استجابت دعا در چاچوب قوانین طبیعی

به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان است، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت است، نکته مهم در این میان آن است که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

دعا در چارچوب قوانین طبیعی مستجاب می‌شود

«سلاح مؤمن، دعاست.» یعنی دنبال حاجات رفتن، با سلاح دعا. با دشمن، با حادثه و با بلیّه در افتادن، با سلاح دعا. انسان خواسته‌های خود را از طریق دعا به دست آورد. خدای متعال در چند آیه از آیات قرآن وعده کرده است که دعا را مستجاب خواهد کرد. یکی از آیات، همین آیه مبارکه «و قال ربُّکُمُ ادعُونی أستجِب لکُم» است؛ یعنی پروردگار شما فرموده است که مرا دعا کنید تا استجابت کنم. ممکن است استجابت به معنای برآورده شدنِ صددرصد آن خواسته هم نباشد.

گاهی ممکن است قوانین خلقت، اقتضای این را نکند که خدا آن حاجت را حتماً برآورده کند. در مواردی قوانینی وجود دارد که آن خواسته برآورده شدنی نیست، یا به‌زودی برآورده شدنی نیست. در غیر این موارد، قاعدتاً خدای متعال پاسخش این است که خواسته شما را برآورده می‌کند؛ همچنان که در دعای شریف آبی حمزه ثمالی که در سحر‌های ماه رمضان خوانده می‌شود به همین معنا اشاره می‌کند. 

در قرآن فرموده است: «و سئلُوا اللّه مِن فضلِهِ إِنّ اللّه کان بِکُلِّ شی ءٍ علیماً»؛ اگرچه خدا عالم است و نیاز‌های شما را می‌داند، اما شما از خدا بخواهید و به خدا عرض کنید. این آیه را در دعا ذکر می‌کند. البتّه در دعای شریف: «إِنّ اللّه کان بِکُم رحِیماً» دارد؛ اما در قرآن «کان بِکُلِّ شی ءٍ علیماً» است. بعد می‌فرماید: «و لیس مِن صِفاتِک یا سیِّدِی أن تأمُر بِالسُّؤالِ و تمنع العطِیّهً». 

امام سجاد علیه‌السلام عرض می‌کند: پروردگارا! عادت تو این نیست که مردم را به خواستن امر کنی؛ اما آنچه آنها خواستند به آنها ندهی؛ یعنی معنای کرم الهی و رحمت الهی و قدرت محیطه الهی این است که اگر می‌گوید بخواهید، اراده فرموده است که آن خواسته را اجابت کند. این همان وعده الهی است که در همین آیه‌ای که در اوّل خطبه تلاوت کردم، صریح این معنا را بیان می‌کند: «و إِذا سألک عِبادی عنِّی فإِنِّی قریبٌ أُجیبُ دعوهً الدّاعِ إِذا دعان».

هرگاه بندگان من درباره من از تو سؤال کنند که کجاست، بگو‌ای پیامبر، من نزدیکم و پاسخ می‌گویم و دعوت و خواسته آن‌کسی را که از من می‌خواهد و مرا می‌خواند، اجابت می‌کنم. هرکس خدا را بخواند، پاسخی در مقابلش هست: «لِکُلِّ مسألهً مِنک سمعٌ حاضِرٌ و جوابٌ عتِیدٌ»؛ هر سؤالی از خدا، هر خواسته‌ای از خدا، یک پاسخ قطعی در مقابل دارد. این خیلی مهمی است و باید بندگان مؤمن خدا آن را خیلی قدر بدانند. حالا کسی که ایمان ندارد، طبیعی است که از این موقعیت مثل خیلی از موقعیت‌های دیگر استفاده نمی‌کند. این وعده قطعی الهی است؛ یعنی خدای متعال هر خواسته‌ای را جواب خواهد داد. این‌یک وعده است و البتّه هر وعده‌ای هم شرایطی دارد.

دعا در چارچوب قوانین طبیعی مستجاب می‌شود و خواسته شما برآورده می‌گردد. این قدرت خداست که قوانین را جور می‌آورد، کنار هم می‌گذارد و مقصود شما برآورده می‌شود… اگر عمل و تلاش در راه اهداف بزرگ، همراه این دعا باشد، اقبال استجابت این دعا واقعاً بیشتر است. آن‌وقتی‌که دعا استمرار پیدا کند، حتماً اقبال استجابت در این دعا بیشتر است. اگر دیده شد که یک دعا چند بار تکرار گردید و مستجاب نشد، نباید مأیوس شد؛ بخصوص در مسائل بزرگ، بخصوص در مسائل مربوط به سرنوشت انسان و سرنوشت کشور و سرنوشت ملت‌ها؛ چون گاهی طبیعت کار‌های بزرگ چنین است که تحقّقش زمان می‌طلبد.

دستاورد دیگر دعا، برآمدن حاجات است. یکی از دستاورد‌های دعا این است که حاجاتی که انسان دارد، از خدای متعال می‌خواهد و خدا آن حاجات را برآورده می‌کند. البتّه همه خواص دعا این نیست؛ این هم یکی در کنار بقیه دستاورد‌های دعاست. فرمود: «و سئلُوا اللّه مِن فضلِهِ»؛ از خدای متعال بخواهید و نیاز‌های خودتان را از او بطلبید. در دعای ابوحمزه ثمالی از قول امام سجاد علیه‌السلام این‌طور عرض می‌شود: «و لیس مِن صِفاتِک یا سیِّدِی أن تأمُر بِالسُّؤالِ و تمنع العطِیّهً و أنت المنّانُ بِالعطایا علی أهلِ مملکتِک».

تو به بندگانِ خودت دستور بدهی که از تو بخواهند، اما بنا داشته باشی که خواسته آنها را عملی نکنی؛ این امکان ندارد. وقتی خدای متعال به من و شما امر می‌کند که از او بخواهیم و طلب کنیم، معنایش این است که خدای متعال تصمیم دارد که آنچه را می‌خواهیم، به ما بدهد؛ لذا در روایت است که: «ما کان الله لیفتح … علی عبد باب الدّعاء و یغلق عنه باب الإجابهً» و اللّه اکرم من ذلک؛ خدای متعال کریم‌تر از آن است که باب دعا را باز کند، اما باب اجابت را ببندد.

در قرآن فرمود: «و سئلُوا اللّه مِن فضلِهِ» از خدا بخواهید. «لیس مِن صِفاتِک یا سیِّدِی أن تأمُر بِالسُّؤالِ و تمنع العطِیّهً.» بگوئید، سؤال کنید، بخواهید و مگر می‌شود که بخواهید و ندهد؟! البتّه اقتضائات زمان و مکان و خصوصیات و نظایر آن هم در خواستنِ از خدا مؤثّر است. اگر دل توانست با یاد خدا خود را معطّر و مزیّن کند، بدون تردید اجابت الهی برای او میسّر خواهد شد؛ «أُدعُونی أستجِب لکُم».

هیچ دعایی بی استجابت نیست. استجابت به معنای این نیست که خواسته انسان حتماً برآورده خواهد شد ممکن است برآورده بشود، ممکن است به علل و مصالح و موجباتی برآورده هم نشود، اما استجابت الهی هست. استجابت الهی، پاسخ و توجّه و التفات خداست؛ و لو آن خواسته‌ای که من و شما داریم که‌ای بسا خیال می‌کنیم این خواسته به نفع ماست، اما به زیان ماست تحقّق هم پیدا نکند؛ اما «یا ألله» شما بی‌گمان لبّیکی به دنبال خود دارد.

انتهای پیام/ 161