چالش آب و ضرورت بازچرخانی فاضلاب برای صنایع اردبیل

به گزارش خبرنگار ایرنا، استان اردبیل بر اساس آمارهای موجود، از نظر بارندگی در مقایسه با استان‌های شمال‌غرب کشور یعنی آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، زنجان که به لحاظ اقلیمی در شرایطی تا حدودی مشابه هستند، در جایگاه چهارم قرار دارد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل با اشاره به افزایش سالانه هدررفت آب و کاهش ذخایر سدهای استان، حجم ذخیره کل ۵۳ سد استان را ۵۸۲ میلیون متر مکعب اعلام کرده که ۶۱ میلیون متر مکعب آن، حجم مرده و بقیه قابل بهره‌برداری است.

علی حیدری اناری میزان منابع آب استان اعم از آب‌های سطحی و زیرزمینی را ۲.۲ میلیارد متر مکعب گزارش می‌دهد که از این میزان ۱.۸ دهم میلیارد متر مکعب مربوط به آب‌های سطحی و بقیه مربوط به آب‌های زیرزمینی است.

به گفته او استان اردبیل با توجه به کاهش بارش در سال‌های اخیر و مصرف بی رویه در بخش‌های مختلف، با تنش آبی مواجه است و در این شرایط، علاوه بر مدیریت مصارف و منابع و صرفه جویی عمومی، بازچرخانی پساب برای مصارف صنعتی اهمیت پیدا می‌کند.

فعالیت ۲۰ شهرک و ناحیه صنعتی در استان اردبیل

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اردبیل با اشاره به فعال بودن بیش از ۹۰ درصد واحدهای تولیدی و صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی استان، از دایر بودن ۲۰ شهرک و ناحیه صنعتی با مساحت یک هزار و ۴۰۰ هکتار در استان اردبیل خبر داده است.

هاشم علایی گفت: در همه شهرستان‌های استان غیر از سرعین، شهرک و ناحیه صنعتی راه‌اندازی شده و بیش از ۷۰۰ قرارداد حق بهره‌برداری زمین با سرمایه‌گذاران در شهرک‌های صنعتی استان منعقد شده و بیش از هشت هزار نفر در شهرک های صنعتی استان فعال هستند.

وی شمار واحدهای صنعتی و کارگاهی فعال در استان را افزون بر یک هزار و ۱۲۴ واحد صنعتی، بیش از ۲۰۰ واحد معدنی و نزدیک به ۶۰ هزار واحد صنفی تولیدی، توزیعی و خدماتی دارای پروانه بهره‌برداری اعلام کرد.

ضرورت ورود دستگاه‌های حاکمیتی برای تمکین صنایع به استفاده از پساب

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اردبیل به عنوان متولی بازچرخانی فاضلاب و پساب، ظرفیت تولید پساب در استان را سالانه ۳۷ میلیون متر مکعب اعلام می کند که هر سال سه میلیون متر مکعب آن به واحدهای صنعتی از جمله نیروگاه سبلان عرضه می‌شود.

مسعود خیرجو با اشاره به کمبود منابع آب، متذکر شده که طبق قانون برنامه ششم توسعه کشور باید در مدیریت مصرف آب، از بازچرخانی پساب استفاده شود و آب صنایع بزرگ از چاه یا شبکه قطع و از پساب تامین شود.

طبق اعلام وی شرکت آب و فاضلاب استان اردبیل در اجرای قانون استفاده از پساب برای مدیریت مصرف آب، پساب لازم برخی صنایع استان از جمله فولاد اردبیل و نیروگاه سیکل ترکیبی سبلان را به آنها اختصاص داده است.

وی همچنین از مذاکره با چند واحد صنعتی از جمله معدن کارخانه چدن اسفنجی، سیمان اردبیل، آرتا انرژی و مس مشگین‌شهر خبر داد که متعهد شده اند با قراردادهای بیع متقابل برای تامین آب خود از پساب فاضلاب، اقدام کنند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اردبیل حمایت و همراهی نهادهای حاکمیتی و نظارتی از جمله استانداری و شرکت آب منطقه‌ای را برای ترویج استفاده صنایع از پساب ضروری دانست تا با اتکا به نص صریح قانون عدم تخصیص آب و قطع آب شیرین صنایع، شرکت آب و فاضلاب اردبیل توفیق لازم در مدیریت و عرضه پساب را به دست آورد.

خیرجو تصریح کرد: از منابع حاصل از فروش پساب، می‌توان بخشی از طرح‌های نیمه‌تمام تاسیسات فاضلاب را تکمیل کرد و برای حفاظت محیط زیست توام با توسعه زیرساخت‌ها گام اساسی برداشت.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اردبیل ورود مراکز علمی و دانش‌بنیان برای استفاده از تکنولوژی‌ نوین و جا انداختن بهره‌برداری از پساب به جای آب شیرین در صنایع را لازم دانست و گفت: پساب، منبعی مهم برای مصارف صنعتی است و برابر قانون، بسیاری از واحدهای صنعتی حق استفاده از آب شرب و شهری را ندارند و باید نیاز خود را از پساب یا از محل بازچرخانی آب تامین کنند.

پساب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل قابل بازچرخانی نیست

مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست شهرک‌های صنعتی استان اردبیل، عمده پساب صنعتی موجود در مناطق و نواحی صنعتی استان را مربوط به شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل دانست و گفت: ۲ مدول یا محل دورریز پساب این شهرک هر کدام با ۲ هزار و ۵۰۰ متر مکعب ظرفیت خروجی در شبانه روز فعال است.

