راز ایران‌ اینترنشنال – ایرنا

این یک اصل بدیهی است که دنیای جدید نیازمند ملزومات خاص خویش است و جوانب خسران غفلت از آن دیگر به مثابه گذشته با گذشت زمان عیان نمی‌شود؛ بلکه در لحظه، همه کاستی‌ها و مشکلات آشکار می‌شود.

رسانه ها در دنیای جدید نقش همان توپ و تانک را دارد که در قرن کلاسیک از آنها در نبردها و جنگ‌های جهانی استفاده می‌شود و در چنین شرایطی جای مناقشه نیست که نقش تیر و پیکان را بر عهده پیام‌های رسانه‌ای عنوان کرد.

جمهوری اسلامی ایران از همان بدو تاسیس تاکنون همیشه مورد هجمه مخالفان شکل‌گیریش بوده و از تمامی ابزارهای سخت و نرم همچون جنگ تحمیلی و یا جنگ روایت ها با ترفندهایی همچون «لشکرسازی کاذب» و «انبوه‌سازی دروغ» در این راستا بهره‌مند شده است چرا که اگر این نظام پیشرفت و در دنیا جلوه کند، منطق لیبرال دموکراسی دنیای غرب باطل خواهد شد.

بر همین اساس لازم است تا مدیران و متولیان امر حمیت فزون‌تری در این راستا به خرج دهند تا ستاره اقبال نظام انقلاب اسلامی روز به روز پرفروغ‌تر و درخشان‌تر شود و به طور حتم این مسیر نیازمند بهره‌مندی از مشاوره‌های کارشناسانی است که در عرصه جنگ نرم حضور داشته و علاوه بر تجربیات آکادمیکی از فرضیه‌های تجربی نیز برخوردار باشند.

طی اغتشاشات اخیر برخی از افراد حتی از مدیران ارشد کشور نام رسانه معاند، ایران اینترنشنال را با عنوان گروهک تروریستی ذکر کردند  و حتی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به گردانندگان آن هشدار داد .

از همان ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ که مصادف با دوازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری بود که ایران اینترنشنال، نخستین و تنها تلویزیون خبری ۲۴ ساعته فارسی‌زبان در خارج از ایران رسما اعلام موجودیت کرد و خود را یک شبکه تلویزیون ماهواره‌ای، کانال رادیویی و وب‌سایت خبری به زبان فارسی مستقر در لندن معرفی کرد که بر پخش اخبار و برنامه‌های سیاسی و اجتماعی مربوط به ایران تمرکز دارد؛ مشخص بود که دشمنان انقلاب اسلامی دسیسه‌های جدیدی را در سر می‌پرورانند تا اینبار با افزایش تهاجم فرهنگی کار را یکسره کنند!

کارشناسان بر این باورند که امنیت پیش‌­نیاز تولید فکر و ایده و اعتماد به آینده است؛ در شرایطی که کشور ما برخوردار از نسل جوان و فعال و کوشا است، وجود امنیت، امید به آینده را در جوانان تقویت می‌کند تا با آسایش خاطر و انرژی و تعمق در پدیده‌ها به تحصیل و تحقیق و پژوهش و به کار بپردازند؛ از آن طرف هم دشمنان این مردم دقیقا همین امید را هدف قرار داده و هدف­شان از بین بردن امید به آینده به‌ویژه در جوانان است؛ در این راستا پروژه‌ تعیین دستور کارهای دیگر برای فکر جوانان، مشغول­‌سازی و از بین بردن امنیت ذهنی جوانان را دنبال می­‌کنند که ثمرات آن در آمارهای ارایه شده توسط قوه قضاییه و سایر نهادهای نظامی مشاهده می‌شود که چگونه اغلب فریفتگان جوانان کم سن و سال هستند.

در چنین شرایطی برای کارشناسان رسانه‌ای دلسوز این سوال مطرح می شود که چرا ایران اینترنشنال که به اذعان روزنامه‌های گاردین و وال‌استریت جورنال، به صورت غیرمستقیم از سوی دربار عربستان سعودی تامین مالی می‌شود  در سال ۲۰۲۰ میلادی مدعی شد که بیست میلیون مخاطب در داخل ایران دارد!

به نظر می‌رسد عوامل ذیل بخشی از ضعف سیستمی در عرصه جنگ نرم بوده که نیازمند توجه و اهتمام ویژه‌تر بدان با توجه به اقتضائات زمانه است.

