در روز هشتم جشنواره فیلم فجر، فیلمهای «شوهر ستاره»، «پیشمرگ» و «ماریا» در کاخ رسانه به نمایش در آمدند که در ادامه تحلیل ساختاری و نقد آنها ارائه شده است.
«شوهر ستاره» و یک بازی درخشان
فیلم «شوهر ستاره» سومین ساخته «ابراهیم ایرجزاد» یکی از فیلمهای حاضر در جشنواره فیلم فجر است؛ فیلمی با مضمون اجتماعی و خانوادگی به تهیهکنندگی علی اوجی که در بخش مسابقه حضور دارد. خلاصه داستان فیلم شوهر ستاره را اینطور گفتهاند؛ داستان ستاره، زنی بیوه و کارگر است که پس از مواجهه با علائم یائسگی زودرس، تصمیم میگیرد زندگیاش را تغییر دهد.
شوهر ستاره از فیلمهای دغدغهمند امسال جشنواره فیلم فجر است که سعی دارد صریحتر و جسورانهتر مشکلات زنان در جامعه امروز ایران را مطرح کند، مشکلاتی که به نظر در رسانهها و افکار عمومی تابوست و از این لحاظ ایرجزاد سعی کرده تابوشکنی کند.
فیلم، داستان زنی تنهاست که به هر دری میزند تا سر کار رود و نمیشود و بعد متوجه میشود باید ازدواج کند و به اصطلاح دنبال شوهر میگردد. ایرجزاد از اینکه این قدر عامیانه زن ایرانی فیلمش را تصویر کند، ترسی نداشته و تلاشش را برای هر چه واقعیتر کردن یک زن معمولی در ایران معاصر نشان داده است.
در سوی مقابل و در قیاس با مضامین انسانی و اجتماعی فیلم، پرداخت قصه و شخصیتها امتیاز خوبی نمیگیرد. کارگردانی ایرجزاد از فیلمنامه جلوتر است و با وجود برخی دیالوگهای درخشان و واقعی، فضای کلی قصه باورپذیری کمی دارد. نوع مواجهه و آشنایی نادری و بهداد با تاکسی اینترنتی و تداوم این رابطه، تنها برای توجیه مضامین فیلم بوده؛ ازاینرو شوهر ستاره دچار نوعی مضمونزدگی میشود و برای دکمهها کت و شلوار میدوزد.
بازی «فریبا نادری» از امتیازات فیلم است و به نظر، بهترین بازی کارنامه کاری او محسوب میشود؛ نقش زنی ساده، بسیار معمولی و تنها که سعی دارد هر طور شده، حق و حقوق خود از این زندگی بگیرد.
«ماریا» و تبعات فضای مجازی
«مهدی اصغری ازغدی» برای نخستین بار با فیلم «ماریا» حضور در جشنواره فیلم فجر را تجربه میکند. گویا ماریا پیش از این در چند جشنواره معتبر جهانی حضور داشته و جوایزی را به خود اختصاص داده است. در خلاصه داستان فیلم ماریا آمده است: تکهای از فیلم، تمرین بازیگری یک دختر جوان علاقهمند به بازیگری در نقش یک روسپی خیابانی، به طور ناخواسته پخش شده و هیچکس باور نمیکند که این فیلم تنها یک تمرین بازیگری بوده است، حتی خانوادهاش و حالا ۲ سال بعد…
ماریا ترکیب عجیبی از سرکاری بودن، پر اشتباه بودن و درازگویی است که فیلمساز تازهکار سعی داشته به واسطه آن درام جنایی معمایی خلق کند.
ژانر فیلم ماریا گویا جنایی معمایی بوده اما در لحظاتی با موسیقی «وونگکار وای» گونه خود، شمایل رمانتیک به خود میگیرد و این تبدیل ژانر به شکلی شگرف اتفاق میافتد. فیلم به واسطه معمایی و جنایی بودنش مدام کارکترها و افراد مختلفی را از بیرون و درون شخصیتهای اصلی متهم میکند اما به نظر میرسد این همه اتهام تنها برای درگیر کردن آنی مخاطب بوده و کارکرد کلی در قصه و روایت ندارد.
