در جهان الگوریتمی، تصمیمگیریها، دادوستدها، رفتوشدهای فیزیکی و غیرفیزیکی و بسیاری از جنبههای زندگی روزمره آدمی، توسط الگوریتمها شکل میگیرد و هدایت میشود. الگوریتمها در واقع مجموعهای از دستورالعملهای دقیق هستند که رایانهها به ما میگویند تا یک مساله را حل کنیم و یا راهحل را در اختیار ما قرار میدهند.
در دنیای امروز، این الگوریتمها در همه جا حضور دارند؛ از موتورهای جستوجوی اینترنتی گرفته تا شبکههای اجتماعی، سیستمهای توصیهکننده، خودروهای خودران و حتی دستگاههای پزشکی.
تعدادی از ویژگیهای منفی، مثبت و آیندهنگرانه این جهان
۱. شخصیسازی گسترده:
دسترسی به محصولات، خدمات و محتواهای کاملاً متناسب با نیازها و علایق فردی مهیا و ممکن شده است.
۲. افزایش بهرهوری:
اتوماسیون بسیاری از وظایف روزمره را برعهده گرفته و کارایی انسانی در حوزههای مختلف بهبود پیدا کرده است.
۳. دسترسی آسان به اطلاعات:
امکان یافتن هرگونه اطلاعات در کسری از ثانیه برای کاربران به خوبی فراهم است.
۴. ارتباطات گسترده:
ارتباط با افراد در سراسر جهان به صورت لحظهای و آسان مقدور است و دیگر مهم نیست کجا هستی، کافی است به اینترنت متصل باشی.
۵. نوآوری و خلاقیت:
الگوریتمها ایجاد فرصتهای جدید برای نوآوری و توسعه محصولات و خدمات به وجود آوردهاند.
۶. بهبود مراقبتهای بهداشتی:
استفاده از الگوریتمها برای تشخیص زودهنگام بیماریها و ارائه درمانهای شخصیسازی شده، رایج شده است.
۷. تسهیل آموزش:
دسترسی به منابع آموزشی متنوع و با کیفیت از سراسر جهان با استفاده از برنامههایی که در نهان توسط الگوریتمها اداره میشود، فراهم است.
۸. کاهش خطاهای انسانی:
اتوماسیون فرآیندهای تکراری را کلهش داده و احتمال خطاهای انسانی را بسیار کمتر از قبل کرده است.
۹. دموکراتیزاسیون اطلاعات:
در یک نگاه کلی همه افراد به اطلاعات دسترسی برابر پیدا کردهاند.
۱۰. شفافیت بیشتر:
امکان بررسی و ارزیابی تصمیمگیریهای الگوریتمی به خوبی وجود دارد و نوعی نظارت عمومی تقویت شده، بر الگوریتمها حاکم است.
۱۱. همکاری گسترده:
همکاری بین افراد و سازمانها در سراسر جهان تسهیل یافته است.
۱۲. توسعه اقتصاد دیجیتال:
در جهان الگوریتمی، فرصتهای شغلی جدید ایجاد شده و اقتصاد دیجیتال رشد چشمگیری داشته است.
۱۳. بهبود کیفیت زندگی:
در جهان الگوریتمی دسترسی به خدمات بهتر و راحتتر شده است.
۱۴. حریم خصوصی کمتر:
الگوریتمها برای کارآمدی بیشتر، نسبت به جمعآوری و استفاده از دادههای شخصی به صورت گسترده اقدام میکنند.
۱۵. تقویت نابرابری:
با اهمیت یافتن اینترنت، افزایش شکاف بین افراد دارای دسترسی به فناوری و سایرین، معناداراتر از گذشته شده است.
۱۶. اعتیاد به فناوری:
وابستگی انسان، به دستگاههای دیجیتال و شبکههای اجتماعی بیش از پیش شده است و با نوعی بیماریهای جدید روبهرو هستیم.
۱۷. کاهش تعاملات اجتماعی:
تعاملات رو در رو جایگزین تعاملات آنلاین شدهاند.
۱۸. ترویج الگوهای مصرفی:
سامانههای الگوریتمی، مصرف بیشتر را تبلیغ میکنند و در عین حال نیازهای جدید یا کاذب نیز به وجود میآورند.
۱۹. تقویت تعصبها:
با توجه به حضور الگوریتمهای توصیهگر، تعصبهای گوناگون، تقویت میشود. الگوریتم توصیهگر، یک سیستم هوشمند است که با تحلیل دادههای گذشته کاربران، تلاش میکند محصولات، خدمات، محتوا یا هر چیز دیگری را که کاربر به آن علاقهمند است، به او پیشنهاد دهد.
