند. روسیه در دریای خزر فقط یک بندر دارد و آن ماخاچ قلعه است و مابقی در رودخانه ولگاست. سه سال قبل بازدیدی از بنادر روسیه و جاده های آن داشتم و امسال هم بازدید کردم که دیدم روس ها کاملا آن را به سمت تجارت با ایران تغییر داده اند.
وی ادامه داد: روس ها می دانند در دریای سیاه دچار خفگی ژئوپولتیک شده اند و باید به سمت خزر تغییر تجارت دهند. الان با پنج سال قبل متفاوت است و روس ها به اهمیت ایران پی برده اند. رویکردهای دولت های ما در زمان شهید رئیسی و پزشکیان حرکت به سمت استفاده از توانمندی های روسیه بوده است.
وی خاطرنشان کرد: کریدور شمال جنوب بسیار جدی گرفته شده است خانم فرزانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی در حال پیگیری راه آهن رشت آستاراست. ظرفیت توسعه گمرکات را در دستور کار داریم و باید گمرک آستارا را جدی تر ببینیم.
جلالی بیان کرد: در بحث لجستیک در چند سال گذشته چند کشتی خریداری شده است. روس ها خودشان فقط دو کشتی رو – رو (برای حمل و نقل وسایل نقلیه چرخ‌دار و به طور خاص برای جابه‌جایی خودروی سنگین و قطار به داخل کشتی طراحی شده اند) داشتند و آذربایجان و قزاقستان کشتی های رو – رو زیادتری دارند.
وی خاطرنشان کرد: در بحث پولی و بانکی هم پیام رسان محرمانه ایجاد کرده ایم و نیاز به سوئیفت نداریم. در بحث اتصال میر و شتاب در حال پیگیری هستیم. امروز هم رئیس بانک مرکزی در حال پیگیری آن است؛ سال ۲۰۲۵ را سال شکوفایی روابط اقتصادی ایران و روسیه می دانم.
امکان صادرات کالاهای صنعتی به روسیه را داریم
نایب رئیس اتاق ایران و روسیه نیز تصریح کرد: من هم معتقدم مشکلات ما تا سال ۲۰۲۵ رفع می شود به بازار ارز تجاری هم امیدوارم اگر مشکلات نقدینگی واحدهای صنعتی هم حل شود، صادرات کالاهای صنعتی به روسیه هم توسعه می یابد.
منبع
