نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیهجدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با عنوان «ایران امروز مسائل و معضلات سیاسی» چهارشنبه اول اسفند ماه در تالار حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.
یکی از نشست‌های این همایش به موضوع «سیاست جهانی، منطقه ای وهمسایگی» اختصاص داشت که مدیریت جلسه آن بر عهده ماندانا سجادی بود و با حضور شهروز شریعتی؛ استاد دانشگاه تربیت مدرس، محمد زندی‌زیارانی؛ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و حیدرعلی مسعودی؛ عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.
تحریم‌ها به مردم ما آسیب زده، اما مسئولان آن را نادیده گرفته‌اند
در ابتدای این نشست شهروز شریعتی به ارائه موضوع «پیامدهای وابستگی به مسیر در فرایند سیاستگذاری خارجی ایران» پرداخت و با انتقاد از وابستگی به مسیر در فزاینده سیاست خارجی توضح داد که چگونه این وابستگی به عقب ماندگی و انباشت مشکلات تبدیل شده است.
وی با اشاره به روندها و داده‌های پایش شده درباره وابستگی به مسیر گفت: مدیران وقت تصمیم گیر، همواره به واسطه انتخاب‌های پیشینیانشان و مدیران قبل از خود محدود شده‌اند و نمی‌توانند از سایه انتخاب‌های قبلی به راحتی رها شوند.
این استاد دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه تحریم‌های غرب علیه ایران همواره مشکلاتی را برای ما به همراه داشته، افزود: هرچند تیم‌های مذاکره کننده قوی از ایران با اروپا در ارتباط بوده، اما عموما از مذاکرات دستاوردی نداشته‌ایم.
شریعتی تاکید کرد: ۸۹ درصد تحریم‌های ایران با موضوعات دیگر نیز همسوست، یعنی اگر ایران هسته‌ای خود را هم کنار بگذارد باز هم بهانه‌های بسیاری برای اینکه اروپا ایران را تحریم کند وجود دارد.
وی درباره مواجهه با پیامدهای تحریم‌های بین‌المللی در سیاستگذاری خارجی ایران توضیح داد: مسئولان ما اصلا تحریم‌ها را رسمیت نشناخته‌اند در حالی که این موضوع به مردم ما آسیب زده است.
این استاد دانشگاه در بررسی ۱۰۰ سال گذشته سیاست خارجی ایران گفت: طی ۱۰۰ سال گذشته، رضا شاه که سیاست نیروی سوم را داشت، منتج به اشغال ایران شد. در دوران مصدق سیاست موازنه منفی را پیش گرفتیم که منتج به کودتا شد. در دوران انقلاب سیاست نه شرقی نه غربی داشتیم و بعد از آن هم فقط تحریم نصیب ایران شد.
شریعتی با انتقاد از وابستگی به مسیر در سیاست خارجی ایران گفت: این سیاست طی چند دهه اخیر فرصت‌های سرمایه گذاری را از ما گرفته است. تهدیدها علیه ایران را یا نادیده گرفته‌ایم یا انکار کرده‌ایم. نقاط ضعف ما در مقابل تحریم‌ها دیده نشد. تا یک ماه دیگر سال جدید آغاز می‌شود و احتمالا مشکلات به سال بعد منتقل می‌شود و باید دست به دعای تحویل سال شویم که حالمان بهتر شود.
ایران گزینه‌ای به جای جنگ و تحقیر در قبال آمریکا پیدا کند
در ادامه این نشست حیدرعلی مسعودی با موضوع «فقدان فرایند بر ساخت اجتماعی تقویت کننده و ناکامی نسبی برجام در تقویت روایت تعامل ایران و آمریکا: درسها برای برجام ۲» گفت: یکی از سیاست‌مداران امریکایی گفته بود برجام مثل تجویز قرص زیرزبانی برای بیمار سرطانی است. وقتی نگاه می‌کنیم، اگرچه هدف اصلی برجام این نبود که مسایل ایران و آمریکا را به طور عمیق حل و فصل کند اما سوال اینجاست که چرا برجام نتوانست روایت تعامل با ایران و آمریکا را تقویت کند؟
وی با اشاره به اینکه بیش از ۵٠٠ سند در امریکا علیه ایران جمع آوری شده، گفت: برخی از عناوین این اسناد در سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ این است که ایران دولت تروریست، بزرگترین حامی تروریسم، در آستانه هسته‌ای شدن، سرطان خاورمیانه وعامل ناامنی دائمی اسرائیل بوده و ضرورت به عقب راندن ایران را مطرح کرده اند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: در اسناد سال های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ (دولت اول ترامپ) ایران به عنوان دولت سرکش با شوروی قیاس شده است؛ به این معنی که مانند شوروی ماهیت امپریالیستی دارد.