نبود جریان و جریان‌سازی

هم اکنون اغلب رسانه‌های کشور نه تنها توانایی جریان‌سازی خبری را ندارند بلکه پیشرو و دنبال رو رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور هستند که در خوش بینانه‌ترین حالت پاسخی به اقدامات پروپاگاندایی آنان داشته باشند و کمتر به مسائل سیاستگذاری کلان ترسیم شده عمل می‌کنند تا قبل از اینکه دشمن، محتوای غلط و انحرافی و دروغ درست کند، مسئولین رسانه‌ها، مسئولین امور ارتباطات، محتوای دارای حقیقت و صحیح را درست کنند و به افکار عمومی انتقال دهند.

بهره‌مندی از تجارب سایر کشورهای پیشرو در عرصه رسانه

روایات‌ کثیره‌ای داریم‌ که‌ ما را فرمان‌ می‌دهند که‌ باید دنبال‌ علم‌ برویم‌ گرچه‌ در چین‌ بوده‌ باشد («اصول‌ کافی» ج‌ ۱، ص‌ ۳۵، روایت‌ شمارۀ ۵ از باب‌ ثواب‌ العالم) ، و یا حکمت‌ را اخذ کنیم‌ گرچه‌ از دست‌ مخالف‌ و منافق‌ و شخص‌ کافر باشد. در اینصورت‌ نباید خلاف‌ و یا نفاق‌ و یا کفر وی‌ جلوگیرمان‌ شود که‌ دست‌ از علم‌ بشوییم‌ و در بوتی جهل‌ و نادانی‌ خود را بمیرانیم؛ چقدر عالی‌ و پر محتواست‌ این‌ دستور و فرمانی‌ که‌ در شرایط‌ گوناگون‌ و وسعت‌ در حالات‌ به‌ ما امر می‌کند: اطْلُبوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِخَوْضِ اللُجَجِ وَ سَفْکِ الْمُهَجِ!  («بحار الانوار» طبع‌ حروفی، ج‌ ۲، ص‌ ۹۹)

شگردهای تبلیغاتی، نظریات جدید رسانه‌ای، نحوه القای پیام‌های رسانه‌ای، چگونگی برندسازی، نحوه تاثیرگذاری پروپاگاندا و بسیاری دیگر از موضوعات مدیریت و جریان‌سازی رسانه ای، آشنایی با تکنولوژی‌های جدید فراگیر ارتباطاتی و چگونگی بهره‌مندی از این ابزارهای جدید از جمله مولفه‌هایی است که آشنایی هر چه بیشتر با آنان سبب سنگین‌تر شدن کفه ترازوی رسانه‌ای جمهوری اسلامی خواهد شد.

همچنین بهره‌مندی از ظرفیت‌های مجمع عمومی سازمان خبرگزاری های آسیا و اقیانوسیه (اوآنا) که امسال ریاست آن بر عهده جمهوری اسلامی ایران است؛ می‌تواند در این زمینه بسیار مفید باشد به گونه‌ای که اقدامات موثری در راستای گرایش به واقعیت‌ها و ظرفیتی بسیار خوب برای مقابله با هجوم رسانه‌های غربی علیه استقلال ملت‌ها با همفکری و همیاری می توان ایجاد کرد.

سرمایه‌گذاری‌های کلان

تمامی ابررسانه‌های عرصه بین‌المللی دارای سرمایه‌گذاری های بسیار کلانی همچون در حد و اندازه بودجه‌های نظامی هستند تا در جنگ نرم عصر جدید دست بالا را بگیرند و به قولی طناب هدایت افکار عمومی در دستان آنان باشد که از نمونه‌های بارز آن حداقل در غرب آسیا، می‌توان به شبکه هایی همچون الجزیره و العربیه و یا روزنامه ‌هایی همچون الاهرام مصر، الشرق الاوسط عربستان، الوطن کویت اشاره کرد.

به نظر می رسد با وجود تاکیدات فراوان رهبری در عرصه جنگ نرم و جهاد تبیین هنوز هم متولیان و دست اندرکاران امر به عمق ماجرا پی نبرده و هنوز هم تصور تبدیل فشنگ و گلوله به پیام رسانه‌ای را باور ندارند!

