ساخت و توسعه حرم های اهل بیت علیهم السلام

هجمه های تبلیغاتی علیه ساخت وساز حرم های شریف، آن هم در دوره ای که بیش از همۀ ادوار تاریخی نسبت به تخریب آن ها به بهانۀ شهرسازی یا حتی با انفجار و. .. اقدام می شود، مقاصد و اهداف دیگری دارد. گریه کردن برای فقر و فقرا نیز بهانه و توجیه حمله و نیز پوششی است تا قصد و غرض اصلی مخفی بماند؛ وگرنه این معترضان، اگر هزاران برابر این هزینه ها صرف ساخت و آبادی مراکز فسق و فجور شود، نه تنها گله نخواهند کرد. . آیا جز این است که آبادانی و رونق اقتصادی مکه، مدینه، نجف، کربلا و…، همه برای آبادانی همین حرم های مقدس است؟! آیا آبادانی دیگر شهرهای دنیا، علت دیگری جز وجود و آبادانی مراکز جذاب آن ها دارد؟! پس اگر منتقدان واقعاً به فکر فقرا هستند، خودشان نیز باید کمک کنند تا این مراکز آبادتر شود.

سوال

با توجه به ساده زیستی امامان معصوم(ع)، ساخت حرم های پر هزینه برای ایشان چه توجیهی دارد؟

پاسخ

در پاسخ به این سؤال توجه به چند نکته، بایسته است:

الف) تعمیر، آبادانی و بازسازی حرم ها اهداف و بار معنوی دارد؛ البته با پول شخصی مردم ساخته می شود. اگر کسانی اعتقادی به این امور ندارند، بلکه بغضی هم نسبت به آن ها دارند و در ضمن به دنیا، زندگی خود و جامعه فقط از جنبۀ اقتصادی نگاه می کنند و در این نگاه نیز هیچ هزینه ای به چشمشان گزاف نمی آید، نمی توانند خود را قیّم دیگران قلمداد کنند و برای آنان تعیین کنند که اموالشان را در چه راهی  در این مورد صرف آبادانی حرم یا مسجدی  هزینه کنند.

ب) البته شکی نیست که اعتراض کنندگان و شبهه افکنان در این موضوع، حتی نگاه اقتصادی نیز ندارند؛ وگرنه نه تنها موضع گیری نمی کردند، بلکه آن را تشویق و حمایت نیز می کردند؛ چراکه حرم ها سبب گردش و رونق اقتصادی کلان نیز می شوند.

ج) به هیچ وجه نباید نگاهی صرفاً اقتصادی به این موضوع داشته باشیم. جهان بینی کسانی که به این اشکالات دامن می زنند، به نیازها و لذات مادی بشر محدود است و گمان می کنند که می توانند از چنین منظری علیه باورهای دیگران احتجاج کنند. باید به ایشان یادآوری کرد که در هر کشوری جاذبه های معنوی و مادی بسیاری وجود دارد که ضمن بار فرهنگی، باعث کسب درآمد و رونق اقتصادی نیز می شوند؛ وگرنه هیچ حکومت و دولت مادی گرا هزینه ای برای ساخت و سازها و انواع تولیدات نمی کردند، چه رسد به آبادانی مراکز جذب گردشگر زیارتی یا سیاحتی؛ و همۀ پولشان را صرف خرید خوراک و نیازهای پایه می کردند.

د) مراکز جذب، چه زیارتی باشند و چه سیاحتی، سبب آبادانی و رونق اقتصادی منطقه و کشور می شوند. واتیکان به دلیل وجود مزار سن پیتر که گفته می شود یکی از حواریون (جانشینان حضرت مسیح) است، آباد شد. در طول قرن ها میلیاردها دلار صرف ساخت وساز آن محل شده است. در مقابل، وایتکان و ایتالیا را مرکز توجه و جذب مسیحیان کرده است و سالانه میلیاردها دلار درآمد زایی دارد. همچنین است کلیسای نتردام در هلند؛ کلیسای دام در شهر کلن آلمان؛ یا ده ها کلیسا و عبادتگاه دیگر.

بت پرستان نیز میلیاردها دلار صرف آبادانی بتکده های خود می کنند. همین کسانی که مرتب جوّسازی می کنند که چرا حرم ها ساخته و آباد می شوند و چرا مردم پولشان را هزینۀ آبادانی چنین اماکنی می کنند، اگر امکانی به دست آورند، به مالزی (که به ظاهر اسلامی است، ولی اغلب جاذبه هایش، نمادهای کفر و بت پرستی می باشد) سفر می کنند؛ فرزندان خود را برای تحصیل به آن جا می فرستند؛ ثروتشان را این گونه خرج می کنند، عکس و فیلم تهیه شده را با افتخار به دیگران نشان می دهند و اصلاً به فکر این همه فقیر و گرسنه نیز نمی افتند. آیا آگهی های تور مالزی و این همه آژانس مسافرتی، به دلیل استقبال گسترده برای زیارت مالزی، آنتالیا، لندن، پاریس و. .. نیست؟!

