چرایی بحث از سرزمین جایگزین برای فلسطینی‌ها

انوار داود الخفاجی، حقوقدان و فعال حقوق بشر عراقی در مطلبی برای خبرگزاری ایکنا پیرامون طرح دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، پیرامون کوچاندن فلسطینیان نوار غزه نوشت: صحبت در مورد ایجاد یک «وطن جایگزین» برای فلسطینی‌ها هر از گاهی به سرخط خبرها بازمی‌گردد و برخی از جریان‌های سیاسی آن را به عنوان راه حلی برای مناقشه فلسطین و اسرائیل معرفی می‌کنند. اما این پیشنهاد به دلیل اینکه تهدید مستقیمی برای حقوق ملی فلسطینیان به حساب می‌آید، به‌طور گسترده از سوی فلسطینی‌ها و جهان عرب رد می‌شود. طرح چنین موضوعی سؤالاتی را در مورد اهداف واقعی آن و اینکه آیا می‌تواند به حذف هویت فلسطینی منجر شود، ایجاد می‌کند.

ایده «سرزمین جایگزین» برای فلسطینیان به دهه‌ها قبل برمی‌گردد؛ زمانی که پیشنهادهایی برای کوچاندن فلسطینی‌ها به کشورهای همسایه مانند اردن یا سینا در مصر، یا حتی به مناطق دیگر خارج از خاورمیانه وجود داشت.

از جمله دلایلی که باعث می‌شود تا این موضوع هر از گاهی مطرح شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سیاست‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل:

برخی از گروه‌ها در رژیم صهیونیستی به دنبال تحمیل وضعیت میدانی جدید در سرزمین فلسطین از طریق شهرک‌سازی و آواره‌کردن فلسطینی‌ها از سرزمین‌هایشان هستند. امری که باعث می‌شود تا اخراج آن‌ها را به یک راه حل پیشنهادی برای پایان دادن به مسئله فلسطین مطرح شود.

بحران‌های سیاسی در سطح منطقه:

با تشدید بحران‌ها در جهان عرب، برخی از قدرت‌های بین‌المللی تلاش می‌کنند با سوءاستفاده از شرایط، راه‌حل‌هایی را تحمیل کنند که حقوق فلسطینیان را نادیده گرفته است.

تلاش برای پایان دادن به مسئله فلسطین:

برخی بر این باورند که آوارگی فلسطینی‌ها می‌تواند راه حل نهایی این مناقشه باشد. این دسته این موضع را نادیده می‌گیرند که فلسطین فقط مسئله آوارگان نیست، بلکه مسئله مردمی با سرزمین تاریخی و حقوق مشروع است.

حمایت برخی از قدرت‌های بین‌المللی:

برخی از کشورهای بزرگ به بهانه یافتن راه‌حل‌های عملی برای حل مناقشه فلسطین، در ارائه مجدد این ایده‌ها نقش دارند، اما حقوق قانونی و تاریخی فلسطینیان را نادیده می‌گیرند.

در اینجا یک سؤال مطرح می‌شود: آیا آوارگی، هویت فلسطینی را از بین می‌برد؟

هویت فلسطینی ریشه در تاریخ، فرهنگ و مبارزات مردم فلسطین دارد و بعید است که آوارگی آن را از بین ببرد، به دلایل زیر:

پایبندی به هویت ملی: با وجود همه تلاش‌ها برای آوارگی، فلسطینی‌ها هویت خود را از طریق فرهنگ، تاریخ، آموزش و مبارزه سیاسی حفظ کرده‌اند.

تجربه تاریخی: از زمان نکبت در سال 1948 و با وجود آوارگی و پناهندگی، هیچ تلاشی در محو هویت فلسطینی موفق نبوده است؛ بلکه میزان پایبندی فلسطینیان به حقوق خود را افزایش داده است.

حمایت عربی و بین‌المللی: مخالفت‌های گسترده‌ای با چنین طرح‌هایی، چه از سوی کشورهای عربی و چه از سوی جامعه بین‌المللی، وجود دارد که اجرای آن را دشوار می‌کند.

حقوق بین‌الملل و قطعنامه‌های سازمان ملل: سازمان ملل حق بازگشت فلسطینی‌ها را به رسمیت می‌شناسد. امری که باعث می‌شود تا گونه طرحی برای کوچاندن آن‌ها غیرقانونی باشد.

 در خاتمه، صحبت از «سرزمین جایگزین» صرفاً تلاشی مذبوحانه برای پایان دادن به مسئله فلسطین است، اما در محو هویت ملی فلسطین موفق نخواهد بود. مردم فلسطین در طول چند دهه گذشته توانایی خود را برای ایستادگی و چنگ زدن به سرزمین خود، علی‌رغم همه چالش‌ها، ثابت کرده‌اند. هر راه حلی برای مناقشه فلسطین باید مبتنی بر به رسمیت شناختن حقوق فلسطینیان، و نه تلاش برای کوچاندن و محو هویت آنها، باشد. 

انتهای پیام