نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیگروه جامعه ایرنا– آمار بالای تصادفات و تلفات جاده‌ای در کشور، یکی از پدیده‌های بحرانی است که در چند دهه اخیر، علاوه بر ایجاد ناامنی در جاده‌های کشور، خسارات جبران‌ناپذیری در حوزه سرمایه انسانی، افزایش هزینه‌های دولت و چالش‌های روانی برای خانواده‌ها به همراه داشته است.
پدیده تصادفات جاده‌ای در ایران، سالانه افراد زیادی را به کام مرگ می‌کشد و بالغ بر ۱۰۰ هزار نفر را دچار معلولیت جسمی و حرکتی می‌کند. این مسئله به یک ابرچالش تبدیل شده است و به نظر می‌رسد حتی قوانین سختگیرانه و طرح‌های متعدد پلیسی و ترافیکی هم نتوانسته‌اند به طور کامل با آن مقابله کنند.
وضعیت ایران در مرگ و میر حوادث ترافیکی
پس از مرگ و میر ناشی از عوامل طبیعی و کهولت سن، مرگ ناشی از حوادث جاده‌ای در رتبه دوم کشور قرار دارد همچنین، بر اساس گزارش‌های رسمی، ایران رتبه هفتم را در میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات در جهان دارد و بعد از کشورهایی همچون زیمبابوه، برونئی، سنت لوسیا، لیبریا و جمهوری دومینیکن قرار می‌گیرد.
مرگ سالانه تقریباً ۲۱ هزار نفر در اثر تصادف، در کنار معلولیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر، نه تنها چهره‌ای خطرناک از وضعیت رانندگی و امنیت جاده‌ای را نشان می‌دهد بلکه عوامل متعددی در ناهنجاری ترافیکی و تصادفات، به خصوص تصادفات منجر به فوت، دخیل هستند.
اخیراً، رئیس سازمان نظام پزشکی در کنگره سالیانه طب اورژانس ایران، با اشاره به وقوع سالانه ۳۵ هزار فوتی در کشور ناشی از تروما و تصادف گفت: این افراد عمدتاً در سنین فعال و مولد جامعه هستند و از دست دادن آنها تأثیر مستقیمی بر نیروی انسانی و روند توسعه کشور دارد.
مطابق آمار پزشکی اعلام شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور، در 9 ماهه سال جاری ۱۴ هزار و ۹۴۵ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند و بر اساس این گزارش تا پایان پاییز امسال بیشترین تعداد تلفات تصادفات به ترتیب در استان های فارس با یکهزار و ۱۷۵ ، تهران و خراسان رضوی هر کدام با یکهزار و ۵۵ و کرمان با یکهزار و سه نفر و کمترین آن در استان های ایلام با ۱۳۰، کهگیلویه و بویراحمد با ۱۷۸ و اردبیل با ۲۰۸ نفر ثبت شده است.
چرا مرگ و میر ناشی از تصادفات در ایران زیاد است؟
پلیس راهور فراجا، به عنوان متولی اصلی مدیریت تصادفات و رفتار ترافیکی، همواره طیف وسیعی از عوامل شامل عوامل انسانی و بی‌توجهی در رانندگی، فقدان بازدارندگی قوانین و مجازات همچنین کیفیت پایین خودروهای داخلی را به عنوان متهمان اصلی مرگ و میر ناشی از تصادفات معرفی کرده است.
در سال‌های اخیر، عوامل مؤثر بر آمار بالای مرگ و میر تصادفات به موضوعی مورد بحث در میان کارشناسان تبدیل شده است. پلیس همواره میان عامل تصادف و عوامل مرگ و میر تمایز قائل می‌شود و با وجود اینکه سرعت و سبقت، خواب‌آلودگی و خستگی را عوامل اصلی تصادف معرفی کرده، معتقد است که مرگ و میر حوادث ترافیکی بیشتر به کیفیت و ایمنی خودروها مربوط است.
موضوع کیفیت خودروها از مهم‌ترین انتقادات مشترک میان پلیس و کارشناسان است البته بیشتر این انتقادات متوجه خودروسازان داخلی است که همواره از سوی این خودروسازان رد می‌شود.
کیفیت و ایمنی پایین خودروهای داخلی حتی انتقاد شدید سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور را نیز به همراه داشته است. وی اخیراً در گفت‌وگویی خبری با بیان اینکه ۵۰ تا ۶۰ درصد تلفات ناشی از ایمنی پایین خودروها است، برخی از خودروهای داخلی را ارابه‌های مرگ توصیف کرد.
این مقام ارشد انتظامی کشور با کنایه به خودروسازان گفت: با توجه به اینکه بیشترین تلفات مربوط به خودروهای داخلی است، پیشنهاد می‌کنیم که خودروسازان و خانواده‌هایشان از پایین‌ترین مدل‌های خودروهای داخلی استفاده کنند.