برج ایفل چیزی نیست جز سازه ای از پاره آهن ها؛ و این گروه، هزینه های کلانی می کند تا به دیدن این سازه بروند. هزینۀ چراغانی برج ایفل در شب کریسمس، به مراتب گران تر از هزینۀ گنبد طلا یا ضریح منقش حرم ها است. با این حال، برج ایفل، درآمدهای کلانی نیز به بار می آورد و بار فرهنگی و معنوی نیز برای فرانسویان دارد. پاریس با برخورداری از سالانه شش میلیون بازدیدکنندۀ برج ایفل و آبادانی هایی که برای آن انجام گرفته (مثل موزه ها، فروشگاه ها، و هتل ها)، همه ساله در صدر شهرهای گردشگری جهان قرار دارد.

مشهد مقدس فقط در 15 روز تعطیلات عید نوروز حدود 4 تا 5 میلیون زائر دارد. همین تعداد در ایام دیگری چون رجب، شب های قدر، سالروز میلاد و شهادت و. ..، به این شهر سفر می کنند. حرم های امام رضا(ع) در مشهد، امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) در کربلا، یا امیرالمؤمنین(ع) در نجف و. ..، هر یک سالانه بیش از 50 میلیون نفر زائر را به خود جذب می کنند. تمامی سرمایه گذاری ها در صنعت هوایپمایی، هتل سازی، جاده سازی، شرکت های اتوبوسرانی یا راه آهن، فروشگاه ها، رستوران ها. .. و حتی رونق کار دست فروش ها، همه به سبب همین حرم ها و آبادانی آن هاست. این یعنی جذب درآمد و رونق اقتصادی و البته همراه با بار معنوی و فرهنگی که اگر اسلامی باشد، به مراتب بیشتر به نفع فقرا تمام می شود.

به طور قطع اگر حرم امام رضا(ع) نبود و آباد نمی شد، چنان که امروزه از مرو جز نامی در تاریخ باقی نمانده، از مشهد نیز اثری باقی نمی ماند و هرگز حتی به اندازۀ قوچان یا سبزوار نیز آباد نمی شد. آیا جز این است که آبادانی و رونق اقتصادی مکه، مدینه، نجف، کربلا و…، همه برای آبادانی همین حرم های مقدس است؟! آیا آبادانی دیگر شهرهای دنیا، علت دیگری جز وجود و آبادانی مراکز جذاب آن ها دارد؟! پس اگر منتقدان واقعاً به فکر فقرا هستند، خودشان نیز باید کمک کنند تا این مراکز آبادتر شود.

ه) فرض کنید ساخت گنبد حرم شریف امام حسین(ع) با تمام طلاکاری هایش، حدود یکصد میلیون دلار (ذکر دلار برای محاسبۀ ارزی است) هزینه داشته باشد که از هزینۀ ساخت یک پاساژ در تهران کمتر است. این پاساژها با تعدادی مغازه و احیاناً مملو از اجناس ترکیه ای و چینی و کره ای، سالانه یک میلیون نفر را نیز جذب نمی کنند و اگر جذب کنند نیز (غالباً) دستاورد دیگری ندارند جز تحمیل هزینۀ تجملاتی و انحطاط فرهنگی و رونق بازار ترکیه، چین و کره. حال معترضانِ نگران برای فقرا، هزینۀ ساخت گنبد را به سالانه ده ها میلیون زائر و سالانه صدها میلیون دلار درآمد مستقیم و صدها میلیون دلار درآمد غیرمستقیم ناشی از سفر زائران، اقامت، تغذیه، خرید سوغات و. ..، تقسیم کنند و بار فرهنگی، معنوی و اعتقادی این اماکن را نیز در نظر بگیرند. حال کدام یک از این ها باصرفه تر است و بیشتر سبب رونق اقتصادی می شود؟

و) این هجمه های تبلیغاتی علیه ساخت وساز حرم های شریف، آن هم در دوره ای که بیش از همۀ ادوار تاریخی نسبت به تخریب آن ها به بهانۀ شهرسازی یا حتی با انفجار و. .. اقدام می شود، مقاصد و اهداف دیگری دارد. گریه کردن برای فقر و فقرا نیز بهانه و توجیه حمله و نیز پوششی است تا قصد و غرض اصلی مخفی بماند؛ وگرنه این معترضان، اگر هزاران برابر این هزینه ها صرف ساخت و آبادی مراکز فسق و فجور شود، نه تنها گله نخواهند کرد، بلکه مشتاقانه استقبال هم می کنند. چنان که می دانیم برای واردات لوازم آرایش و آن هم اغلب از نوع تقلبی، سالانه چند میلیارد دلار هزینه می شود!