۲۰. خطر دستکاری اطلاعات:
امکان دستکاری اطلاعات و انتشار اخبار جعلی به سهولت ممکن شده است.
۲۱. کاهش خلاقیت انسانی:
اتکا بیش از حد به الگوریتمها خلاقیت ماشینی/الگوریتمی را بر خلاقیت انسانی مقدم کرده است.
۲۲. تغییر ماهیت کار و شغل:
اتوماسیون بسیاری از مشاغل را کنار میگذارد و مشاغل جدید تولید میکند.
۲۳. وابستگی به شرکتهای بزرگ فناوری:
قدرت شرکتهای بزرگ فناوری افزایش پیدا کرده و رقابت کاهشی شده است.
۲۴. کاهش اعتماد به نهادها:
اعتماد به نهادهای دولتی و خصوصی، با اعتماد به سامانههای الگوریتمی جابهجا شده است.
۲۵. خطر سوء استفاده از دادهها:
استفاده غیرمجاز از دادههای شخصی برای اهداف تجاری یا سیاسی، ممکن شده است.
۲۶. مسئولیتپذیری الگوریتمها:
همزمان با توسعه الگوریتمها نیازمند مسئولیتپذیری بیشتر آنها در جهات عدالت و شفافیت وجود دارد.
۲۷. شراکت الگوریتمها در حاکمیت دولتها:
واقعیت اینکه شرکتهایی که به تولید الگوریتم مشغولند، خود نیز به عنوان جریانی حاکم تبدیل میشوند. از این رو، تدوین قوانین و مقررات برای کنترل توسعه و استفاده از الگوریتمها بسیار ضروری است.
۲۸. آموزش دیجیتال:
آموزش مهارتهای دیجیتال به همه افراد به خوبی امکانپذیر است.
۲۹. توسعه حق فردی:
با توجه به ضرورت حفاظت از دادههای شخصی، تدوین قوانین در این خصوص توسعه پیدا کرده است.
۳۰. پیشران تغییرات اجتماعی:
الگوریتمها به عنوان پیشران تغییرات اجتنماعی شناخته میشوند.
۳۱. توسعه هوش مصنوعی:
جهان الگوریتمی یعنی توسعه انواعی از هوش مصنوعی که باید توجه داشت که این توسعه به گونهای باشد که ارزشهای انسانی را رعایت کند.
۳۲. ترویج سواد دیجیتال:
آگاهی افراد در مورد شیوه کارکرد الگوریتمها و خطرات آن افزایش یافته است.
۳۳. برهم خوردن تعادل میان انسان و ماشین:
در حال حاضر با نوعی برهمخوردگی تعادل میان انسان و ماشین روبهرو هستیم.
۳۴. تنوع و شمولیت:
الگوریتمها در بسیاری از حوزهها حضور دارند که هم نشان از تنوع و هم شمولیت آن است.
۳۵. ظهور هوش مصنوعی عمومی:
هوش مصنوعی با توانایی انجام هر کاری که انسان میتواند انجام دهد، توسعه پیدا خواهد کرد.
۳۶. واقعیت مجازی و افزوده:
دنیای فیزیکی و دنیای دیجیتال بیش از پیش ادغام خواهند شد.
۳۷. اینترنت اشیا:
اتصال همه چیز به اینترنت در حال وقوع است.
۳۸. گسترش بیوتکنولوژی:
استفاده از فناوری برای بهبود سلامت انسان و طول عمرِ بیشتر، بسیار گسترش پیدا خواهد کرد.
۳۹. گسترش نانوتکنولوژی:
ساخت دستگاهها در مقیاس اتمی بیشتر خواهد شد.
۴۰. تسهیل سفر:
الگوریتمها به توسعه گردشگری کمک کرده و آن را گسترش خواهند داد.
۴۱. شهرهای هوشمند:
شهرها نسبت به گذشته هوشمندتر شده و با شهرهای هوشمند جدید روبهرو خواهیم بود.
آینده جهان الگوریتمیتر از اکنون خواهد بود و بسیار روشن است. با پیشرفت فناوری، الگوریتمها نقش پررنگتری در زندگی ما ایفا خواهند کرد اما برای اینکه از مزایای این فناوری بهرهمند شویم و از خطرات آن جلوگیری کنیم، باید به صورت آگاهانه و مسئولانه از آن استفاده کنیم.
منبع