نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
مسئله بعثت پیامبر اسلام(ص) از مهمترین سرفصل‌های برنامه الهی در سیر تاریخ بشریت بوده که با نزول برترین کتاب آسمانی و تثبیت امر امامت و ولایت ائمه اطهار علیهم‌السلام، عالم را با سرعت بیشتری به سمت آینده تا رسیدن به تحقق کامل حکومت الهی در پهنه جهان هستی به واسطه امام عصر(عج) و پس از آن، تا قیامت سوق دهد. این همان وعده‌ای است که خداوند حداقل از زمان خلقت آدم(ع) به همگان ارائه داده است. به منظور بررسی ارتباط بعثت پیامبر و تشکیل حکومت مهدوی، و ویژگی‌های حکومت پیامبر(ص) و حضرت مهدی(عج) خبرنگار ایکنا از همدان با حجت‌الاسلام سید محمد فاضلیان، پژوهشگر موسسه کلامی احیاء همدان و مدرس حوزه و دانشگاه گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:
ایکنا _ وعده خداوند که در پی بعثت پیامبر(ص) محقق می‌شود، چیست؟
امیرمؤمنان علی(ع) ضمن خطبه‌ای فرمودند «خداوند سبحان، محمد رسول‌الله را براى وفاى به عهد خود و کامل کردن نبوتش مبعوث کرد؛ این در حالى بود که از همه پیامبران، پیمان درباره او گرفته شده بود (که به او ایمان بیاورند و بشارت ظهورش را به پیروان خویش بدهند)». حضرت در این فراز از کلام به سه نکته معرفتی درباره مبعث رسول خدا(ص) اشاره می‌کنند؛ نخست، بعثت پیامبر به خاطر تحقق وعده خدا اتفاق افتاد؛ دوم، بعثت پیامبر به خاطر اتمام جریان نبوت و نکته سوم بعثت پیامبر، امری است که میثاق آن از انبیاء گرفته شده بود.
اما در پاسخ به اینکه وعده خداوند چیست که با بعثت پیامبرش محقق می‌شود باید گفت پاسخ آن در آیات قرآن کریم و روایات مطرح شده است. خداوند در سه سوره و از سه وجه از این جریان سخن می‌گوید، در سوره توبه آیه 33 «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَلَو کَرِهَ المُشرِکونَ». در سوره فتح آیه 28 «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَکَفى بِاللَّهِ شَهیدًا» و در سوره صف آیه 9 «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَلَو کَرِهَ المُشرِکونَ». ترجمه سوره توبه و صف به صورت مشترک به این معناست «او کسى است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد، تا بر همۀ ادیان پیروز کند، هرچند مشرکان ناخشنود باشند».
خود رسول خدا(ص) در فرازهایی از خطبه غدیریه این آیات را اینگونه تفسیر می‌کنند «اَلا اِنَّ خاتَمَ الاَئِمَّهِ مِنَّا القائِمُ المَهدِیُّ، اَلا اِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدّینِ بدانید که آخرین امامان، مهدی قائم از ماست؛ آگاه باشید که او غالب بر ادیان است». عبارت «اِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدّینِ» با این بخش از آیه «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» مطابقت دارد. یا امام کاظم(ع) در روایتی فرمودند «یُظْهِرُهُ عَلَى جَمِیعِ الْأَدْیَانِ عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِم هنگام قیام قائم، دین حق بر تمام ادیان غلبه می‌یابد».
ایکنا _ چه ارتباطی میان بعثت پیامبر(ص) و تشکیل حکومت مهدوی وجود دارد؟
امتداد خط بعثت پیامبر اسلام(ص)، همان تحقق وعده خداوند مبنی بر غلبه دین اسلام بر جمیع ادیان توسط امام عصر(عج) و بعد تشکیل حکومت حقه در پهنه عالم در جهت سیر رشد بشریت است؛ یعنی آنچه که در عصر ظهور می‌بینیم، ظهور حقیقت دین نبوی و باطن همان شریعت رسول خدا(ص) است که به صورت بهشتی پهناور نمود می‌یابد و به ارث صالحان می‌رسد، آنجا که خداوند فرمود «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ ما بعد از ذکر در زبور نوشتیم که زمین به ارث بندگان صالحم می‌رسد» و امام کاظم(ع) فرمودند «وَ الْأَرْضَ أَرْضُ الْجَنَّهْ»؛ منظور از «أرض» در این آیه، زمین بهشت است».