بیشتر بخوانیم؛
مشکل کیفیت خودروهای داخلی با تعارف ارتقا داده نمی‌شود
رئیس پلیس راهور: خودروهای داخلی تهدیدی مرگبار در جاده‌ها هستند
زیرساخت‌ها در مظان اتهام
یکی دیگر از عوامل مؤثر در تصادفات و مرگ و مصدومیت‌های ناشی از آن، زیرساخت‌های نامناسب است. گزارش وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که عامل راه و محیط اطراف ۵۰ درصد و عوامل انسانی و وسایل نقلیه هر یک ۲۵ درصد در ارتقای ایمنی جاده تأثیر دارند.
ارزیابی نهادهای دیگر نیز این مسئله را تأیید می‌کند. به تازگی علی صالحی دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد که با ایمن‌سازی تقریباً نیمی از نقاط حادثه‌خیز این شهر، شاهد «کاهش ۱۷ درصدی تصادفات منجر به فوت» بوده‌ایم.
در کنار زیرساخت جاده‌ای نامناسب، نقاط حادثه‌خیز بیشترین قربانی را از تصادفات می‌گیرند. پلیس راهور فراجا تعداد نقاط حادثه‌خیز جاده‌های کشور را ۶ هزار منطقه توصیف کرده و روند اصلاح و ایمن‌سازی این نقاط را کُند دانسته است. طبق گزارش پلیس، طی ۲ سال اخیر فقط ۳۰ درصد نقاط حادثه‌خیز جاده‌های کشور ایمن‌سازی شده‌اند.
بار سنگین مرگ و میر ناشی از تصادفات بر دوش کشور
طبق گزارش‌های رسمی، در طی ۲ دهه اخیر ۴۰۰ هزار نفر بر اثر تصادف در کشور جان باخته‌اند و ۶ میلیون نفر نیز دچار مصدومیت و معلولیت شده‌اند. معلولیت‌هایی که در برخی موارد تا پایان عمر ادامه خواهد داشت و هزینه‌های درمان آن به کشور تحمیل می‌شود. بنابر اظهارات پلیس، نیمی از این فوتی‌ها مربوط به موتورسیکلت است.
حال باید به این خسارت، هزینه‌های سنگین درمان مصدومان و معلولان تصادفات را نیز اضافه کرد. سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور در آذرماه امسال اعلام کرد که سالانه ۶۷ هزار تصادف جاده‌ای منجر به معلولیت در کشور داریم که بخش بزرگی از آنها به جامعه بهزیستی افزوده می‌شوند.
بسیاری از این معلولیت‌ها نه تنها منجر به کاهش نیروی انسانی مولد و مؤثر در جامعه می‌شوند بلکه به عنوان مددجویان مادام‌العمر و دائمی، بار هزینه‌های سالانه دولت و کشور را نیز افزایش می‌دهند.
نقش‌آفرینی پویش‌ها به عنوان آخرین راهکار
علاوه بر موارد بالا، پلیس در آخرین اقدام خود با همراهی دولت، اقدام به افزایش تا ۵ برابری جریمه‌های تخلفات رانندگی کرد که از تیر امسال اجرایی شد اما در عمل، افزایش نرخ جریمه‌ها تغییر محسوس و قابل توجهی در کاهش تصادفات نداشته و گزارش‌ها تنها از کاهش ۵ درصدی تصادفات حکایت دارد؛ بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت در چنین مواقعی که دیگر عوامل دخیل در حوادث ترافیکی و مرگ ناشی از تصادف به خوبی اصلاح و کارآمد نیستند، تکیه بر عوامل فرهنگی، راهکار نهایی محسوب می‌شود.
تأکید تصمیم‌گیران و متولیان انضباط ترافیکی بر موضوع فرهنگی از طریق پویش «نه به تصادف» که اخیراً توسط رئیس جمهور کلید زده شد، راهکاری مبتنی بر درک عمومی جامعه است که در گذشته هم با تکیه بر همراهی مردم توانسته اتفاقات مثبتی را رقم بزند.
در نهایت باید اعتراف کرد که تصادفات جاده‌ای یک بحران بزرگ در کشور است که تلفات جانی و خسارات مالی زیادی به همراه دارد که سختگیری تنبیهی و اصلاح زیرساخت و ارتقای امنیت به تنهایی برای مهار آن کافی نیست و باید بر عوامل فرهنگی و اصلاح رفتار ترافیکی تمرکز کرد. پویش «نه به تصادف» یک اقدام جمعی و همگانی برای کاهش تلفات جاده‌ای است.
منبع
