«وان» چشم به راهِ قطار ایرانی

آسان‌سازی حمل و نقل میان ایران و ترکیه و تردد ارزان و روان ناوگان ترک و ایرانی یکی از موضوعاتی بود که در سفر اخیر وزیر راه و شهرسازی به آنکارا و در دیدار با عبدالقادر اورال‌اوغلو وزیر حمل و نقل ترکیه مطرح شد. موضوعی که نخستین گام آن قرار است طی روزهای آتی و با فعال شدن قطار تهران-وان برداشته شود و فصل نوینی در سفرهای ارزان به ترکیه را آغاز کند.

مسیر حرکت قطار تهران-وان به این صورت است که حرکت قطار ابتدا از ایستگاه مرکزی تهران آغاز می‌شود و مسافران را با عبور از شهرهای تاریخی و متنوع به تبریز می‌رساند و پس از توقف کوتاه در تبریز مسیر خود را به‌سوی ایستگاه مرزی رازی ادامه می‌دهد. در نهایت نیز با انجام تشریفات گمرک و گذرنامه، حرکت به سمت ترکیه و شهر وان آغاز می‌شود.

وان در سال‌های اخیر به مقصد گردشگری خرید برای ایرانی‌ها تبدیل شده و بخش عمده رونق خود را مدیون خرید گردشگران ایرانی است و قطار تهران-وان هم امکان سفر به شهر مورد علاقه گردشگران ایرانی را با هزینه کمتر و ایمنی بیشتر، فراهم خواهد کرد.

آمارها نشان می‌دهد که ترکیه در سال گذشته ۱.۵ میلیارد دلار از گردشگران ایرانی که به وان سفر کرده بودند درآمد کسب کرد. رئیس خانه اقتصاد ایران و ترکیه در گفت‌وگویی عنوان کرده بود که طبق برآوردهای سازمان جهانگردی و توریسم جهانی به طور تقریبی هر توریست منطقه‌ای یک‌هزار و ۵۰۰ دلار و هر توریست بین‌المللی ۲ هزار دلار ارزآور است.

سال گذشته بیش از یک میلیون نفر از ایران به شهر وان سفر کردند و این یعنی ایرانی‌ها درآمدی نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار برای وان فراهم کرده‌اند؛ این در حالی است که عواید غیرمستقیمی نیز در بخش توسعه تبادل در امر کالا، سود ناشی از خرید و فروش و جابه‌جایی پوشاک و منسوجات از استان‌های دیگر به این منطقه ایجاد شده و مشاغل جدید و صدها مغازه در حوزه عرضه کالا به وجود آورده است.

روزنامه حریت نیز به عنوان یکی از نشریات مطرح ترکیه راجع به این موضوع چندی پیش نوشت که گردشگران ایرانی که به طور مرتب در گروه‌های بزرگ به خیابان‌های «وان» به‌ویژه مراکز خرید و فروشگاه‌ها هجوم می‌آورند، با عادات خرید گسترده‌شان تقریباً مایه حیات اقتصاد این شهر محسوب می‌شوند.

بر اساس این آمارها و مشاهدات میدانی، متاسفانه در نبود برنامه هدفمند و تبلیغات و بازاریابی موثر از فرصت‌های ایجاد شده مانند قطار تهران-وان درآمدی نصیب کشورمان نمی‌شود و فقط بر تعداد گردشگران ایرانی ترکیه می‌افزاید.

اکنون که قطار تهران-وان قرار است فصل نوینی در گردشگری بین ایران و ترکیه ایجاد کند، باید نگاهی دوسویه به این ظرفیت مهم حمل‌ونقلی بین ۲ کشور به ویژه در عرصه گردشگری داشت. تبدیل شدن قطار تهران-وان به زیرساختی یک‌سویه برای سفر ایرانیان به این شهر گردشگرپذیر ترکیه، می‌تواند بیش از آن‌که به گردشگری ایران کمک کند، در خدمت گردشگری ترکیه قرار بگیرد.

بنابراین پس از برداشتن گام نخست که راه‌اندازی قطار تهران-وان است، باید در گام دوم برنامه‌ها و زیرساخت‌های مناسب و لازم برای جذب گردشگران ترک و توریست‌های خارجی که به وان سفر می‌کنند به ایران را فراهم کرد تا از ظرفیت‌های این مسیر ریلی برای رونق گردشگری ایران بهره‌ گرفته شود و گردشگری رنجور و در محاق کشورمان نیز از اقتصاد این زیرساخت حمل‌ونقلی بهره‌مند شود.

*عباس مهدوی / پژوهشگر و کارشناس گردشگری