اما درباره اینکه میثاق پیامبر اسلام(ص) از سایر انبیاء گرفته شده، احادیث متعددی داریم، از جمله آنکه امام صادق(ع) ذیل آیه 81 سوره آل‌عمران معروف به آیه «ألست» یا «میثاق» «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّه … و یاد کن هنگامى را که خداوند از پیامبران پیمان گرفت که هرگاه به شما کتاب و حکمتى دادم، سپس شما را فرستادهاى آمد که آنچه را با شماست تصدیق کرد، البته به او ایمان بیاورید و حتماً یاریش کنید …»، می‌فرمایند «خداوند هیچ پیامبری از آدم(ع) تا عیسی(ع) را مبعوث نکرد جز اینکه به دنیا باز می‌گردند و امیرالمؤمنین(ع) را (در زمان رجعت) یاری می‌کند و آن فرموده خداست که فرمود «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ؛ به او ایمان بیاورید» یعنی «به رسول‌الله (ایمان بیاورید)» و آنجا که فرمود «لَتَنْصُرُنَّه؛ حتماً او را یاری کنید» یعنی امیرالمؤمنین را یاری کنید. «مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَى عِیسَى إِلَّا أَنْ یَرْجِعَ إِلَى الدُّنْیَا فَیَنْصُرَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (ع) وَ هُوَ قَوْلُهُ «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ» یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِین.
آنچه از احادیث برداشت می‌شود این است که در حکومت امام زمان(عج) همه آرمان‌های دین اسلام که به هر دلیل اجرا نشدند و احکام و مسائلی که تعطیل شدند تحقق پیدا می‌کند؛ اکثریت مردم دنیا یکتاپرست می‌شوند و تحت لوای واحد قرار می‌گیرند و حکومت یکپارچه جهانی فعلیت می‌یابد.
برای خداوند هدایت انسان‌ها و نشان دادن راه و روش صحیح زندگی به آنها، بسیار با اهمیت بوده است و به وسیله پیامبران این هدایتگری را ابلاغ کرده است. به تناسب اعصار مختلف ادیانی ظهور کردند و مسیر هدایتگری را پیش بردند، تا اینکه در تاریخ هفدهم رجب سال چهلم عام الفیل، مسیر هدایتگری در ریل دائمی خود قرار گرفت و پرونده سلسله انبیاء بسته شد. خداوند کلیت همه آنچه که بشر به آن نیاز دارد را به وسیله آخرین پیامبر خود حضرت محمد مصطفی (ص)، در اختیار انسان‌ها قرار داد و پیامبر را مسئول تفصیل دادن و روشن ساختن آیات قرآن معرفی کرد. اما از آنجا که پیامبر در مدت عمر شریفشان نمی‌توانستند همه مجملات دینی را برای مردم شرح دهند و در حقیقت فرصت لازم برای نهادینه کردن دین در جامعه را نداشتند و لذا خداوند مکملی را برای امر هدایت قرار داد که شروع آن از غدیر خم رقم خورد.
اما امامان معصوم نیز مورد ظلم ظالمین قرار گرفتند و با محدودیت و تقیه روبرو شدند که باز هم نتوانستند اهداف و غایت دین را به کمال برسانند. آنچه از احادیث برداشت می‌شود این است که امام زمان(عج) همان مکمل حرکت سعادت‌بخش پیامبر و متمم اهداف دین است و در حقیقت مهدویت و مبعث به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر به هم گره خورده‌اند.
ایکنا _ از دیدگاه شما چه اهداف ناتمامی وجود دارد که در جامعه مهدوی محقق خواهد شد؟
رفع جاهلیت و تثبیت عبودیت، پیامبر می‌فرمایند «بدانید تمام باورها و رسم‌های ایام جاهلیت را زیر پای خود نهاده و باطل اعلام می‌کنم». عصر جاهلی مجموعه‌ای از روش‌های غلط چه در زمینه تفکر و ملاک ارزش‌ها و چه در سبک زندگی بود؛ و پیامبر همه عمر خود را صرف تغییر منش جاهلی کرد و راه سعادت را از بت‌پرستی و شرک در عمل به توحید تغییر داده و در کالبد بی‌جان زندگی مردم عصر جاهلی روحی تازه دمید. اما متأسفانه پس از رحلت ایشان طبق برخی از احادیث اکثر مردم دوباره به جاهلیت بازگشتند و تا امروز این جاهلیت ادامه دارد، با این تفاوت که جاهلیت از حالت سنتی به مدرن تغییر پیدا کرده است.