توحید رزمی گفت: مدول نخست در سال ۱۳۸۷ و مدلول دوم در سال ۱۴۰۲ به بهره برداری رسیده است و خروجی پساب این شهرک از ناحیه هر دو مدول به رودخانه قره سو منتقل می‌شود.

وی ادامه داد: در طراحی و راه اندازی مدول ها همه مباحث فنی و استانداردهای زیست محیطی لحاظ شده و قبل از راه اندازی آنها از تاسیسات فاضلاب برخی استان‌ها از جمله سمنان بازدید کردیم تا با الگوبرداری از آنها هر گونه نقص احتمالی در مدیریت پساب شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل رفع شود.

وی اضافه کرد: خروجی برخی واحدهای صنعتی از نظر استاندارد های لازم بازچرخانی پساب، در حد استاندارد نیست و اخطارهای لازم به واحدهای آلاینده داده شده و اداره کل محیط زیست استان نیز مدام بازرسی می کند، اما هنوز با کیفیت لازم برای پساب قابل بازچرخانی فاصله داریم.

رزمی تصریح کرد: موضوع تمکین نکردن برخی واحدهای صنعتی را با دادستانی اردبیل در میان گذاشته شده است و بازدیدهای میدانی صورت گرفت و در صورت نیاز از ظرفیت دستگاه قضایی استان برای مجاب کردن صنایع آلاینده به استانداردسازی خروجی پساب استفاده خواهد شد.

مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست شهرک‌های صنعتی استان اردبیل گفت: صنایع آب‌بر دیگری نظیر فولاد در شهرک صنعتی مستقر خواهد شد و به بازچرخانی آب برای تامین نیاز آبی آنگونه واحدها احتیاج خواهیم داشت و باید واحدهای صنعتی، شرایط پساب خود را برای امکان بازچرخانی آماده کنند.

رزمی امکان استفاده از پساب شهرک صنعتی شماره ۲ برای صنایع فعال در داخل و خارج شهرک را مطرح کرد و افزود: میزان پساب شهرک صنعتی شماره یک اردبیل حدود ۴۰۰ متر مکعب در شبانه روز است و خوشبختانه از نظر معیارهای زیست محیطی در حد استاندارد است و به طور مستقیم به شبکه فاضلاب شهری هدایت می شود.

وی همچنین از برنامه‌ریزی برای احداث ایستگاه موقت زباله و واگذاری آن به شرکت خدمات جهت مدیریت پسماند در فضای شهرک صنعتی شماره ۲ اردبیل خبر داد و گفت: تلاش می‌کنیم در کنار مدیریت پساب، امحای اصولی زباله را نیز جدی بگیریم.

وی میزان پساب یا فاضلاب واحدهای صنعتی فعال در شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی شهرستان‌های استان اردبیل را کمتر از مقداری دانست که زمینه بازچرخانی را داشته باشد.

انطباق پساب سبلان پارچه با استاندارهای زیست محیطی

مدیرعامل کارخانه تجارت دوخت برتر سبلان نیز از مدیریت پساب این واحد صنعتی و تولیدی خبر داد و گفت: برابر بازدیدها و آزمایش‌های به عمل آمده، پساب این کارخانه استانداردهای لازم را دارد و نظارت مستمر بر آن اعمال می‌شود و توسعه فضای سبز نیز در دستور کار است.

اکبر خدامی اظهار کرد: در دوره مدیریت‌های گذشته، حرف و حدیث‌هایی از آلاینده بودن پساب و آلودگی رودخانه قره‌سو از ناحیه کارخانه سبلان پارچه بر سر زبان‌ها بود اما اکنون تامین با اقدامات فنی و مهندسی، پساب کارخانه با استانداردهای قانونی و زیست محیطی تطابق دارد و از ناحیه کارخانه بر محیط زیست و طبیعت اطراف تهدیدی متوجه نیست.

به گفته مدیرعامل تجارت دوخت برتر سبلان این مجموعه عظیم صنعتی و تولیدی دارای هفت کارخانه و سالن بسیار بزرگ شامل ورودی پنبه و حلاجی و ریسندگی، پارچه جین، پارچه لی سبز، رنگ ، طرح و چاپ، پلیوریافی، دوزندگی و نظایر آن است و انواع پارچه، تیشرت، لباس زیر، مدرسه، کار، لباس‌های طرح‌دار و ساده ، پلیور، شلوار و پوشاک ظریف و ضخیم زنانه، بچگانه و مردانه زمستانه و بهاره را تولید می‌کند.

با تامل در وضعیت فعلی فاضلاب بخش صنعت در استان اردبیل، با وجود اینکه تنش و کمبود آبی حاصل از کاهش بارشها و هدررفت آب، ضرورت بازچرخانی فاضلاب را حداقل بخش صنعت ایجاب می کند، اما این استان هنوز گام‌های اولیه را در این مسیر بر می دارد و برای تحقق استفاده همگانی صنعت از پساب، باید دستگاه های حاکمیتی همچون دادگستری، حفاظت محیط زیست و شرکت آب منطقه ای و حتی فعلان و حامیان محیط زیست وارد میدان شوند تا همکاری متولیان صنعت به معنای واقعی جلب شود.

استان اردبیل با جمعیت افزون بر یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در شمال‌غربی ایران و همجوار با استان‌های آذربایجان‌شرقی، زنجان و کشور جمهوری آذربایجان قرار دارد.