نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیدولت دوم «دونالد ترامپ» سیاستی پیچیده و پرابهام را در قبال ایران در پیش گرفته است. در حالی که رئیس‌جمهور آمریکا در مواضع اخیر خود از تمایل به توافق با ایران در راستای کمک به شکوفایی اقتصادی کشورمان سخن گفته، هم‌زمان در چهارم فوریه ۲۰۲۵ (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) سندی در قالب یادداشت ریاست‌جمهوری را امضا کرده که سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را مجددا برقرار می‌سازد.
این تناقض ظاهری تا حد زیادی ناشی از نفوذ گسترده جناح ضدایرانی در کابینه جدید ترامپ است که شامل افرادی مانند «مارکو روبیو» وزیر خارجه، «پیت هگست» وزیر دفاع، «جان راتکلیف» رئیس سازمان سیا، «مایک والتز» مشاور امنیت ملی، «مایک هاکبی» سفیر آمریکا در اسرائیل، «مورگان اورتگاس» معاون نماینده ویژه ریاست‌جمهوری برای صلح خاورمیانه و «الیز استفانیک» سفیر آمریکا در سازمان ملل می‌شود.
این افراد در موضع‌گیری‌های خود بارها نشان داده‌اند به‌شدت مخالف هرگونه تعامل دیپلماتیک با تهران هستند و سیاست‌هایی تهاجمی‌تر از دوره اول ترامپ را در رابطه با جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌کنند.
با توجه به ترکیب تندرو دولت دوم ترامپ و احتمال افزایش تنش‌ها، این پرسش‌ها مطرح می‌شود که سیاست‌های دولت جدید آمریکا در قبال ایران، چه سمت و سویی به رویکردهای متقابل خواهد داد؟ آیا این سیاست‌ها تنش‌ها میان دو کشور را افزایش خواهد داد یا همچنان روزنه‌هایی برای فعال شدن دیپلماسی باقی می‌ماند؟
در ادامه، ضمن اشاره به اعضای جناح ضدایرانی دولت دوم ترامپ و مواضع آنها در رابطه با جمهوری اسلامی ایران، به بررسی و ارزیابی نقش و تاثیر این افراد بر رویکرد ترامپ در مواجهه با تهران خواهیم پرداخت.
سردسته‌های جریان ضدایران در کابینه ترامپ
همانگونه که انتظار می‌رفت، ترامپ برخی از تندروترین جمهوری‌خواهانِ ضدایران را در دولت دوم خود وارد کرده و برخی از پست‌های کلیدی دولت را در اختیار آنها قرار داده است. حضور این افراد در کنار ترامپ می‌تواند تنش‌ها میان واشنگتن و تهران را تا سطح بی‌سابقه‌ای افزایش دهد. در ادامه، ضمن معرفی این افراد، به مهمترین مواضع آنها علیه جمهوری اسلامی ایران می‌پردازیم:
مارکو روبیو وزیر خارجه
روبیو به عنوان سناتور جمهوری‌خواه از ایالت فلوریدا همواره از منتقدان سرسخت ایران بوده و خواستار اعمال تحریم‌های شدید و حتی اقدام نظامی علیه ایران است. وزیر امور خارجه دولت دوم ترامپ از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای با ایران به شمار می‌رفت و معتقد بود که این توافق به ایران اجازه می‌دهد به تدریج به سلاح هسته‌ای دست یابد.
روبیو در اکتبر ۲۰۲۴، پس از حملات موشکی ایران به اسرائیل، اظهار داشت که «حمله موشکی بی‌رحمانه ایران علیه غیرنظامیان اسرائیلی نشان می‌دهد که ایران به دنبال تسلط بر خاورمیانه از طریق مرگ و هرج و مرج است.» با این ادعا، او خواستار بازگشت به کمپین فشار حداکثری علیه تهران شد.
پیت هگست رئیس پنتاگون
پیت هگست، کهنه‌سرباز جنگ‌های عراق و افغانستان و مجری سابق شبکه فاکس نیوز، به مواضع تند و حمایت از اقدامات نظامی علیه ایران شهرت دارد. در ژانویه ۲۰۲۰، هگست از تصمیم ترامپ برای ترور سردار قاسم سلیمانی حمایت کرد و پیشنهاد داد که «در صورت نگهداری سلاح در اماکن فرهنگی ایران، این اماکن بمباران شوند». همچنین، وی از حامیان حمله رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای ایران به شمار می‌رود.
