بازخوانی عرفان در حماسه عاشورا

حماسه و عرفانبنا به توصیف قرآن کریم از بهشت، بهشتیان در باغ‌های پر نعمت الهی بر کرسی‌های خود می‌نشینند و از شرابی سر به مُهر به نام رحیق سیراب می‌شوند. مُهری که بر این شراب نهاده شده از مُشک است و قرآن دسترسی به آن را سزاوار رقابت و مسابقه می‌داند. این شراب در آمیخته با تسنیم است و تسنیم چشمه‌ای است که مقربان خدا از آن می‌نوشند.

به نظر علامه طباطبایی بنابر توصیف قرآن کریم چشمه تسنیم از شراب رحیق برتر است، زیرا این شراب به سبب آمیختگی با تسنیم دلپذیر می‌شود و از طرف دیگر، چون مقربان از تسنیم می‌نوشند، مرتبه آنان از نیکانی که با شراب رحیق سرمست می‌شوند والاتر است. اما صرف آمیخته بودن محتوای رحیق با تسنیم و وصف قرآن کریم از این ترکیب، نمی‌تواند دلیل برتری یکی بر دیگری باشد، مگر آنکه این برتری از طریق بعضی روایات اثبات شود، یا از معنای کلمه مقربان برتری خاصی نسبت به معنای کلمه ابرار به دست آید.

 

تفسیر «تسنیم» از تفاسیر ارزشمند جهان اسلام است که طی بیش از ۴۰ سال کوشش و مجاهدت علمی – قرآنی آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی، فقیه، عارف، مفسر قرآن و از مراجع عظام تقلید برای فهم و تدبر بیش از پیش اهل اندیشه و قرآن نگاشته شده است. این تفسیر در شمار «تفاسیر قرآن به قرآن» جای دارد. روش مؤلف، ذکر آیه یا آیات مورد نظر و بررسی آنها طی چهار مرحله‌ است: «گزیده تفسیر»، «تفسیر آیه»، «لطایف و اشارات» و «بحث روایی». عنوان «تسنیم» مأخوذ از آیه ۲۷ سوره مبارکه مطففین در قرآن و نام چشمه‌ای در بهشت است.

 

دو مقوله عرفان و حماسه همواره در طول تاريخ از يكديگر جدا نگاه داشته شده، تا يك دست صدا نداشته باشد. انگيزه‌های شيطانی فرعونيان و هواهای نفسانی نمروديان، همواره تلاش می‌كرده تا بين اين دو جبهه متحد شقاق ايجاد كند؛ بلكه كوشيده تا اين دو نيروی بالنده را رو در روی يكديگر قرار دهد تا با نيزه عرفان سينه حماسه را بدرد و با تير حماسه قلب عرفان را هدف قرار دهد.
بديهی است هيچ‌يك از اين معارف كوچك‌ترين تضادی با يكديگر ندارند. انگيزه اصلی جهاد و هدف حماسه عارف احيای توحيد و اعلای كلمة الله و طرد هرگونه شرك و كفر است. با كاوش در زندگی معصومان (عليهم‌السلام)، همياری سطوت حماسه را با شكوه معرفت مشاهده می‌كنيم كه بارزترين نمونه و عالی‌ترين نمودار اين هماهنگی را می‌توان در هنگامه عاشورا و قيامت كربلا به نظاره نشست.
كتاب «حماسه و عرفان» مجموعه ارزشمندی است كه با همين هدف تنظيم شده، تا ضمن بازشناسی شخصيت‌های بی‌نظير جهان اسلام، جايگاه هريك از عرفان و حماسه و تناسب و ترابط بنياني آن دو را تبيين نمايد. بر اين اساس در اين اثر با مطالب ژرفی همانند هماهنگی آيين اسلام با فطرت، فضيلت حماسه و عرفان، خصال و ويژگی عارفان، عارفان حماسه‌ساز و حماسه‌سازان عارف، امير عارفان و سرآمد حماسه‌سازان، مظاهر عرفان مظاهر عرفان در حادثه عاشورا، جلوه‌های حماسی عاشورا، رمز جاودانگی حماسه عاشورا، حماسه امام سجاد (عليه‌السلام) در كوفه و شام و… آشنا خواهيد شد.

 

تفسير «تسنيم» در تفسير هر آيه چهار مرحله را در نظر دارد: گزيده تفسير، تفسير آيه (مفردات)، اشارات و لطايف و بحث روايی كه شاخصه ممتاز اين تفسير است.

سرانجام و پس از انجام نگارش ۸۰ جلد از تفسیر «تسنیم» اسفندماه سال جاری در همایش بین‌المللی «تفسیر تسنیم» این گنجینه نورانی به روی اهل معرفت و قرآن گشوده خواهد شد.

 

ایکنا به انگیزه آشنایی بیشتر اهالی قرآن و حدیث با این تفسیر وزین، هر روز یک چشمه نورانی از این تفسیر را در «نسیم تسنیم» به روی مخاطبان گرامی خود می‌گشاید.

 

انتهای پیام


منبع

درباره ی nasimerooyesh

مطلب پیشنهادی

روزهای اوج انقلاب در قزوین چگونه گذشت

مبارزان انقلابی بسیاری در دیار مینودری تلاش کردند و به مبارزه با رژیم شاهنشاهی پرداختند، تا …