دولت چهاردهم؛ عبور از سیاست به امر سیاسی

سیاست

مفهوم سیاست همانند تمامی مفاهیم در حوزه علوم اجتماعی دارای مناقشه بوده و یک تعریف مورد پذیرش کامل از آن در بین صاحب نظران وجود نداردT سیاست در بین افراد و گروه‌ها نقش اساسی در شکل‌ دهی به جوامع و تأثیرات گسترده‌ای در زندگی افراد داشته و این تعاملات و تصمیم‌گیری‌ها به شکلی مثبت یا منفی بر توسعه و پیشرفت جوامع تا جنگ و انقراض گروه ها تاثیر می گذارند.

بخشی از کارویژه سیاست، ایجاد یک هویت خالص و یکدست در جهت حفظ بقای جامعه و به بهانه منافع عمومی، در چارچوب سرزمین واحد است که در این میان دیگری ها با هویت های متفاوت به عنوان یک تهدید بایستی با استفاده از قدرت یا حتی زور از اجتماع طرد یا در فراروایت های حاکمیت حل شوند، این دیگری ها در نگاه مختلف دولت ها شامل اقلیت های نژادی، مذهبی یا قومی و یا حتی جنسیتی هستند.

در نگاه سیاسی حذف و طرد دیگری به عنوان تهدید در جهت ایجاد خالص سازی هویت است، خلق ما به واسطه تهدید از آنها به عنوان دیگری ممکن است کم و بیش وضعیتی را به وجود آورد که در آن، این رابطه ما – آنها به نوعی رابطه دوست – دشمن تبدیل شود.

امر سیاسی

امر سیاسی، تاکید خاصی بر مقوله هویت های جمعی داشته و حتی آنها را بازیگران اصلی عرصه سیاسی می داند، در این نگاه مخالف یک هماورد خصوصی نیست که فرد از او نفرت داشته باشد، در این دیدگاه مخالف به صورت بالقوه تنها زمانی به تهدید تبدیل می شود که شماری از افراد خارج از قوانین دموکراتیک، آماده مبارزه با جامعه شوند.

تصور جامعه دموکراتیک و به طور کامل انتظام یافته به مثابه جامعه ای خالی از هرگونه تعارض و عاری از طرد یا حذف، یا به عبارتی این توهم که می توان “ما” یی را به وجود آورد که متضمن وجود هیچ گونه ای از “آنها” نباشد و توهم اجماع و اتفاق آرا، و نیز رویکردی ضدسیاسی، تصورهای مهلکی برای مردمسالاری (دموکراسی) است، نبود مرزهـای سیاسـی به هیچ عنوان به معنای بلوغ سیاسی نیست بلکه بیانگر فرار از سیاستی است که نبود آن بـرای دموکراسی مخاطره انگیز است.

در صورت نبودن تایید و شناسایی هویت های سیاسی پذیرفته شده در چارچوب قانون شامل قومیت ها، اقلیت های مذهبی – دینی و زبانی و نیز گروه های سیاسی، این هویت ها جای خود را به هویت های غیرسیاسی داده که به طور طبیعی تضاد بین آنها و جامعه خشن تر خواهد بود، در وضـعیت غیرسیاسـی، حریـف ویرانگر و مخرب پنداشته و درک نمی شود، فهم اخلاقی و عقل باورانه از سیاست سبب مغفول ماندن امر سیاسی با مولفه بارز، رقابت میان نیروهای متکثر سیاسی است، در این وضعیت توافق بر سر مسایل ایجاد شده در جامعه بین گروه ها و اقشار مختلف کار دشواری است.

دولت چهاردهم و امرسیاسی

دولت چهاردهم با شعار ایجاد وفاق ملی دریچه عبور نظام جمهوری اسلامی از سیاست به امر سیاسی است، وفاق ملی در داخل کشور با ایجاد پذیرش اقوام و اقلیت های مذهبی، زنان و نگاه های مختلف در حوزه سیاسی، و فرایند برتری ایجاد هویتی یکدست بر هویت های موجود در خرده فرهنگ های ایرانی، گام موثری در پذیرش دیگری ها در نظام تصمیم گیری برداشته است.

تلاش دولت چهاردهم در حوزه سیاست خارجی، و احیا تعامل مثبت با جهان در چارچوب مصلحت و عزت ایران، نمونه ای از ورود به امر سیاسی به عنوان فاصله گرفتن از ایجاد فضای تنش با جهان و تمایل به فضای رقابت مثبت است.

نوع نگاه و احیا مذاکرات در جهت رفع تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران و ورود به FATF از نمونه های نگاه به امر سیاسی دولت چهاردهم، در حوزه سیاست خارجی است.

تلاش دولت چهاردهم برای ایجاد وحدت ملی، دوری از ایجاد یک دو قطبی تند در بین گروه های سیاسی در چارچوب نظام و پایبند به قانون اساسی را می توان یکی دیگر از نشانه های تمایل دولت در مسیر ورود به جایگزنی امر سیاسی به جای نگاه خشک سیاست به جامعه و فعالان اجتماعی – سیاسی دانست.

کلام پایانی:

گفتمان دولت چهاردهم مبنی بر پذیرش اقوام، اقلیت ها و مذاهب، زنان و نگاه های مختلف سیاسی با ایجاد وفاق ملی و عدم ادامه فرایند یکدست سازی در حوزه هویت سازی در سطح جامعه و محاق و طرد خرده هویت های موجود در آن، راه ورود به فرایند امر سیاسی برای ایجاد شرایط تحقق اقتدار بیشتر در درون و تسری این قدرت ملی به بیرون در حوزه سیاست خارجی است، که حضور بی نظیر ملت با بصیرت ایران در راهپیمایی باشکوه ۴۶ سالگرد انقلاب اسلامی در بحبوحه تمام فشارها و سختی داخلی و خارجی، پاسخی خردمندانه به این گفتمان است.

نکته قابل توجه، دقت نظر دولت چهاردهم با ورود به امر سیاسی، عدم گرفتاری در ورطه فرایند ایجاد یک جامعه بدون تضاد است، بایستی در نظر داشت که امر سیاسی قایل به رفع تضاد به صورت کامل در جامعه نیست، بلکه جایگزینی تنش و دشمن، به رقابت و مخالف است.

وفاق ملی در عین ایجاد اتحاد، یکدلی و هم صدایی نخبگان نظام و مردم در حوزه اجرای سیاست های کلان، نبایستی به سمت رفع کامل تضاد آرا در سطح اجتماع رفته و به دنبال حذف کامل هرگونه اختلاف نظر به بهانه وفاق باشد، لزوم ایجاد وفاق در سایه نگاه امر سیاسی، پذیرش قوانین دموکراسی به عنوان پایه و اساس وجود زمینه مناسب برای تغییر دیگری ها از موضع تهدید به مخالف است.