مسعودی در ادامه به سال های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ (دوران بایدن) اشاره کرد وگفت: در ایران دوران نیز برنامه امریکا ضرورت برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله با شبکه گروه‌های مورد حمایت ایران است و می گویند ایران در حال بازی بلند مدت صبر استراتژیک است و ایران، چین، روسیه و کره شمالی از شرکای فرصت طلب، به متحدان استراتژیک تبدل شده اند.
وی با اشاره به برساخت‌های اجتماعی آمریکا درباره ایران افزود: طبق کدهای توصیف کننده ایران، کشورمان شبیه دوران جنگ سرد شوروی شده و معتقدند با نظام سیاسی رو به افول، نباید توافق کرد. همچنین ایران مانند شوروی ماهیت امپریالیستی دارد و برجام این ویژگی را تشدید کرده است.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، آنها معتقدند برجام نتیجه سیاست مماشات آمریکا با ایران و باعث تشدید توسعه طلبی منطقه ای ایران بوده است.
مسعودی همچنین به موانع تعامل ایران با دولت دوم ترامپ نیز اشاره کرد و از جمله این موانع را دشواری اعتمادسازی بین ایران و طرف‌های دیگر، تجربه منفی ایران از عدم اجرای تعهدات برجامی امریکا و اروپا، برآورد منفی ایران از مذاکره امریکا با کره شمالی، نگرانی از نمایشی بودن مذاکرات، رویکرد معاملاتی و کاسبکارانه ترامپ و احتمال افزایش مستمر خواسته‌ها از ایران دانست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: یک زمانی چرچیل گفته بود ما بین دو گزینه جنگ و تحقیر، گزینه جنگ را انتخاب کردیم و ما امیدواریم ایران گزینه سومی در قبال آمریکا پیدا کند.
مهاجرت ۲ میلیون افغانستانی به ایران، از زمان بازگشت طالبان
در بخش پایانی این نشست نیز محمد زندی زیارانی درباره موضوع «طالبان و امنیت ملی ایران از بحران مهاجرت تا تهدید نظامی» به ایراد سخن پرداخت و گفت: روابط ایران و افغانستان بعد از طالبان از چهار منظر قابل بررسی است: تهدیدات امنیت مرزی، بحران مهاجرت، مشکلات زیست محیطی و چالش های دیپلماتیک.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در توضیح تهدیدات امنیت مرزی ایران از طرف افغانستان به ۳ موضوع درگیری‌های نظامی، قاچاق اسلحه و نفوذ گروه‌های تروریستی مانند داعش خراسان اشاره کرد و گفت: این تهدیدها علیه ما وجود دارد و به راحتی نمی توان از کنار آنها گذشت.
وی افزود: بی ثباتی داخلی افغانستان باعث بحران مهاجرت افغان ها به ایران می‌شود و در پی آن ما شاهد فشارهای اجتماعی و اقتصادی در ایران می‌شویم. طبق آمارهای منتشره، پیش از حضور طالبان در افغانستان ۳ میلیون افغانی در ایران حضور داشته‌اند و از زمان آمدن طالبان بیش از ۲ میلیون افغانستانی به ایران مهاجرت کرده است.
زندی‌زیارانی بحران های زیست محیطی ایران از همسایگی با افغانستان را کمبود منابع آبی، حقابه هیرمند و تنش‌های دیپلماتیک عنوان کرد و توضیح داد: باید برای مدیریت این بحران در مناطق مرزی کارهای تجاری انجام دهیم و جذابیت چانه زنی برای طالبان ایجاد کنیم.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: چالش‌های دیپلماتیک ما با طالبان مانند روابط متناقص و حضور جناح‌های متضاد است که باید با فشار دیپلماتیک بر کشورهایی که بر طالبان نظارت دارند، مثل چین و روسیه این موضوع را مدیریت کنیم.
به گزارش ایرنا، هجدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با عنوان «ایران امروز مسائل و معضلات سیاسی» چهارشنبه اول اسفند ماه در تالار ملل و حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار و ضمن برپایی آیین افتتاحیه و اختتامیه با برگزاری ۵ نشست تخصصی با حضور اساتید مختلف دانشگاه‌های ایران به کارخود پایان داد.
منبع