اخلاق و تزکیه، دومین هدف محقق نشده است، دین اسلام دین اخلاق است خود پیامبر در بیان فلسفه بعثت فرموده است «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» و یا قرآن درباره تطهیر نفس می‌فرماید «لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلیَ المُؤْمِنینَ إذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسولاً مِنْ أنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَیُزَکّیهِمْ … خداوند متعال بر مؤمنان منت نهاد هنگامی که در میان آنها پیامبری از جنس خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند و آنها را پاک کند» (آل عمران / آیه 164). اما پیاده کردن اخلاق هم آن طور که می‌بایست به فعلیت نرسید و جامعه اسلامی هیچگاه جامعه‌ای اخلاقی به شمار نمی‌رفت؛ به همین دلیل لازم است این بخش از اسلام نیز به سرانجام برسد.
عدالت پیشگی نیز در دوران بعثت پیامبر به طور کامل محقق نشد، یکی از اهداف اصلی و اساسی اسلام، توزیع عادلانه نعمت‌های خدادادی است. یعنی این طور نباشد که یک نفر همه چیز داشته باشد ولی یک نفر دیگر به نان شب محتاج بماند. گرچه در زمان خلافت امیرالمؤمنین(ع) جامعه اسلامی کمی طعم عدالت‌طلبی و عدالت‌خواهی را چشید اما بعد از ایشان تا امروز هیچگاه و در هیچ جایی از ممالک اسلامی عدالت به معنای واقعی و مورد پسند اسلام دیده نشد.
وحدت جامعه انسانی نیز چهارمین هدف محقق نشده است. «کانَ النّاسُ أُمَةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللهُ النَّبیّینَ مُبَشّرینَ وَمُنْذِرینَ وَأنْزَلَ مَعَهُمْ الْکِتابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النّاسِ فیما اخْتَلَفوا فیهِ مردم [در ابتدای تشکیل اجتماع] گروهی واحد و یک دست بودند [و اختلاف و تضادی در امور زندگی نداشتند] ، پس [از پدید آمدن اختلاف و تضاد] خدا پیامبرانی را مژده دهنده و بیم‌رسان برانگیخت، و با آنان به درستی و راستی کتاب را نازل کرد، تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند، داوری کند» . انبیاء به خصوص پیامبر اسلام(ص) با اختلاف و شکاف در بین مردم مخالف بودند و روش آنها در جامعه باعث می‌شد که اختلافات از بین برود.
بنابراین دینی که بر رسول الله(ص) نازل شد و او به مردم ابلاغ کرد بی‌اشکال بود، اما مسلمانان نتوانستند این برنامه کاربردی را حفظ کنند و به کار گیرند. از طرفی دین اسلام آخرین دین است و اگر کامل نشود غرض خداوند از هدایتگر بودن آخرین دین زیر سؤال می‌رود لذا باید کسی باشد که دین را همانگونه که هست به مردم عرضه کند. آنچه که از احادیث برداشت می‌شود این است که در حکومت امام زمان(عج) همه آرمان‌های دین اسلام تحقق پیدا می‌کند؛ اکثریت مردم دنیا یکتاپرست می‌شوند و تحت لوای واحد قرار می‌گیرند و حکومت یکپارچه جهانی فعلیت می‌یابد و از طرفی وضعیت معیشت مردم به قدری خوب می‌شود که دیگر هیچ کس نیازمند نخواهد بود و این یعنی تحقق عدالت. مردم آن عصر هیچ انگیزه‌ای برای خیانت یا دزدی و یا تجاوز به حقوق دیگران ندارند و این یعنی پیاده شدن اخلاقی که پیامبر برای تحقق آن مبعوث شدند.
از آنچه گذشت معلوم می‌شود که هنوز حرکتی که پیامبر روز بیست و هفتم رجب آغاز کردند به پایان نرسیده است و همه ما باید برای تحقق آن اهداف و آرمان‌ها تلاش کنیم تا اینکه صاحب اصلی دین ظهور کند و همه کاستی‌ها و کمبودها را به بهترین نحو جبران کند.
عاطفه ابرار پیراسته
انتهای پیام
منبع