مایک والتز مشاور امنیت ملی
والتز نیز نماینده جمهوری‌خواه ایالت فلوریدا و ژنرال سابق ارتش آمریکا بوده که مواضع تندی علیه ایران دارد و از حامیان سرسخت اسرائیل محسوب می‌شود. در اکتبر ۲۰۲۴، والتز پیشنهاد کرد که «رژیم صهیونیستی باید به جزیره خارک، یعنی مرکز کلیدی تاسیسات صادرات نفت ایران و تأسیسات هسته‌ای نطنز حمله کند» و از فشار دولت جو بایدن به نتانیاهو برای محدود کردن این حملات انتقاد کرد.
در اظهار نظری دیگر در سپتامبر ۲۰۲۴، والتز تاکید کرد که ایالات متحده باید بر حماس و حامیان ایرانی آن فشار بیاورد و دولت بایدن را متهم کرد که فشار یک‌طرفه‌ای بر اسرائیل برای توافق آتش‌بس با حماس اعمال می‌کند.
جان راتکلیف رئیس سازمان سیا
راتکلیف نماینده سابق کنگره از ایالت تگزاس و مدیر اطلاعات ملی در دوره اول ترامپ است که مواضع سخت‌گیرانه‌ای نسبت به ایران دارد. «در جریان انتخابات ۲۰۲۰، راتکلیف ایران را به ارسال ایمیل‌های تهدیدآمیز به رأی‌دهندگان آمریکایی متهم کرد». همچنین، وی از مخالفان تصمیم دولت بایدن برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی بود.
مورگان اورتگاس معاون نماینده ویژه ریاست‌جمهوری برای صلح خاورمیانه
اورتگاس به‌عنوان معاون «استیون ویتکاف» نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه در دولت دوم ترامپ منصوب شده است. وی نیز مواضع ضدایرانی داشته و از حامیان خروج آمریکا از برجام بوده است. در ژوئن ۲۰۲۴، اورتگاس در مصاحبه‌ای با شبکه ایران‌اینترنشنال، از سیاست‌های دولت بایدن در قبال ایران انتقاد کرد و خواستار اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری علیه تهران شد.
مایک هاکبی سفیر آمریکا در اسرائیل
هاکبی فرماندار سابق آرکانزاس و از حامیان سرسخت اسرائیل است که برجام را با هولوکاست مقایسه کرده و آن را به‌شدت مورد انتقاد قرار داده بود. هاکبی نیز از حامیان حمله رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای ایران است.
الیز استفانیک سفیر آمریکا در سازمان ملل
استفانیک نماینده جمهوری‌خواه ایالت نیویورک از تحریم‌های شدیدتر علیه ایران حمایت کرده و خواستار پاسخ قاطع به فعالیت‌های منطقه‌ای ایران شده است. او همچنین برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی برای امنیت جهانی می‌داند و خواستار اقدامات بین‌المللی برای مهار آن است.
تقویت مواضع ضدایرانی در دولت دوم ترامپ و نتایج احتمالی آن
حضور این افراد به عنوان برخی از تندروترین چهره‌های ضدایرانی در دولت دوم ترامپ، تاثیرات مهمی بر شکل‌دهی به ذهنیت وی و در نتیجه، سیاست دولت او در نوع مواجهه با جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت. نخستین نشانه تاثیر این جناح، امضای یادداشت بازگشت سیاست فشار حداکثری علیه ایران است.