افزایش آکادمی‌های ارتباطات

ارتقای سطح علوم ارتباطات در عرصه‌های بین المللی با روایت نظریه‌های جدید در عصر جدید یکی دیگر از ملزومات این مقوله بشمار می رود و این امر آنچنان گران و مهم است که به نظر می‌رسد بایستی شورای سیاستگذاری وزات آموزش و پرورش دروسی را با عناوین سواد رسانه‌ای از همان بدو دبستان در لیست برنامه‌های آموزشی دانش‌آموزان قرار دهد.

این امر بدان جهت جدی و ضروری به نظر می‌آید که اگر اقتباس رسانه‌ای از نظریه پنجره شکسته داشته باشیم؛ (به صورت خلاصه، این نظریه معتقد است که گاهی افراد یک جامعه درباره مسائل کلی توسط نشانه‌های جزئی داوری می‌کنند)؛ تداوم چنین خلاء‌های نبود سواد رسانه و ضعف عملکردی رسانه‌ها؛ در نهایت منجر به آشوب و پیاده‌سازی اهداف دشمنان در کشور خواهد شد.

متکثر بودن رسانه های رسمی 

تعدد خبرگزاری‌ها از جمله ایراداتی است که می‌توان بدان اشاره کرد به گونه ای که هر نهاد، ارگان، وزارتخانه‌ای و قوه‌ای اقدام به تاسیس رسانه‌ای کرده تا اخبار خویش را صرفا از کانال مربوطه ارایه دهد! و این در حالی است در اغلب کشورهای جهان، تعداد محدودی رسانه رسمی، به عنوان خبرگزاری ملی وجود دارد و مابقی سایت‌های رسانه‌ای بیش نیستند و کمتر به حوزه کلان سیاستگذاری‌های رسانه‌ای، علی‌الخصوص در عرصه‌های بین المللی ورود می‌کنند.

البته در جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس قانون اساسی  فقط دو رسانه، صدا و سیما و خبرگزاری ایرنا به عنوان رسانه‌های حاکمیتی بشمار می‌روند اما این قانون فقط در حد یک شاخص مانده و اهتمام جدی برای اعمال آن نزد مسوولان کشور وجود ندارد.

از سویی دیگر چنین تناقضاتی سبب شده برای نمایش اقتدار، عزت، جایگاه، افتخار آفرینان مام وظن در تمامی عرصه‌های نظامی، قضایی، قانونگذاری، جهاددانشگاهی، شورای تبلیغات اسلامی، وزارتخانه های مختلف و حتی تشکل و نهادهای همچون کارگری برنامه منظم و هارمونی یک دستی نواخته نشود و همین امر نیز سبب خواهد شد تا منویات رهبر انقلاب از جمله  «پرهیز از یاس‌آفرینی و امیدسوزی» و «ترویج روحیه کار و تلاش و امید» محقق نشود.

لزوم احیای ستاد تبلیغات جنگ نرم

ستاد تبلیغات جنگ سازمانی بود، که از ابتدای جنگ تحمیلی در دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) که در آن دوران خبرگزاری پارس نام داشت؛ زیر نظر مستقیم شورای عالی دفاع ملی تاسیس شد که در بخشی از متن اطلاعیه این ستاد وابسته به دفتر فرماندهی کل قوا در آن مقطع زمانی آمده بود :

«ستاد تبلیغات جنگ از همه وسائل ارتباط جمعی، نهادها وسازمان‌های کشوری ولشکری می‌خواهد که در این شرایط با آگاهی مردم قهرمان و مسلمان ایران از واقعیات جنگ که جنبه حیاتی دارد و هماهنگی اطلاعات و تبلیغات مربوط به جنگ نقش اساسی را در دستیابی به پیروزی نهایی می‌تواند داشته باشد، نهایت همکاری را با این ستاد انجام دهند.» 

به نظر می رسد در این دوران نیز که جمهوری اسلامی ایران با جنگ ترکیبی با دشمنان که با همه‌ امکاناتشان همچون دستگاه‌های اطلاعاتی، رسانه‌ای و ظرفیت‌های فضای مجازی، وارد میدان شده‌اند؛ بایستی چنین ستادی برای انجام فعالیت‌های خبری و سیاست‌گذاری خبری تبلیغات و فرهنگی جنگ تاسیس شود و دو رسانه حاکمیتی صداوسیما و ایرنا بتوانند نقش کارآمدتر و مفیدتری داشته باشند.