روایتی از حماسه مردم یزد در چهلم شهدای تبریز

پیش زمینه های قیام ده فروردین

غلامعلی سفید می گوید: من در آن زمان دانشجوی دانشگاه علم و صنعت تهران بودم ولی در تعطیلات عمدتاً به یزد می رفتم. در نهم فروردین 1357 در منزل یک روحانی به اسم آقا شیخ حبیب الله آراسته که فرزندانش هم بچه های انقلابی بودند و هستند جلسه ای برگزار شد. جمعی از جوان ها بودند. آقای راشد هم آمدند و بابت اینکه احتمالاً فردا صحبت کنم و چه بگویم چه نگویم یک مباحثی مطرح کردند. شب در مسجد حظیره بعد از مراسم تظاهرات شد. این تظاهرات به مردم دل و جرأت داد تا در روز دهم با جسارت بیشتری در خیابان حاضر شوند.

 بچه های یزد به صورت خودجوش با هم قول و قرار گذاشتند که این کار را بکنند از حظیره به سمت میرچخماق و پس از آن به سمت میدان مجاهدین حرکت کردند. بعد به طرف خیابان دهم فروردین فعلی جلو آمدند و رسیدند به ساعت مارکار و در این حدود رفت و آمد میکردند.

 آماده باش رژیم برای سرکوب مردم

او ادامه می دهد: در آنجا اعلام کردند که رژیم به مناسبت چهلم شهدای تبریز آماده شده. می گفتند از اصفهان نیرو آوردند، آبپاش گذاشتند. آب قرمز رنگی از طریق آتش نشانی سر چهار راه گذاشتند. سر ورودی های کوچه ها هم نیرو گذاشته بودند ولی مردم نترسیدند. صبح روز دهم که مراسم چهلم شهدای تبریز بود مسجد حظیره واقعاً پر شده بود. من فکر می کنم آن اتفاقی که شب قبل افتاد روحیه به مردم داده بود. دوباره به سمت همان مسیری که دیشب رفته بودند آمدند به سمت امیرچخماق و این آبپاش ها شروع پاشیدن کردند. مردم هم لباس شان قرمز شد. این ظاهراً برای این بود که بعداً شناسایی بشوند.

بازتاب بین المللی واقعه ده فروردین 57

به گفته آقای سفید: در امیرچخماق تیراندازی و کشت و کشتار هم شروع شد که بعد حتی رادیو بی بی سی صدای این تیراندازی را گذاشت. آقای صدوقی بعد گفتند تعداد زیادی جمعیت کشتند که آمار دقیقی نبود ولی آنچه مسلّم شد چندین نفر شهید شده بودند.

ولی بازتابش در کشور و در سطح بین الملل خیلی زیاد بود. خود آقای صدوقی در اینکه این قضیه را گسترش بدهند نقش داشتند. این نواری که ضبط شده بود و تهیه کرده بودند حتی رادیوهای بیگانه پخش کردند. آن نوار خیلی مؤثر بود و بیشتر از این ها هیجان ایجاد می کرد و این روز دهم فروردین اتفاق افتاد.

سخنرانی ماندگار شیخ راشد یزدی

غلامعلی سفید در بخش دیگری از خاطراتش عنوان می کند: برای سخنرانی هم بحث شد که چه کسی برود صحبت کند؟ بزرگانی هم آنجا بودند ولیکن سخنران آقای راشد یزدی شد و آنجا هم یک صحبتی کرد که مشهور است که: «مگر مردم تبریز چه می خواستند که به گلوله بستید؟ مردم یزد همان را می خواهند که مردم تبریز می خواستند.» صحبت های ایشان هم خیلی التهاب ایجاد کرد و مردم را تهییج کرد که بیرون آمدند و آن اتفاقات ده فروردین افتاد و بالاخره یزد را به عنوان ادامه دهنده انقلاب مشخص کرد.