بنابراین، با بررسی مواضع و سوابق این افراد می‌توان احتمال داد که سیاست‌های این دولت در قبال ایران با شدت و حدت بیشتری نسبت به دوره اول وی دنبال خواهد شد. بر این مبنا، مهمترین محورهای سیاست ضدایرانی احتمالی دولت دوم ترامپ را می‌توان در چند حوزه کلیدی تحلیل کرد:
تشدید سیاست فشار حداکثری علیه ایران
با توجه به حضور پررنگ جناح ضدایرانی در دولت دوم ترامپ و نقش آنها در تصمیمات کلیدی این دولت در رابطه با تهران، یکی از اهداف اصلی دولت دوم ترامپ، احیای سیاست فشار حداکثری علیه ایران، در صورت شکست مسیر گفت‌وگو، خواهد بود. امضای یادداشت روز چهارم فوریه نشان‌دهنده وزن این افراد در تعیین سیاست دولت ترامپ در برابر ایران است. افرادی مانند روبیو و راتکلیف با تأکید بر تحریم‌های شدیدتر، تلاش خواهند کرد با افزایش فشارهای تحریمی، اقتصاد ایران را بیش از پیش تحت فشار قرار دهند.
تقویت همکاری نظامی و اطلاعاتی با اسرائیل و کشورهای منطقه علیه ایران
یکی از مهمترین جنبه‌های سیاست ترامپ در قبال ایران، افزایش حمایت از اسرائیل در مقابله با نفوذ منطقه‌ای تهران خواهد بود. انتصاب مایک هاکبی به‌عنوان سفیر آمریکا در اسرائیل و مایک والتز به‌عنوان مشاور امنیت ملی، نشانه‌هایی از این سیاست است. این افراد از حامیان سرسخت حملات نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران و تقویت روابط آمریکا با اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در مقابله با نفوذ ایران هستند.
تلاش برای انزوای دیپلماتیک ایران
در حالی که دولت جو بایدن تلاش داشت که ایران را به میز مذاکره بازگرداند، کابینه دوم ترامپ احتمالا سیاستی متضاد را دنبال خواهد کرد. هرچند ترامپ در سخنرانی پس از امضای یادداشت ریاست جمهوری ابراز تمایل کرد که بتواند به توافق مطلوبی با ایران دست یابد، اما باید در نظر داشت که حضور افرادی مانند مارکو روبیو، مایک والتز و جان راتکلیف، که همگی از مخالفان سرسخت برجام هستند و معتقدند که هرگونه توافق هسته‌ای با ایران، به تقویت حکومت ایران منجر خواهد شد، می‌تواند مسیر گفت‌وگو با تهران را با مانع‌تراشی مواجه سازند.
در صورت موفقیت آنها، ترامپ فشارها بر متحدان اروپایی و منطقه‌ای خود را در جهت همراهی با سیاست‌های وی در رابطه با ایران و انزوای تهران افزایش خواهد داد. همچنین در صورت موفقیت این افراد، فشارها برای کاهش نقش ایران در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزایش خواهد یافت و تلاش آنها برای افزایش تحریم‌های چندجانبه علیه ایران در سطح بین‌المللی شدت خواهد گرفت.
تلاش برای افزایش تنش‌های نظامی و تحریک به اقدام نظامی مستقیم
هرچند ترامپ بارها اعلام کرده است که خواهان آغاز جنگی دیگر در خاورمیانه نیست، اما با توجه به ترکیب کابینه وی و در صورت شکست دیپلماسی، امکان بروز تنش‌های نظامی مورد توجه برخی تحلیلگران است.
پیت هگست به عنوان وزیر دفاع و مایک والتز به عنوان مشاور امنیت ملی، از افرادی هستند که به اقدامات نظامی علیه ایران تمایل دارند. پیشنهاداتی نظیر حمله به تأسیسات نفتی ایران در جزیره خارک و بمباران سایت‌های هسته‌ای نطنز و فردو، نشانه‌هایی از اقدامات مورد نظر آنان است.
در نهایت و به عنوان جمع‌بندی باید گفت تأثیر نهایی جناح ضدایرانی دولت دوم ترامپ بر سیاست‌های دولت وی در رابطه با جمهوری اسلامی ایران، به عوامل متعددی از جمله واکنش‌های بین‌المللی، تحولات منطقه‌ای و تصمیمات شخص رئیس‌جمهور بستگی دارد. اما حضور این چهره‌ها در کابینه نشان‌دهنده تمایل دولت به اتخاذ رویکردی سخت‌گیرانه‌تر در قبال ایران است.
منبع