پایان فیلم متحیرکنندهترین بخش آن است؛ وقتی بعد از این همه رفت و آمد و اتهامزنی به کودکان خردسال تا خشکشویی محل و عوامل ساخت فیلم مشخص نمیشود ماجرا چه بوده است؟ آیا خودکشی در کار بوده یا قتل انجام شده؟ قتل با چه انگیزهای صورت گرفته و قاتل یا قاتلان چه افرادی بودند؟
اگر با منطق ماریا بخواهیم پیش برویم هر روز باید یک یا چند نفر به خاطر ریلیز فیلم در فضای مجازی خودکشی کنند و هیچ راهی برای اثبات بیگناهی یا آزار مجازی آزارگران وجود ندارد.
«پیشمرگ» و تصویر یک شهید در سینما
فیلم «پیشمرگ» ساخته «علی غفاری» برشی از زندگی سردار شهید سعید قهاری از فرماندهان دوران دفاع مقدس است که توسط بنیاد فرهنگی روایت تولید شده است. فیلمبرداری این فیلم که در ژانر دفاع مقدس تولید شده، در شهرهای مختلف کشور انجام شده که یکی از ویژگیهای قابل توجه این اثر به شمار میرود.
علی غفاری با ساخت فیلم حادثهای «شاهرگ» کارش را در سینما شروع کرد اما در ادامه با ساخت فیلم «استرداد» توانست موقعیت خودش را در سینما تثبیت کند. این اثر در جشنواره سیویکم توانست در ۱۳ رشته کاندیدای دریافت جایزه شود. از دیگر کارهای موفق او میتوان به ساخت سه فصل سریال «بچه مهندس» اشاره کرد. فیلم «تک تیرانداز» هم آخرین کار او در سینماست که در سیونهمین جشنواره فیلم فجر موفق شد سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی را به خود اختصاص دهد.
غفاری درباره این اثر گفته است: «پیشمرگ»، برداشتی از یک روایت تاریخی بوده است. من پیشنهاد میکنم درباره شهید سعید قهاری تحقیق کنید و ببینید که چه شخصیت خاصی داشته است. ما صدها ساعت فیلم درباره سعید قهاری تماشا کردیم و باورپذیر بودن نقش برای ما اولویت بود… ما اگر پایانبندی را تغییر میدادیم دیگر فیلم حماسی پرشور و پرهیجان نداشتیم. خوشحالم که مردم در طول فیلم ابراز احساسات میکردند و هیجانزده میشدند. حتی اگر فیلم به آثار دهه ۶۰ نزدیک شود هم در نهایت چیزی که مهم است، همراهی مخاطب با نقش است. هر فیلم و داستانی میتواند به شیوههای دیگری از آنچه هست نیز روایت شود اما مهمترین هدف ما خلق قهرمان در صحنه بود. هلیکوپتری که بر پرده میبینید نمادی از عزت، شرف و شجاعت است. دوست داشتم از این زاویه این داستان را روایت کنم. بعضی از شخصیتهایی که در فیلم میبینید، ما به ازای واقعی داشتند و ما تنها نام کاراکترها را تغییر دادیم.
شهید سعید قهاری در سال ۵۸ در ماجرای پاوه در کنار دکتر چمران حضور داشت و بعدها نیز در کنار شهید احمد متوسلیان، احمد کاظمی و… در عملیاتهای مختلف حاضر شد. او سپس تا فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا پیش رفت و در سال ۱۳۸۵ در حالیکه حدود چهار ماه از فرماندهی لشکر ۳ نیروی مخصوص حمزه سیدالشهدا میگذشت، به شهادت رسید.
مهدی نصرتی (در نقش شهید سعید قهاریسعید)، الناز ملک، ساناز سعیدی و حسام منظور همراه با آرش آصفی، عبدالرضا نصاری، مهیار شاپوری، بهرام ابراهیمی، محمد اشکان فر از بازیگران اصلی فیلم پیشمرگ هستند. الناز ملک چهره جدید و مطرح این روزهای نمایش خانگی است که با سریال زخم کاری و کاراکتر «سیما» این روزها بسیار خوش درخشیده است. فیلمنامه این فیلم را صابر اللهدادیان نوشته و بنیاد فرهنگی روایت فتح آن را تولید کرده است. علی غفاری را هم با فیلم عظیم «استرداد» و «تکتیرانداز» به یاد میآوریم.
منبع